حجتالاسلام اللهیاری، مدیر بنیاد بینالمللی تمدن ولایی در گفتوگو با خبرنگار فرهنگی تسنیم به مناسبت فرا رسیدن ایام شهادت حضرت فاطمه (س) و نیز ایام 9 دی و روز بصیرت گفت: بصیرت به معنای دیدن است؛ در بُعد سیاسی یعنی در بین گرد و غبار فتنه که حق و باطل به هم آمیخته شده و تشخیص مسیر حق کار دشواری است، بتوان مسیر درست را تشخیص داد. کسی که ایمان صحیح و نگاه توحیدی داشته باشد، به سوی بصیرت سوق داده میشود.
دو عاملی که مانع کسب بصیرت میشود
وی دربارۀ موانع کسب بصیرت گفت: برخی گرایشها در انسانها مانع رشد و ایجاد بصیرت و استفاده از نگاه حقبینانه به مسائل میشود؛ یعنی عقل انسان او را به راه درست رهنمون میکند تا بتواند راه صحیح را تشخیص دهد، اما به خاطر موانع بصیرت، عقل فرد زائل میشود. در این باره دو علت اساسی وجود دارد: اول، حب دنیا و دلبستگی به آن و دوم، گرفتار شدن در شهوت و لذتها.
امیرالمؤمنین (علیهالسلام) فرمود «إِنَّ الدُّنْيَا دَارُ مِحَنٍ وَ مَحَلُّ فِتَنٍ مَنْ سَاعَاهَا فَاتَتْهُ وَ مَنْ قَعَدَ عَنْهَا أَتَتْهُ وَ مَن أَبْصَرَ إِلَيْهَا أَعْمَتْه وَ مَنْ أَبْصَر بِهَا بَصَّرَتْه؛ دنیا خانۀ محنتها و جایگاه فتنههاست. کسی که دنیا را طلب کند، دنیا او را هلاک میکند و کسی که به دنبال دنیا نباشد، با او به خوبی همراهی میکند. هرکه به سوی دنیا نظر کند، دنیا او را کور میکند و در واقع چشم بصیرت را از او میگیرد و هرکه با بصیرت در آن عمل کند، بصیرت مییابد. نمونههای متعددی هم وجود دارد که دلبستگی به دنیا سبب میشود انسان به دنبال خواستۀ دنیوی خودش برود.
اللهیاری دربارۀ نقش شهوات در از بین رفتن بصیرت گفت: امیرالمؤمنین علیهالسلام در دیگر روایت فرمود إِذَا أَبْصَرَتِ الْعَيْنُ الشَّهْوَةَ عَمِيَ الْقَلْبُ عَنِ الْعَاقِبَةِ؛ یعنی اگر چشم شهوتبین داشته باشید، دیگر قلب کُنه و عاقبت امور را نمیبینید؛ پر واضح است هرکه از شهوت پیروی کند، جلوی نور فطرت گرفته میشود و هوا و هوسها بر انسان چیره میشود؛ در چنین شرایطی غبار هوسها مانع از یافتن مسیر حق میشود.
وی دربارۀ راههای عملی به دست آوردن بصیرت گفت: اولین موضوعی که سبب ایجاد بصیرت میشود، معرفت به ولیّ و امام عصر (عج) است. یعنی انسان حقیقت ولایت عترت را درک کند و به دنبال او برود؛ حضرت زهراء سلامالله علیها نسبت به امام خود به عنوان ولیّ امور شناخت داشت. موضوع دوم، داشتن قدرت تجزیه و تحلیل مسائل است. در مکتب فقهی، عرفانی، اخلاقی و سیاسی حضرت امام (ره)، شناخت زمان و مکان جزو مقدمات اجتهاد بر شمرده شده است؛ یعنی یک فقیه نمیتواند مدعی باشد مجتهد است، مگر اینکه اقتضائات زمان و مکان را بشناسد.
خط جهاد و شهادت برگرفته از مکتب فاطمی (س) است
این کارشناس مسائل دینی دوراندیشی در امور را از دستاوردهای بصیرت معرفی کرد و افزود: پس از رحلت رسولالله صلیالله علیه و آله، حضرت زهراء سلامالله علیها خطر بزرگی احساس کرد. این خطر، تبعات از بین رفتن نور ولایت و مسیر ولایت بود. از این جهت خط شهادت و جهاد خستگیناپذیر را بنا نهاد. همانطور که شهادت اباعبدالله علیهالسلام سبب شد کورسویی برای امت اسلام در درک حقیقت باشد، شهادت حضرت فاطمه سلامالله علیها و خطبههای سراسر معرفت ایشان، در دهههای بعد سبب گشایش مسیر برای حقطلبان شد. در دوران معاصر شاهد بودیم مردم متدین ما به تبعیت از همین سیره فاطمی و مکتب حسینی که البته خود این مکتب برگرفته از رفتار فاطمی (س) است، با روحیۀ جهاد و شهادتطلبی چگونه برابر مستبدان عالم ایستادند.
«ما رأیتُ الا جمیلا» نگاهی ناشی از بصیرت است
اللهیاری افزود: اگر در مکتب امام خمینی (ره) این همه شهید به اوج معرفت الهی میرسند و اگر در دهههای بعد تحت زعامت رهبر معظم انقلاب شهدای مدافع حرم خودنمایی میکنند و حججیها رویش میکنند و بعد مافوق تمام این شهدا، حاج قاسم مانند نگینی میدرخشند، دلیلش مکتبی است که فاطمه (س) بنا نهاد و نیز خونهای پاکی است که به دنبال بصیرت شهدا شکل گرفت. اگر خون امام حسین علیهالسلام در کربلا ریخته شد و اگر خونهای پاک شهدای کربلا بر زمین جاری شد، جز با بصیرت و نگاه آیندهگرایانه شکل نمیگرفت. امام با علم به صحنههای آیندۀ بشریت و با توجه به شناخت برنامههای خداوند در پهنۀ عالم آن قیام را انجام دادند. اینچنین است که شاگرد مکتب عترت یعنی حضرت زینب (س) کربلا را جز زیبایی نمیبیند. هرچند عبارت «ما رأیتُ إلا جمیلا» حاکی از روح علوی و شجاعت بیمثال ایشان است، اما مافوق آن، نشاندهندۀ بصیرت ایشان نسبت به وقایع آینده است. اینکه میفرمایند «رأیتُ» از بصیرت ناشی میشود؛ یعنی نگاهی از سر بصیرت. امیرالمؤمنین علیهالسلام میفرمایند من استقبل الامور ابصر. هرکه به استقبال کارها برود، این انسان دارای بصیرت است.
وی دربارۀ تأثیر تبعیت در برچیدن فتنهها گفت: مردم زمانی که در دل فتنههای 88 ندای رهبر معظم انقلاب در آن جمعۀ تاریخی را شنیدند، دل به آسمان سپردند و آن واقعۀ 9 دی را رقم زدند. اگر نبود آن مضامین الهی و آن فرمایشات سرتاسر اخلاص ایشان، خداوند راه گشایش ایجاد و قلوب مردم را بهسوی حقیقت متحول نمیکرد. عنصر تبعیت، درس مکتب فاطمه (س) است.
انتهایپیام/