به گزارش حوزه محیط زیست خبرگزاری تسنیم؛ احمد لاهیجانزاده معاون محیط زیست دریایی و تالابهای سازمان حفاظت محیط زیست در پیام ویدیویی به دومین همایش مجازی بینالمللی اقیانوسشناسی غرب آسیا با اشاره به اینکه اکوسیستمهای دریایی از طریق خدمات اکولوژیک منافع بسیاری برای جامعه بشری فراهم میکنند، اظهار کرد: طبق گفته مدیر اجرایی برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد زبالههای دریایی چالشی بدون مرز است و مطمئناً تمامی زبالههای پلاستیکی ناشی از فعالیتهای انسانی است که براساس اطلاعات برنامه محیط زیست سازمان ملل هر ساله 300 میلیون تُن زباله پلاستیکی تولید میشود که از این مقدار 8 میلیون تُن وارد اقیانوسها میشود.
وی ادامه داد: در سال 2015 خسارت تخمین زده شده ناشی از زبالههای دریایی به صنایع ماهیگیری و آبزیپروری، حمل ونقل دریایی، کشتیسازی و گردشگری دریایی در کشورهای عضو همکاری اقتصادی آسیا و اقیانوسیه 2.11 میلیارد دلار بوده است و در سالهای اخیر پلاستیکهای موجود در اقیانوسهای آرام، اطلس و هند به صورت پنج جزیره بزرگ زبالهای تجمع پیدا کردهاند.
معاون محیط زیست دریایی وتالاب های سازمان حفاظت محیط زیست یادآور شد: 80 درصد پلاستیکهای موجود از طریق خشکی وارد اقیانوسها میشود، 15 درصد آنها در سطح دریا شناور هستند و 15 درصد پسماندها در زیر آب دریا با جریانهای دریایی حرکت میکنند و 70 درصد آنها نیز در دریا مدفون میشوند بنابراین ما فقط میتوانیم مقدار کمی از این زبالهها را ببینیم و این واقعه فاجعه است.
لاهیجانزاده، در بخشی از سخنانش به اقدامات جهانی علیه زبالههای دریایی اشاره کرد و گفت: با توجه به سرمایهگذاری حدود 180 میلیارد دلاری که در صنعت جهانی تولید پلاستیک در دهه گذشته انجام شده است و با افزایش مصرف محصولات پلاستیکی یک بار مصرف به دلیل همهگیری ویروس کرونا میبایست سختتر و دقیقتر کارکنیم و منطقه ما از این امر مستثنی نیست.
وی ادامه داد: دولت جمهوری اسلامی ایران 40 میلیون دلار بودجه برای مدیریت پسماند شامل پیشگیری از تولید پسماند به عنوان گزینه ترجیحی و به دنبال آن استفاده مجدد بازیافت و بازیابی به عنوان آخرین گزینه و دفن ایمن با اولویت استانهای ساحلی اختصاص شده است.
معاون محیط زیست دریایی وتالاب های سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه آلودگی صنعتی بدون شک قدمتی به اندازه تمدن بشری دارد اما اطلاعات موجود در این باره مربوط به سالهای اخیر است، گفت: ایران با قرار داشتن در مرکز ذخیره انرژی اصلی جهان و منطقه ژئوپولتیک خاورمیانه و خلیج فارس و داشتن منابع عظیم نفت، گاز و صنایع وابسته، منطقه فعالیت بسیاری از مناطق آزاد تجاری، صنعتی و ویژه اقتصادی است.
لاهیجانزاده به نقش فاضلابهای خانگی، صنعتی و نشت فعالیتهای نفتی و استخراج نفت از دریا که باعث آلودگی جدی آبهای ساحلی ایران شده است، اشاره کرد و گفت: برخی اوقات ما با نشت نفت از چاهها و سکوهای نفتی و یا تانکرهای نفتی در حال عبور در آبهای سرزمینی خود روبرو هستیم و در این رابطه استفاده از تکنولوژی سنجش از راه دور جهت تشخیص لکههای نفتی و ایجاد مراکز مقابله با آلودگیهای نفتی در بنادر ایران از جمله اقداماتی است که برای مقابله با این آلودگیهای دریایی انجام دادهایم.
