به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان ، دفاع مقدس از جمله رخدادهای بزرگی است که نوجوانان در آن نقشآفرینی بینظیری داشتهاند و بسیاری از حماسههایی که از آن زمان تاکنون مورد ستایش مردم بوده همراه با تلاش و از خودگذشتگی آنها اتفاق افتاده است. از این رو به تصویر کشیدن روایتها و داستانهای گوناگونی که از رشادتها و دلاوریهای این نوجوانان به جا مانده است میتواند نقش بهسزایی در انتقال مفاهیم و ارزشهای ملی و دینی به کودکان و نوجوانان نسل امروز داشته باشد.
با وجود این موضوع، سینمای کودک و نوجوان هر ساله با افت تولید آثار مبتنی بر روایتهای دفاع مقدس روبرو میشود و جشنواره فیلمهای کودک و نوجوان هم در برخی از ادوار از حضور آثار فاخر در این حوزه محروم بوده است.
از طرفی پیوند سینمای کودک و نوجوان و دفاع مقدس زمانی میتواند در نمایش مفاهیم ارزشی موثر واقع شود که مخاطب کودک و نوجوان جذب این آثار شده و درک صحیحی از روایت و پندهای درون آن داشته باشد. به همین خاطر فرآیند تولید آثار فاخر سینمای کودک و نوجوان با نگاه ویژه به دفاع مقدس مستلزم توجه دقیق و ظریف فیلمسازان به عواملی است که در جذب مخاطب، انتقال صحیح مفاهیم، کیفیت مطلوب داستان و نیز بهکارگیری به جا، صحیح و فنی سازوکارهای فیلمسازی موثر باشد.
برای بررسی بیشتر این عوامل به گفتوگو با یکی از منتقدان سینمای ایران پرداختیم:
علی علایی در گفتوگو با خبرنگار تسنیم در اصفهان در ارتباط با کمرنگ شدن آثار مبتنی بر دفاع مقدس در سینمای کودک و نوجوان اظهار داشت: الان سینمای دفاع مقدس و جنگ یک سینمای گران و پرهزینه محسوب میشود و باید حتما نهادهایی که صاحب پول و امکانات هستند ورود پیدا کرده و فیلم جنگی بسازند. این موضوع به طور عام وجود دارد و فقط به سینمای کودک و اینکه در آن ژانر دفاع مقدس کمرنگ شده است منحصر نمیشود و باید این را در نظر داشته باشیم که اساسا تعداد فیلمهای جنگی و مربوط به حوزه دفاع مقدس در کل تعداد فیلمهای سینمای ما کم شده است.
وی ادامه داد: وقتی نهادی که صاحب امکانات مالی و امکانات دیگر برای ساخت فیلمهای جنگی است و به ساخت فیلمهایی با موضوع دفاع مقدس روی میآورد، ترجیح میدهد وارد موضوعاتی شود که پیش از این ساخته نشده و عامتر است و از بابت استقبال مخاطبان عمومیت بیشتری دارد و به همین دلیل دیگر نوجوان را وارد قصه و فیلم خود نمیکند.
عضو هیئت مدیره انجمن منتقدان و نویسندگان ایران بیان کرد: تبدیل فیلم دفاع مقدس به یک فیلم جذاب برای نوجوانان سخت است و دو نوع رویکرد در این باره وجود دارد.
وی با اشاره به اولین رویکرد در ارتباط با افزایش جذابیت آثار مبتنی بر دفاع مقدس در سینمای کودک و نوجوان گفت: در فیلم دفاع مقدس و سینمایی که ما با این عنوان میشناسیم مسائل ارزشی و معنوی مطرح میشود که فهم آنها در قالب فیلم، به احتمال زیاد و نه قطعا برای بسیاری از نوجوانان سنگین و ثقیل است.
علایی با بیان اینکه نوجوان به بخش حادثهای فیلم جنگی علاقه دارد، تصریح کرد: این یعنی ما اگر فیلم دفاع مقدسی که به اصطلاح قسمتهای اکشن زیادی داشته باشد و به عبارتی اکشن محسوب شود را تولید کنیم، نوجوان همانطور که از بازیهای جنگی کامپیوتری استقبال میکند از این فیلم با این رویکرد هم استقبال خواهد کرد.
