به گزارش خبرنگار علمی خبرگزاری تسنیم؛ چندین دهه است که در کشور از ارتباط صنعت و دانشگاه صحبت بهمیان میآید و نخستین بیانات مقام معظم رهبری در این باره مربوط به سال 1369 است اما آنچه مسلم است تاکنون نتوانستیم ارتباط مؤثری بین علم و دانشگاه و صنعت به وجود بیاوریم.
امروز ساختار علم و فناوری و صنعت کشور بیش از هر زمان دیگر نیازمند بازبینی مجدد و تعامل هرچه بیشتر است و دستاندرکاران صنعت باید این واقعیت را قبول کنند که کنار دانشگاه، قادر به جذب کامل فناوری خواهند بود.
دانشگاهها بیشتر وقت خود را صرف فعالیتهای علمی و پژوهشی میکنند و صنایع هم مشغول به تولید محصول هستند و ارتباط دانشگاه با صنعت میتواند منجر به توسعه پایدار در همه زمینهها شود؛ در سند چشمانداز 1404 کشور، بر توسعه دانشبنیان با رعایت مشخصاتی چون استفاده بهینه از علم، فناوری و نوآوری و نیز تعامل سازنده بین تمام نهادهای موجود در حوزههای علوم پایه و علوم کاربردی و فناوری با جامعه خردورز و فضیلتمدار تأکید شده است.
در سیاستهای کلی برنامه پنجم توسعه نیز، در سرفصل امور علمی، فناوریِ این سیاستها «بند7 » بر تحول در نظام آموزش عالی و پژوهشی و ارتباط مؤثر بین دانشگاهها و مراکز پژوهشی با صنعت و بخشهای مربوط به جامعه و دستیابی به فناوریهای پیشرفته مورد نیاز تأکید شده است؛ شاید عملیاتیترین و مشخصترین برنامه و سیاست ارتباط حوزه دانشی با حوزههای اجرایی صنعتی کشور بند «د» ماده 45 قانون برنامه چهارم توسعه باشد؛ در بند «الف» ماده 64 قانون برنامه پنجساله ششم توسعه نیز بر گسترش همکاری و تعاملات فعال بین صنعت و دانشگاه تأکید شده است.
"تولید علم" مهمترین ابزار پیشرفت یک ملت و دولت است چرا که مقام معظم رهبری در دیدار با رؤسای دانشگاهها، پژوهشگاهها، مراکز رشد و پارکهای علم و فناوری در سال 1394 میفرمایند: "علم مهمترین ابزار پیشرفت و اقتدار ملّی است؛ این را باید مسلّم گرفت؛ واقعاً همینجور است؛ علم برای یک ملّت مهمترین ابزار آبرو، پیشرفت و اقتدار است؛ دانشگاه هم مهمترین تربیتکنندهی مدیران آیندهی کشور است، خب، از این چهچیزی مهمتر؟ شما دارید مدیران آیندهی کشور را تربیت میکنید، اگر خوب تربیت کردید، که انشاءاللّه همینجور است، آیندهی کشور، خوب اداره خواهد شد؛ اگر نتوانستیم خوب اداره کنیم، کوتاهی کردیم".
تولید "علم نافع" در دانشگاه نیز شاخص مهم دیگری است که از بیانات مقام معظم رهبری به دست آمده است؛ این بخشی از بیانات معظمله در دیدار جمعی از اساتید، نخبگان و پژوهشگران دانشگاهها است:
"ما راجع به «علم نافع» زیاد صحبت کردهایم؛ در دیدارهای مختلف دانشگاهی، دانشجویی و مانند اینها بحث کردهایم راجع به آن، گفتیم «علم نافع» هم یعنی علمی که مسائل کشور را حل میکند؛ حلّ مسائل کشور، علمِ نافع است یعنی با مسائل گوناگونی که در کشور وجود دارد، مواجههی علمی بشود؛ فقط هم مسئله ما، مسئلهی صنعت نیست. بله، ارتباط صنعت و دانشگاه یک نقطه خاص و مهمّی بود که ما خیلی وقت پیش روی آن تکیه کردیم که من با رئیسجمهور وقت صحبت کردم و این معاونت علمی اساساً از آنوقت به وجود آمد که بین صنعت و دانشگاه یک ارتباط علمی برقرار بشود، این مربوط به صنعت بود، لکن مخصوص صنعت نیست. در بخشهای مختلف و گوناگون، ما نقاط کور داریم؛ حالا مثلاً در مسائل اقتصادی، بیماریهای مُزمنی داریم؛ مِنباب مثال «پایین بودن بهرهوری»".
"ما ظاهراً چند هفته قبل بود، صحبت کردیم که دستگاههای مختلف، نیازهای علمی خودشان را فهرست کنند؛ خوشبختانه وزارت صنعت فهرست کرد، ارائه کرد، در رسانهی ملّی هم ارائه شد؛ خیلی خب، حالا الآن وزارت صنعت میگوید "من این معضلات را دارم، این اشکالات را دارم، این نیازها را دارم"؛ دانشگاه باید وارد بشود؛ شما هم عرضه کنید؛ وزارت علوم با یک مدیریّت درست این قضیّه را جمعوجور کند و مشخّص کند که در قبال این درخواستِ کمکِ وزارت صنعت، دانشگاه چهکار میتواند بکند؛ هم برای صنعت مفید است، هم برای دانشگاه مفید است؛ بههرحال، این "علمِ نافع" است که عرض کردیم نیازهای کشور و نقاط کور بخشهای مختلف، چه صنعتی، چه اقتصادی، چه کشاورزی، چه بخشهای گوناگون مدیریّتی و امثال اینها، بهوسیلهی تحقیقات دانشگاهی و مقالات دانشگاهی روشن بشود؛ این کمک میکند."