وی به سایر اقدامات انجام شده برای کاهش و کنترل آلایندههای دریایی اشاره کرد و گفت: به منظور کنترل ورود آلایندهها به دریا استانداردهای مختلفی برای کنترل کیفیت آب دریا تدوین کردهایم که تدوین استاندارد محیط زیستی تسهیلات دریافت فضولات نفتی وفق قانون حفاظت از دریاها و رودخانههای قابل کشتیرانی ایران در مقابل آلودگی نفتی مصوب 1389، استاندارد آبهای محیطی دریای خزر وفق ماده 5 آئیننامه جلوگیری از آلودگی آب، استاندارد محیطی آبهای خلیج فارس و دریای عمان وفق ماده 5 آئیننامه جلوگیری از آلودگی آب و دستورالعمل برآورد خسارات زیستمحیطی ناشی از آلودگی نفتی از جمله آنهاست.
لاهیجانزاده، به خدمات اکوسیستمی دریاها و اقیانوسها که نقش عمدهای در تأمین جهانی غذای انسانها دارند، اشاره کرد و گفت: براساس اطلاعات منتشر شده توسط فائو در سال 2018 شیلات و آبزیپروری تقریباً 50 درصد پروتئین حیوانی را در برخی مناطق تأمین میکند و فعالیتهای پایدار شیلاتی و آبزیپروری باعث بهبود امنیت غذایی و تغذیهای، افزایش درآمد، بهبود معیشت، رشد اقتصادی و حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی میشود.
وی در بخش دیگری از سخنانش به روشهای مختلف صیادی مخرب دریایی اشاره کرد و گفت: صید ترال (کفروب) و انواع دیگر تجهیزات ماهیگیری غیرانتخابی از طریق صید ماهیان نابالغ، صدمه زدن به کف دریا و صید بیرویه موجب آسیبدیدگی ذخایر آبزیان و محیط زیست دریایی میشود. صید ترال به دلیل عدم انتخابپذیری تور ترال و در نتیجه صید مقدار زیاد و انواع گونههایغیر هدف و در معرض خطر مانند لاکپشتهای دریایی و اثر مخرب در محیط زیست دریایی بسیار مورد بحث قرارگرفته است.
وی ادامه داد: صید ترال می تواند باعث تغییر بافت رسوب، اندازه دانه، ماهیت فرم بستر و فرآیندهای تبادل شیمایی شود و همچنین صید ترال میتواند تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم برجمعیت و جوامع بی مهرگان کف زی دریا داشته باشد و در ایران این نوع ماهیگیری کاملاً محدود و تقریباً ممنوع کردهایم.
معاون محیط زیست دریایی و تالابها در ادامه سخنان خود بر لزوم سرمایه گذاری بیشتر در رابطه با تحقیقات و پایش به منظور تهیه اطلاعات جامعی از ویژگیهای محیط زیست دریایی و ساحلی تاکید کرد و گفت: به عنوان مثال میتوان به برنامه های تحقیقاتی در سیستمها و فرآیندهای فیزیکی، شیمایی و بیولوژیکی اشاره کرد و این مجموعه دادهها مبنای مورد نیاز برای ارزیابی و همچنین حکمرانی دریایی را فراهم میکنند.
وی تصریح کرد: حفظ تنوع زیستی در آب های ما نیازمند ضوابط و مقررات دریایی موثری است که بر پایه برنامه های منسجم تحقیقاتی و علمی تنظیم شده است و غنای تنوع زیستی دریایی ما می تواند ازطریق تنوع زیستگاهی ، تعداد گونه ها و تنوع ژنتیکی آن ها مورد اندازه گیری قرار گیرد و دراین رابطه به برنامه اولویت بندی شده برای نقشه برداری و مطالعه گونه های دریایی و زیستگاهها نیاز داریم.
لاهیجان زاده در پایان گفت: سازمان حفاظت محیط زیست قراردادی با پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی و سازمان شیلات ایران برای پایش مستمر فیزیکی ، شیمیایی و بیولوژیکی محیط زیست خلیج فارس و دریاهای عمان و خزر منعقد کرده است و با این وجود تصمیم گیری با ما است که می توانیم نسبت به پیام هایی که طبیعت به ما مخابره کرده است بی تفاوت باشیم و فشار خود را بر دریاها و اقیانوس ها ادامه دهیم و در پایان به همراه این دریا سرنوشتی تلخ را تجربه کنیم و یا با همراه با حفظ محیط زیست دریایی و ساحلی از منافع گوناگون آن بهره مند شویم و فعالیت های اقتصادی در راستای رسیدن به توسعه پایدار را تقویت کنیم.
انتهای پیام/