گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم ــ آیتالله خامنهای رهبر معظم انقلاب در ارتباط تصویری امروز (11 شهریور 99) با وزیر، معاونان و مدیران وزارت آموزش و پرورش جمله مهمی درباره عدالت آموزشی بیان کردند که در صورت پیگیری جدی و دقیق آن میتواند آغازی بر نجات وضعیت غیرقابل دفاع عدالت آموزشی در کشور باشد.
ایشان یکی از موارد مربوط به عدالت آموزشی را، موضوع «مدارس دولتی» برشمردند و گفتند: "باید سطح و کیفیت مدارس دولتی از لحاظ آموزشی و تربیتی بهگونهای شود که دانشآموزان احساس نکنند با تحصیل در این مدارس امکان قبولی آنها در کنکور کمتر است و خانوادهها نیز تصور کنند فرزندانشان را به یک جای بیپناه میفرستند."
واقعیت آن است که اگرچه قرار گرفتن ضریب جینی در بدترین وضعیت پس از انقلاب، فینفسه نشاندهنده افزایش شدید شکافهای اقتصادی ــ اجتماعی و وضعیت نامطلوب در عدالت، نسبت به آرمانهای انقلاب اسلامی است، اما در این میان نابرابری آموزشی اهمیت بسیار بیشتری دارد، هم بهدلیل آمار و ارقامی که در این حوزه هست و نشان میدهد که موفقیت تحصیلی تا حد قابلتوجهی به تمکن مالی خانوادهها گره خورده است، و هم از این باب که نابرابری آموزشی مشابه نابرابریهایی از جنس دیگر مانند نابرابری حقوقی یا سیاسی و... نیست، بلکه بنیان و پایهای برای تشدید نابرابریهای دیگر هم هست و میتواند همۀ زندگی یک فرد را بهلحاظ اجتماعی و اقتصادی و سیاسی و فرهنگی و... تحت تأثیر قرار دهد.
پیشتر نیز در برخی گزارشها و تحلیلهای تسنیم به برخی آمار بسیار نگرانکننده در این حوزه اشاره شده بود؛ "بر پایه مطالعهای که سال 96 دفتر مطالعات اجتماعی وزارت رفاه انجام داده، سهم سه دهک بالای درآمدی از ظرفیت 15 رشته منتخب دو دانشگاه شهید بهشتی و علامه طباطبایی تقریباً شش برابر دهکهای کمدرآمد است... 40درصد دانشآموختگان ساکن در پردرآمدترین دهک اقتصادی درست یک سال بعد از اتمام تحصیلات، شاغل شدهاند و بهنسبت سایر دانشجویان درآمد بیشتری هم کسب کردهاند. ...دانشجویان سه دهک بالای درآمدی بلافاصله پس از فارغالتحصیلی استخدام (نه بهمعنای اشتغال) میشوند و میزانی از درآمد را (بهطور میانگین از 250 هزار تومان تا 550 هزار تومان) کسب میکنند، اما در مقابل سهم سه دهک پایین درآمدی تقریباً صفر است. تفاوت در درآمد دانشآموختگان ساکن دهکهای درآمدی در حالت اشتغال هم بسیار زیاد است. جالب است بدانید با اینکه دانشآموختگان دهک دهم پس از اشتغال، بهطور متوسط ماهانه یک میلیون و 400 هزار تومان درآمد کسب میکنند، درآمد فارغالتحصیلان دهکهای اول تا سوم، همچنان صفر است."
این اعداد متأسفانه نشان میدهد که در ایران مسئلۀ ثروت و درآمد یک خانوار نهتنها در موضوع آموزش، بلکه در استخدام پس از تحصیلات نیز نقش جدی دارد.
آنچنانکه باز هم در این تحلیلها و گزارشها به آن اشاره شده بود، یکی از ریشههای شکلگیری چنین نابرابری بنیانکنی، رویکرد برخی مسئولان و سیاستمداران در گذشته از جناحهای مختلف سیاسی بوده است که بدون توجه به ظرایف و دقایق عدالت، و صرفاً با تصور اینکه احتمالاً فقط به توسعه برخی مدارس خاص کمک میکنند، باعث شکلگیری فرهنگی برای توسعه مدارس خصوصی و بهتبع آن تضعیف مدارس دولتی شدند.
امروز وضعیت به جایی رسیده است که افراد بسیاری برای اطمینان از موفقیتهای تحصیلی و تکمیلی فرزندانشان چارهای جز صرف هزینههای بالا برای فرستادن آنها به مدارس غیردولتی نمیبینند و پدران و مادران بسیاری هستند که بهدرستی درتلاشند با صرفهجویی و حتی تحمیل رنجهای شدید به خود، هزینه تحصیل فرزندانشان در مدارس ابتدایی و راهنمایی پولی را فراهم کنند، هزینههایی که بعضاً با نرخ دورههای شبانه تحصیلات تکمیلی دانشگاههای برتر کشور هم رقابت میکند!
این درحالی است که وظیفه حاکمیت و همه دستگاهها، اعم از قوه مجریه و مقننه و بهویژه آموزش و پرورش آن است که فضایی در مدارس دولتی فراهم کند که دانشآموزان این مدارس شانس کمتری برای موفقیت نسبت به دانشآموزان مدارس پولی نداشته باشند.
البته موضوع نابرابری آموزشی مسئله پیچیدهای است و میتوان این سؤال را مطرح کرد که بههرحال حتی در شرایطی که مدارس دولتی وضعیت بسیار خوبی در حوزه آموزش و پرورش داشته باشند، باز هم خانواده متمکن میتواند آموزشهای فوقبرنامه بیشتری برای کودکانش تمهید کند و از این طریق همچنان شانس موفقیت او در کنکور و مقاطع بالاتر بیشتر باشد، این پرسش کاملاً درستی است. اگرچه این امکان واقعی، هیچ وظیفهای از دوش حکومت و مسئولان آموزش و پرورش برای ارتقای کافی وضعیت مدارس دولتی برنمیدارد، بلکه وظایف دیگری نیز بر دوش آنها میگذارد. نحوۀ گزینش امروزه دانشآموزان در کنکور و برای دانشگاهها نسبت مناسبی با عدالت ندارد و باید برای آن نیز چارهاندیشیهای جدی صورت گیرد.
خبرگزاری تسنیم طی روزهای آینده ایدهها و راهکارهای بیشتری برای ارتقای عدالت آموزشی مطالبی منتشر خواهد کرد.
انتهای پیام/.+