به گزارش خبرگزاری تسنیم از گرگان، براساس آمار ایستگاههای باران سنجی وزارت نیرو میزان بارش در کشور از ابتدای سال آبی جاری تا انتهای فروردین ماه امسال 126 میلی متر بوده که نسبت به متوسط دوره بلندمدت 38 درصد و در مقایسه با سال قبل 54 درصد کاهش دارد. در استان گلستان مجموع بارشها در این بازه زمانی 244 میلی متر بوده که در مقایسه با میانگین بلندمدت ( 359 میلی متر) 32 درصد کاهش را نشان میدهد.
در شرایطی که گفته میشود یکی از خشکترین سالها در نیم قرن گذشته را تجربه خواهیم کرد، رعایت الگوی مصرف در سایر بخشها از جمله کشاورزی که بزرگترین مصرف کننده آب به شمار میرود، موضوعی جدی و ضروری است. آمارها گویای این است که بعد از سال 62-61 که بارش 7 ماهه سال آبی 233.5 میلی متر بوده امسال با 244 میلی متر، خشکترین سال را در 46 سال گذشته در استان گلستان است.
در حالی گلستان یکی از کم بارشترین سالها را پیش رو دارد که از اوایل دهه 60 تا کنون تعداد چاههای آب تقریبا 5 تا 6 برابر، حجم بهره برداری تا 3 برابر و جمعیت استان تقریبا 2 برابر شده است. بنابراین امسال با مشکلات حادتری از نظر کم آبی مواجه خواهیم بود. وجود حدود 35 هزار حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق در نوار باریکی از جنوب استان، نقشه استان را شبیه لانه زنبور کرده است. جالب است بدانیم که از این تعداد فقط حدود 700 حلقه چاه برای تأمین آب شرب استفاده میشود و بقیه چاههای مجاز و غیرمجاز در بخش کشاورزی است.
با روشن شدن چاههای آب کشاورزی در استان گلستان، سطح چاههای آب شرب پایین میافتد و دبی آنها کاهش پیدا میکند. در یک بازه زمانی 10 روزه در اواخر فروردین و اردیبهشت امسال که کمی هوا گرمتر شده بود دبی چاههای آب شرب گرگان 8 درصد کمتر شد.
از سوی دیگر اغلب شهرها و بخشی از روستاهای استان به علت اتکا به منابع آب زیرزمینی در فصول گرم سال با تنشهای آبی مواجه هستند. این علاوه بر 74 روستایی است که دسترسی به آب شرب لوله کشی و بهداشتی ندارند. کم آبی در فصلهای بهار و تابستان سبب کمبود آب در بیش از 150 روستای استان میشود.
حالا هم آب منطقهای استان گلستان اعلام کرده بیش از 70 درصد مخازن سدهای استان خالی است و در چنین شرایطی نه فقط با بحران کم آبی بلکه با فاجعهای به نام کمبود آب مواجه خواهیم بود.
آن طور که مسئولان این شرکت اعلام کردهاند در فروردین ماه پارسال حدود 190 میلیون متر مکعب آب پشت سدهای استان ذخیره شده بود ولی در سال جاری 70درصد از ظرفیت سدهای ما خالی است و با کاهش شدید منابع آبی رو به رو هستیم.
این را بگذاریم در کنار برداشتهای بیرویه و بعضا غیرمجاز آب از منابع زیرزمینی که سبب شده بین 200 تا 300 میلیون مترمکعب ذخیره آبخوانهای استان کاهش پیدا کند.
براساس آمار آب منطقهای استان بیش از 90 درصد منابع آب زیرزمینی استان برای مصارف شرب، کشاورزی، صنعت و غیره استحصال میشود این در حالی است که طبق استانداردهای جهانی هر منطقهای که 40 درصد منابع آب زیرزمینی خود را مصرف کند با تنش آبی شدید و بیشتر از آن با بحران کم آبی مواجه خواهد شد.
از طرفی دیگر نگرانی از تخریب سفرههای آب زیرزمینی هم وجود دارد، خالی شدن سفرهها سبب فرونشست زمین شده که در دشت گرگان، آثار این پدیده مخرب و به شدت تهدیدکننده مشاهده میشود.
در چنین شرایطی مهمترین کار مدیریت مصرف منابع آبی است، کشاورزی در گلستان حدود 80 تا 85 درصد آب استحصالی از منابع زیرزمینی را استفاده میکند. همزمانی فصل گرم سال، کاهش بارشها و منابع آبی و البته کشت محصولات پرآبی مانند شالی، بحران خشکسالی را در گلستان تشدید میکند.
پرکردن چاههای غیرمجاز، برخورد با برداشتهای بی رویه از منابع زیرزمینی، ممنوعیت کشت محصولاتی مانند شالی، نصب کنتورهای هوشمند و حجمی بر روی چاههای آب و البته مدیریت مصرف در بخش شرب میتواند به صورت موقت کمی از پیامدهای بحران کم آبی بکاهد.
انتهای پیام/582/س