به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، سیدیاسر قزوینی مدرس دانشگاه تهران و یکی از پژوهشگران در حوزه داعش است که روی این پدیده تحقیقات زیادی انجام داده است. او پیشتر به عنوان مشاور در کنار ابراهیم حاتمیکیا و در جریان تولید فیلم سینمایی «به وقت شام» حضور داشت.
قزوینی در گفتوگو با خبرنگار تسنیم به سؤالاتی درباره داعش و فعالیتهای رسانهای درباره آن پاسخ داد.
به نظر شما مستندهایی که درباره داعش ساخته میشود و یا کتابهایی که در این زمینه به رشته تحریر درآمده است، به خوبی توانسته فضای داعش و تفکرات آنها را به مخاطب ایرانی معرفی کند؟
اکثر کارهایی که در مورد داعش ساخته میشود، دارای خلأهای تحقیقاتی است. فرآیندی که لازم است قبل از آغاز کار انجام شود. این خلأها از نکات جزئی تا موضوعات بزرگتر را شامل میشود. برای مثال در بسیاری از آثار میبینید که تروریستها در حال سیگار کشیدناند، این موضوع در حالی است که داعش آن را حرام اعلام کرده و هر کس سیگار بکشد، تعزیر میشود.
معتقدم بخش زیادی از کارهایی که تاکنون ساخته شده است، به نوعی آب ریختن در آسیاب داعش است! اگر بگویید داعش خونریز است، اتفاقاً در زمین او بازی کردهاید و او هم همین را میخواهد.
با آزادسازی مناطق تحت تصرف داعش به ویژه در عراق و سوریه، ماههاست با کاهش قدرت داعش روبهرو شدهایم و کمتر شاهد اثرگذاری آن هستیم. از این روی تعداد آثاری که درباره داعش نوشته و یا ساخته میشود بهشدت کم شده است. به نظر شما اکنون نباید به داعش پرداخت؟
مقوله «آخرالزمان» تبدیل به موتور محرک جدید داعش شده است
به نظرم اکنون زمان آن فرا رسیده است که نویسندگان، مستندسازان و ... سراغ موضوعات جدیدی درباره داعش بروند. موضوعاتی که متفاوتتر از چیزهایی است که تاکنون بدان پرداخته شده و کسی سراغش نرفته است. برای مثال «بازیهای کامپیوتری و داعش»، «آخرالزمان و داعش» و ... از جمله موضوعاتی است که کمتر بدان پرداخته شده اما در شناخت داعش مهم و تأثیرگذارند. جالب است بدانید یکی از موتورهای محرکه داعش، موضوع آخرالزمان است. داعشیها در تعلیمات خود روی این موضوع بسیار کار میکنند.
علاوه بر این، دقت داشته باشید که مهمترین بخش داعش، رسانهها و فعالیت رسانهای آن است. با این حال هنوز کسی به خوبی به این بعد از فعالیتهای داعش نپرداخته است. حتی شاید لازم باشد که مهندسی معکوس کرد و پی به کارکرد رسانه در داعش برد.
لزوم شناخت کارکرد رسانه در تشکیلات داعش/ ماجرای قتل فجیع جاسوسهایی که هم وزن و هم قد بودند
بگذارید برای شناخت عملکرد و بازیهای رسانهای داعش مثالی بزنم، به یاد دارم که چند سال پیش در عید قربان، داعش 15-16 نفر را در سلاخخانه و به صورتی بسیار فجیع سر برید! به عبارتی مانند گوسفند با آنها برخورد کرد. نکته قابل توجه ماجرا این بود در فیلمی که از این اتفاق بیرون آمد، داعشیها ادعا میکردند که اینها جاسوساند. علاوه بر این مخاطبی که فیلم را میدید متوجه نکته عجیبی میشد و آن هم این بود که تمام این افراد از نظر وضعیت فیزیک ظاهری شبیه به همدیگر بودند. یعنی قد و وزن تقریباً یکسانی داشتند. حال سؤال اینجاست که چگونه تمام این جاسوسها یک اندازه و یک سایز هستند؟
به نظر میرسد که آناتومی آنها از قبل انتخاب شده است برای این که بتواند در فیلم به خوبی نمایش داده شوند. در حقیقت، داعش در کار رسانهای خود به چنین جزئیاتی هم توجه کرده است.
بحران هویت، اصلیترین دلیل پیوستن به داعش
یکی دیگر از موضوعاتی که هنرمندان ما در نمایش چهره داعش میتوانند روی آن کار کنند، بحران هویت است که داعش برای رسیدن به مقاصد خود به آن بسیار دامن زده است. توجه کنید که روی نوجوانان، خانوادهها، زنان و ... تاکنون زیاد کار شده است، به ویژه آنکه اردوگاهها در دسترس است و به راحتی میتوان روی افراد باقیمانده کار کرد. همچنین در مورد خارجیهایی که به داعش پیوستند زیاد کار شده است، اما درباره بحران هویت و اثرگذاری آن بر جذب داعش و نقشآفرینی آن کمتر کار شده است.
در نشست نقد و بررسی کتاب «تنها در سامسون» که در خبرگزاری تسنیم برگزار شد، به بازیهایی اشاره کردید که مروج داعشاند. این بازیها چگونه دست به این کار میزنند؟
بازی Call of duty چگونه اندیشه داعش را منتشر میکند؟
بعضی از آنان، هم در شکل و هم در محتوا مروج داعشاند. وقتی یک نوجوان بازی «اول شخص» بازی میکند، انگار که خود او نقشآفرینی کرده است. داعش در رسانههای خود از اول شخص بودن استفاده کرده و همه عملیاتهایش را به این شیوه و با دوربین گوپرو تصویربرداری کرده است. به نظرم این بازیها خطرناکاند و باید فکری جدی برای آنها کرد اما بعضاً دیده میشود که برخی برنامههای تلویزیونی ما محلی برای ترویج آنها شده است. در همان جلسه اشاره کردم که بازی کامپیوتری call of duty به همان شیوهای تصویربرداری شده است که داعشیها تصویربرداری کردند.
شما در پروژه فیلم سینمایی «به وقت شام» با ابراهیم حاتمیکیا همکاری داشتید، از تجربه کار کردن با آقای حاتمیکیا بگویید.
حاتمیکیا واقعاً فهمید که داعش چیست
به نظرم آقای حاتمیکیا کارگردان باهوشی است، نسبت به موضوعات مختلف، گاردش بسته نیست و زمانی که میبیند شما حرف درستی را میزنید، گاردش را نمیبندد و استفاده میکند تا کار بهتر شود. با مشاورههایی که میدادم تغییرات زیادی در فیلمنامه داده شد. به نظرم ابراهیم حاتمیکیا واقعاً درک کرد که داعش چیست. با همه عوامل هم حرف میزد تا به آنان هم بفهماند که داعش چیست.
به نظرم فیلم سینمایی «به وقت شام» به خوبی فهمید که داعش چیست، چه سبقه رسانهای دارد و نگاهش نسبت به موضوعات مختلف چگونه است.
انتهای پیام/