به گزارش خبرگزاری تسنیم «پرونده حکمرانی فضای مجازی»؛ حملات سایبری یک پدیده نوظهور است و به اذعان کارشناسان و داده های موجود ایجاد اختلال و آسیب در شبکه های اطلاعاتی و سیستم های الکترونیکی نیروگاه های برق و تولید انرژی، سیستم های حمل و نقل هوایی و مانند آن با حملات سایبری می تواند آثار زیانباری در تخریب زیرساخت های حساس داشته و حتی قابلیت تلفات جانی دارد و در سطوح بالاتر ممکن است منافع ملی و حیاتی دولت را در معرض خطر قرار دهد.
حال سوال اساسی که اینجا مطرح است آن است که آیا امکان دفاع مشروع و اقدام متقابل برای جمهوری اسلامی ایران حملات سایبری آینده بر اساس اصول و قواعد حقوق بین الملل وجود دارد یا خیر؟ پاسخ به این سوال بستگی زیادی به آن است که معلوم شود آیا می توان چنین حمله سایبری را حمله مسلحانه اطلاق کرد تا بر اصول و قواعد حقوق بین الملل امکان اقدام متقابل و دفاع مشروع فراهم آید.
در این باره باید گفت طبق اصول و قواعد حقوق بین الملل و رویه کشورها در مسائل جنگ های سایبری، نظریات حقوقدانان در مقام بررسی و تطبیق حملات سایبری و تطبیق آن با مفهوم حمله مسلحانه را در قالب سه رویکرد ابزار محور، هدف محور و نتیجه محور می توان مورد بررسی قرار داد. در رویکرد ابزار محور، حملات سایبری در مقایسه با سلاح های سنتی نظامی ارزیابی شده است و از آنجا که حملات سایبری از جنس این سلاح ها نیستند امکان اینکه حمله نظامی تلقی شوند وجود ندارد.
در تئوری هدف محور، صرف هدف قرار دادن تأسیسات مهم مطرح است و هر گونه نفوذ و آسیب به این تأسیسات راه را برای مساله دفاع مشروع باز می نماید و در نتیجه زمینه منازعات و جنگ ها را فراهم می کند. طبق این دیدگاه، حملات سایبری اگر در یک زیرساخت ملی باشد، فارغ از آنکه آیا موجب خسارات فیزیکی یا تلفات شده است یا خیر، حمله مسلحانه قلمداد خواهد شد و به کشور هدف این حق را می دهد که به دفاع مشروع تمسک جوید. تعدادی از دولت از جمله آمریکا، روسیه، کانادا این موضع گیری را در راهبردهای امنیت ملی فضای سایبری خود مورد پذیرش قرار داده اند و بسیاری از کارشناسان به این توافق رسیده اند که حملات با این سطح از توانایی هر چند در فضای سایبری صورت گیرد، اما به سطح حمله مسلحانه رسیده است.
همچنین بر اساس دیدگاه نتیجه محور، یک حمله سایبری با توجه به نتایج و آثار آن یعنی شدت آسیب و تخریب ایجاد شده و البته وجود رابطه علت و معلولی بین حمله سایبری و خسارات به وجود آمده ارزیابی می گردد و در این چارچوب می تواند حمله مسلحانه تلقی شده و حق دفاع مشروع را در پی داشته باشد.
در مجموع باید گفت طبق نظریه هدف محور و نتیجه محور و رویه کشورهای مختلف دنیا مثل آمریکا، روسیه، کانادا و غیره، هر گونه حمله سایبری به تأسیسات هسته ای، آب و برق و غیره، نوعی حمله مسلحانه محسوب می شود و از آنجا که این حمله علاوه بر خسارات مالی، امکان ایجاد تلفات انسانی به شهروندان عادی را دارا است، ضرورت عکس العمل و اقدام متقابل را بیشتر نمایان می سازد. بر این اساس حق دفاع مشروع و اقدام متقابل در برابر هرگونه حملات سایبری برای جمهوری اسلامی ایران به منظور تحقق توان بازدارندگی محفوظ بوده و ایران می تواند متناسب با حمله صورت گرفته از حق مشروع خود در برابر مرتکبان آن استفاده نموده و به اقدام متقابل دست یازد.
در پایان یادآور می شویم ضرورت مقابله با تهاجم دشمن در هر سطحی اعم از فضای مجازی(سایبری) و واقعی امری است که مورد تأکید رهبر معظم انقلاب بوده و معظم له در این باره می فرماید: «در مقابل تهاجم دشمنان چه آمریکا و چه رژیم صهیونیستی برای دفاع از خودمان در همان سطحی که دشمن حمله کند به آنها حمله خواهیم کرد.» (بیانات مورخه 1 فروردین 1391)
از همین پرونده بیشتر بخوانید:
انتهای پیام/