به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ طوفان خورشیدی نوعی اختلال محسوب می شود که بر اثر موج باد خورشیدی به وجود میآید. در واقع وقتی در تاج خورشید، فورانهای شدید بهوجود میآید و ذرات یونیزه پرانرژی از آن جدا شده و در فضا پراکنده میشوند، این ذرات میتوانند موجب آثار مخرب الکترومغناطیسی زیادی در اطراف خورشید و از جمله در زمین شوند البته این اثرات در زندگی بشر تا زمانی که به تکنولوژی مبتنی بر برق و الکترومغناطیس دست نیافته، مشهود نبوده است و این تأثیرات با گسترش استفاده از این تکنولوژیها است که قابل درک هستند.
در ادامه به برخی از تخریبهای پیش آمده در طول تاریخ بر اثر این طوفانهای خورشیدی اشاره شده است.
شاید بتوان گفت نخستین شواهد از بروز این طوفانها در زندگی بشر به دوران استفاده از تلگراف بازگردد یعنی اواسط قرن نوزدهم؛ نخستین شواهد موجود مبتنی بر اثرات طوفانهای خورشیدی بر مصنوعات بشری به اواسط قرن نوزدهم بازمیگردد؛ شبکه سراسری تلگراف در بریتانیا در طول طوفان ژئومغناطیسی در سالهای 1847 و 1859 از کار افتاد. پس از این وقایع، بارها و بارها اختلال عملکرد خطوط تلگراف تلفن در طول طوفانهای مغناطیسی مشاهده شد به عنوان مثال در سالهای 1921 و 1958 جریان القایی در خطوط تلگراف منجر به آتشسوزی در سوئد شد.
در فوریه سال 1958 به علت طوفان مغناطیسی، ارتباط مخابراتی بین قارهای اروپا و آمریکا قطع شد؛ نخستین شواهد مبتنی بر اثرهای طوفانهای مغناطیسی بر خطوط انتقال انرژی مربوط به سال 1940 در آمریکای شمالی است. در طی یک طوفان مغناطیسی عظیم که منجر به نوسانات ولتاژی در طول خط انتقال شد، ترانسفورماتورهای خط از کار افتاده و به دنبال ان خط انتقال برق قطع شد.
قطع ارتباط خطوط انتقال آمریکای شمالی، در زمان طوفانهای مغناطیسی به دفعات گزارش شده است؛ معروفترین این وقایع به 13 مارس 1989 برمیگردد؛ در اثر طوفان، ترانسفورماتورهای نیروگاه هیدرو در کبک اشباع شده و نیروگاه بهطور اتوماتیک از شبکه خارج شد؛ خروج این نیروگاه از شبکه برق منطقه کبک منجر به اختلالات ولتاژی و فرکانس در شبکه شد و در نهایت بر اثر یک سری وقایع پی در پی، کبک به مدت 9 ساعت در خاموشی مطلق فرو رفت.
البته این آثار مخرب تنها به موارد فوق محدود نشده است و طوفانهای خورشیدی میتوانند بر خطوط نفت و گاز نیز مؤثر باشند چرا که این خطوط میتوانند به عنوان رسانای جریان الکتریکی در نظر گرفته شوند که طول آنها صدها و گاهی هزاران کیلومتر است و میتوانند به صورت آنتنهایی برای امواج VLF با طول موجهای چند ده کیلومتری عمل کنند.
در دهههای گذشته مهندسین بارها و بارها با جریانهای الکتریکی در خطوط انتقال نفت خام و گاز مواجه شدهاند که هیچ منبع جریان شناخته شدهای برای آنها قابل تصور نبوده است؛ بعدها مشخص شد که این جریانها ارتباط تنگاتنگی با طوفانهای مغناطیسی داشتهاند.
تخریب ماهوارهها بر اثر طوفانهای خورشیدی
اما بیشترین تأثیرات طوفانهای خورشیدی که تبعات ویرانگری به همراه داشته است بر ماهوارهها و کاوشگرهای فضایی است. یکی از تأثیرات ویرانگر طوفان خورشیدی اثرات خالی بر عملکرد ماهوارهها است. از حوادث مهم این پدیده میتوان به خرابی ماهواره GALAXY IV در سال 1998 و ماهواره TELSTAR در سال 1994 و گم شدن چندین ماهواره به مدت سه روز در طی طوفانی بزرگ مارس 1989 اشاره کرد.
در طی طوفان 1989 چندین ماهواره به مدارهای پایینی منتقل شدند همچنین در 31 اکتبر سال 2003 فعالیت ماهواره هواشناسی ژاپنی با یک طوفان خورشیدی متوقف شد و در 6 دسامبر 2006 سیستمGPSبا یک طوفان خورشیدی آسیب جدی دید؛ آخرین طوفان خورشیدی که مشاهده شد مربوط به سال 2012 است که در آن یک خروج جرم از تاج خورشیدی (CME) اتفاق افتاد.
بازه زمانی 25 سال برای بروز طوفان خورشیدی تنها یک تخمین ساده
حال دانشمندان پیشبینی کردهاند فعالیتهای خورشیدی در 11 سال آینده دچار تغییراتی خواهد شد. این چرخه 11 ساله در سال 2024 و 2025 به لحاظ فعالیت خورشیدی به اوج خود خواهد رسید و البته امکان وقوع ابر طوفان خورشیدی هم در این سالها بعید نیست، این پدیدهها غیر قابل پیشبینی هستند. در طول 150 سال اخیر با بررسی وقوع طوفانهای خورشیدی اغلب رخداد ابر طوفانها در بازه زمانی 25 سال بوده است اما هیچ استنادی بر وجود این بازه زمانی در راستای رخ دادن طوفان خورشیدی وجود ندارد. آنچه در مورد خورشید مشهود است چرخه 11 ساله آن است که در این چرخه جای قطب های شمال و جنوب تغییر میکند.
تاکنون دانشمندان برای پیشبینی بروز طوفانهای خورشیدی تنها 30 یا 60 دقیقه فرصت داشتند و عملا در این زمان امکان هیچ اقدامی وجود نداشته است اما در هفته اخیر، چین اعلام کرده است که سال آینده یک کاوشگر را به سمت خورشید پرتاب میکند.
این کاوشگر چینی با قرار گرفتن در فاصله 720کیلومتری زمین، فعالیتهای خورشید را بررسی خواهد کرد؛ کاوشگر چینی اوایل سال 2022 به فضا پرتاب خواهد شد تا طی 4 سال به صورت شبانهروزی فعالیتهای خورشید را رصد کند.
این کاوشگر مجهز به یک ردیاب مغناطیسی، تلسکوپ خورشیدی و دوربین اشعه ایکس است و با این تجهیزات، طوفانهای خورشیدی را رصد میکند همچنین با این ابزارها امکان بررسی و پیشبینی آب و هوا را هم خواهد داشت.
مهمترین نکته در ارسال این کاوشگر ایجاد امکان پیشبینی طوفانهای خورشیدی تا 40 ساعت پیش از وقوع است که با محقق شدن این امکان، میتوان تا اندازه زیادی از آثار مخرب آن جلوگیری کرد.
جدیدترین خبرها و تحلیلهای ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)
جدیدترین خبرها و تحلیلهای ایران و جهان را در صفحه اینستاگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)
انتهای پیام/