وی افزود: نوجوان از فیلمساز، تخیل جلوتری دارد و این تخیل جلوتر، فیلمساز را دنبالهرو نوجوان میکند و به همین دلیل به راحتی نمیشود یک داستان با ظاهر جنگی و اکشن برای نوجوان ساخت و انتظار بازخورد مثبت داشت چراکه او ذهن جلوتری دارد و با این مقدار اکشنی که ما به او میدهیم قانع نمیشود و چیز بیشتری میخواهد.
این منتقد سینما با اشاره به دومین رویکرد در ارتباط با افزایش جذابیت آثار مبتنی بر دفاع مقدس در سینمای کودک و نوجوان گفت: اگر میخواهیم نوجوان را در سینمای دفاع مقدس به عنوان مخاطب و یا به عنوان شخصیت داشته باشیم باید به بخش قهرمان پروری فیلم توجه کنیم چون نوجوان قهرمان را دوست دارد و فیلم دفاع مقدس و جنگی باید قهرمان داشته باشد؛ اما مسئله اصلی این است که ما از قهرمانسازی دور شدهایم و در بسیاری از جاها نتوانستیم به خوبی قهرمان بسازیم.
وی اینگونه ادامه داد: زمانی مدیران سینمایی علیه قهرمانسازی موضع میگرفتند و سعی میکردند که فیلمها متکی بر قهرمان ساخته نشود و این اتفاق بدی برای سینمای ایران بود چراکه تعداد زیادی از مخاطبان خود را از دست داد.
علایی با بیان اینکه قهرمانسازی در تولید فیلمها ضد فرهنگ محسوب نمیشود عنوان کرد: به صراحت نمیتوان برخی فیلمهای سینمای کودک و نوجوان را ضدفرهنگ دانست و این از همان ویژگی و خاصیت ذهن نوجوان که دوست داشتن قهرمان است حاصل میشود و اگر ویژگیهای قهرمانی در فیلمی پررنگ شود به معنی ضد فرهنگ بودن آن نیست؛ همچنین اگر ما قهرمانسازی میکنیم، باید قهرمانی زمینی را پدید آوریم و توجه داشته باشیم که آدم زمینی مثل همه ما زندگی میکند.
وی با تاکید بر توجه به ویژگیهای انسانی در خلق یک قهرمان بیان کرد: وقتی در شخصیتپردازی، رزمنده زمینی دیده میشود و ویژگیهای یک قهرمان را دارد میتواند در برخی موارد هم اشتباه کند و یا از خود نقطه ضعفی نشان دهد چون در هر صورت یک آدم زمینی است و این موارد اشکالی ندارد و ضد فرهنگ و ضد ارزشهای دینی و ملی محسوب نمیشود.
عضو هیئت مدیره انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران ادامه داد: در دورهای اینگونه تصور میشد اما بعد از مدتی که آزمون و خطا انجام شد افراد فهمیدند که باید فیلم را با نگاه زمینی بودن رزمندگان ساخت چرا که رزمندگان ما بچههای همین شهر و به ویژه مناطق پایین شهر بودند که این گونه ایستادگی کردند و آن حماسهها را خلق کردند.
وی با اشاره به حضور موفق شخصیتهای نوجوان در برخی آثار دفاع مقدس و سینمای کودک و نوجوان اظهار داشت: درمورد حضور نوجوانان در فیلمهای دفاع مقدس به عنوان نوجوانانی که در آن زمان در جبهههای جنگ حضور داشتند، میتوان گفت در چندسال اخیر چند نمونه خوب در سینما وجود داشت که قابل مثال بوده و میتوان از آنها تقدیر کرد؛ به عنوان مثال یکی از شخصیتهای مهم و درواقع راوی "تنگه ابوقریب" یک شخصیت نوجوان است که بعدا قرار است رخدادهای تنگه ابوقریب را تعریف کند و مورد بعدی فیلم "بیست و سه نفر" است و در این چندسال این دو از نمونههایی بودند که توانستند نوجوان را به شکلی وارد سینمای دفاع مقدس و جنگی کنند و سینمای جنگی از حضور آنها بهره ببرد.
انتهای پیام/174/ح