با کمی تأمل درباره این بخش از سخنان مقام معظم رهبری متوجه میشویم که علم، دانشگاه و صنعت با یکدیگر پیوند خوردهاند و در منظومه فکری مقام معظم رهبری، علم مهمترین ابزار آبرو، پیشرفت و اقتدار کشور و دانشگاه نیز مهمترین تربیتکننده مدیران آینده کشور است؛ مقام معظم رهبری معتقدند که این علمِ نافع است که نیازهای کشور و نقاط کور بخشهای مختلف از جمله صنعت را برطرف میکند و این همان نقطه ثقل ارتباط علم، دانشگاه و صنعت در منظومه فکری رهبر انقلاب است.
موفقیتهای موشکی، موفقیتهای پهپادی، موفقیت در فناوری، موفقیت در صنایع هوافضا، موفقیت در ساخت داروهای نوترکیب، موفقیت در سلولهای بنیادی و موفقیتهای هستهای از جمله دستاوردهای مهمی است که مقام معظم رهبری معتقدند از ارتباط خوب صنعت و دانشگاه به دست آمده است؛ ایشان در بیانات خود در دیدار نخبگان و استعدادهای برتر علمی در سال 1397 میفرمایند:
"صنایع دفاعی ما برجسته است، خوشبختانه یکی از بخشهای بسیار خوبِ همکاری با دانشگاه، بخش صنایع دفاعی ما است، یعنی آنها با دانشگاه همکاری دارند؛ متأسّفانه دستگاههای دیگر دستگاههای دولتی کمتر همکاری دارند؛ آنها خوب همکاری دارند؛ صنایع دفاعی، موشک، پهپاد و غیره. صنعت مهمّ هستهای با ابعاد گوناگونی که دارد، چند سال قبل از این آن وقتی که هنوز نیروی هستهای حقّ مسلّم ما بود، اینجا در همین حسینیّه نمایشگاه مفصّلی زدند؛ غالباً جوان بودند! من وارد شدم و شاید یکی دو ساعت در این نمایشگاه دور زدم؛ همه بچّههای جوان! همین همسنهای شماها، خب، اینها را بچّههای دانشگاه درست کردند، دانشجوها درست کردند، فارغالتّحصیلها درست کردند؛ فنّاوری رادار، صنایع هوافضا، علوم زیستی، زیستفنّاوری، دهها محصول پیشرفته در ساخت داروهای نوترکیب، فراوردههای بیولوژیک، دانش و صنعت بسیار مهمّ سلّولهای بنیادی، که یافتههای علمیِ بسیار خوبی در سطوح بالای جهانی، بچّههای مرحوم شهید کاظمی (رحمة الله علیه) ایجاد کردند، درست کردند و آن یافتههای علمی را تبدیل کردند به فنّاوری، از آن فنّاوری هم استفاده کردند برای درمان؛ الآن سلّولهای بنیادی یکی از کارهای مهمّ کشور است و کارهای بزرگی هم دارد انجام میدهد، دانشمندانش هم جزو دانشمندهای بالای جهانی هستند".
با توجه به این مسئله کلان، راهبردی و مهم در حوزه علم و فناوری و دانشگاه، در بخش علمی تسنیم در نظر داریم پرونده ویژهای را تحت عنوان "علم نافع" با محوریت مسئله "ارتباط دانشگاه و صنعت" پیگیری کنیم.
فراهم کردن زمینه نوآوری در دانشگاهها و پژوهشگاههای کشور، نگاه ویژه به علم و فناوری بهعنوان پایه صنعت، نقش بسیار مهم دانشگاه در کمک به پیشرفت صنعت، مشکلات و موانع ارتباط صنعت با دانشگاه، نیاز صنایع کشور به پیشرفت علم و نوآوری، تولید علم نافع از ارتباط با دانشگاه، موفقیتهای بهدستآمده از ارتباط خوب با دانشگاه، توجه به نیازها و مشکلات شرکتهای دانشبنیان، نقش ارتباط صنعت با دانشگاه در ایجاد اشتغال پایدار از جمله مواردی است که در این پرونده ویژه بهصورت مفصل به آن پرداخته خواهد شد؛ اسناد بالادستی از جمله سند چشمانداز جمهوری اسلامی در 1404، سند تحول راهبردی علم و فناوری کشور، سند نقشه جامع علمی و... نیز در این پرونده ویژه، مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
جدیدترین خبرها و تحلیلهای ایران و جهان را در کانال اینستاگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)
جدیدترین خبرها و تحلیلهای ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)
جدیدترین خبرها و تحلیلهای ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)
انتهای پیام/+