به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، محمدرضا شرفی خبوشان که با اثر خواندنی «بیکتابی» به عنوان یک نویسنده حرفهای به جامعه ادبی معرفی شد، در کارنامه فعالیتهای خود طی این سالها عناوینی نیز در حوزه ادبیات نوجوان دارد. کارهای او در حوزه بزرگسال و در حوزه نوجوان، یک وجه شبه دارند و آن، روایت داستان در یک بستر تاریخی است. او در گفتوگوهای مختلف با اهالی رسانه بر اهمیت این موضوع در کارهایش تأکید و عنوان کرده است که خواندن تاریخ، به کسب هویت کمک میکند. این وجه شبه که همانند یک نخ تسبیح کارهای شرفی خبوشان را به یکدیگر پیوند داده، در کار جدید او نیز دیده میشود.
این روزها انتشارات شهرستان ادب کتابی تازه از او را روانه بازار نشر کرده است؛ «کارخانه اسلحهسازی داوود داله» اثر تازه این نویسنده خوشذوق است که برای گروه سنی نوجوان نوشته شده است. کتاب، داستان پسرکی را روایت میکند که بزرگترین دغدغه زندگی او، ساختن داله یا همان تیرکمان سنگی است و برای این کار، چشم به دستکش پدرش دوخته که برای کار بنایی از آن استفاده میکند. داله دوتا شاخه بههم چسبیده است بهشکل حرف دال، هر درختی یک داله طلایی دارد و او برای ساختن تیروکمان سنگیاش داله درختها را جمع میکند، تیرکمان غیر از داله، کِش هم میخواهد و از همینجا روایت نوجوان این کتاب شروع میشود.
داستان در بستر زمانی اوایل انقلاب و آغاز جنگ تحمیلی میگذرد، در روستایی خارج از تهران، میان باغ و دشت. کتاب حول ماجراهای پسری به نام «داوود» میگذرد که پر جنب و جوش است که گاه همه را عاصی میکند. فضای داستان در میان خانوادههای معمولی دهه 60 میگذرد، اما این را میتوان در بخشهای بعدی کتاب دریافت، زمانی که پدر داوود تصمیم میگیرد برای ساخت و ساز و بنایی به پشت جبهه برود. هنر نویسنده در کتاب جدیدش این است که تاریخ را با چاشنی داستان برای مخاطبش روایت میکند؛ آن هم به شیوهای که بتواند مخاطب نوجوان امروز را که بیشترین فاصله را با کتاب دارد، با خود همراه کند.
ادبیات داستانی انقلاب طی چند دهه گذشته حرف چندانی برای گروه سنی نوجوان نداشته است. معدود داستانهایی که در این فضا نوشته و منتشر میشود و در این میان، گاه فضای داستانها آنقدر کلیشهزده و شعاری ساخته و پرداخته شدهاند که حرف جدیدی برای مخاطب امروز خود ندارند. فقدان مطالعه تاریخی و توجه به دغدغه تودههای پاییندستی در جوامع غیر شهری، مهمترین آسیبهای داستانهای انقلاب و حتی میتوان گفت، از اساسیترین آسیبها در حوزه ادبیات داستانی به صورت عام در چند سال گذشته است. با این حال، کتاب جدید شرفی خبوشان تلاش کرده است از این حال و هوا فاصله بگیرد. او داستان خود را روایت میکند و در خلال آن، دست نوجوان مخاطبش را میگیرد و به فضای سالهای جنگ میبرد، به لحظات سخت خداحافظی میان کودکان با پدر خانواده، به فضای خوف و رجایی که از رفتن و برگشتن رزمندگان در خانوادهها ایجاد میشد، به همدلیهای دهه 60 و سرانجام به اتفاقات مهمی که در بخشی از این دهه رخ داده است، مانند سرنگونی هواپیمای مسافربری ایران توسط نیروهای آمریکایی در 12 تیرماه 1367.
نویسنده اطلاعات تاریخیاش از این برهه را قطرهچکانی و با زبان داستان ارائه میدهد. قلمش خشک و حوصله سر بر نیست. گاه از چاشنی طنز هم بهره میبرد؛ هرچند به نظر میرسد که در فصلهای نهایی یک دور تند در داستان ایجاد میشود و دو حادثه مهم پشت سر هم رخ میدهد؛ آن جایی که «لیلا»، «امید» و «مهری خانم» مسافر هواپیمایی شدهاند که در خلیج فارس سرنگون شده است. ناگهان آن شور و هیاهویی که در فصلهای اولیه کتاب ایجاد شده بود، به یکباره ریتمی آرام به خود میگیرد. حالا دیگر نه تنها «داوود» که مخاطب نیز سوگوار دخترکی است که گاهی شخصیت اصلی داستان، او را زیرچشمی نگاه میکرده است.
شرفی خبوشان در اثر تازه خود مانند دیگر کتابهایش نشان داده که دغدغه معرفی و حفظ هویت ایرانی را دارد؛ او تلاش دارد در کتابهایش آنچه را که جامعه ایرانی در دورههای معاصر از سر گذرانده به شکلی دقیق روایت کند. فضایی که او ترسیم میکند، برخلاف داستانهایی که در سالهای اخیر منتشر شده نه سیاه است و نه سفید. نه جامعه ایرانی را زیر سؤال میبرد و نه فضای آرمانی را به تصویر میکشد. فضایی است که در آن آدمها با همه کاستیها و خوبیهایشان حضور دارند.
بازار کتاب کودک و نوجوان از نظر بسیاری از کارشناسان، دیگر درخشش سالهای دهه 60 و 70 را ندارد. در شرایطی که بازار ترجمهها، اقبال ناشران را به سمت انتشار این دسته از آثار میل میدهد، رمان و داستان ایرانی کمرمقتر و کمفروغتر از گذشته به کار خود ادامه میدهد و مخاطب باید دلگرم به سوسوی ستارگانی باشد که گاه در پهنه آسمان این حوزه میدرخشند. از این منظر، انتشار داستان «کارخانه اسلحهسازی داوود داله» فرصت مغتنمی است برای مخاطب نوجوان تا بتواند از فضای تکراری داستانهای موجود فرار و در زیر سایه درختهای سر به آسمان کشیده محله داوود و امید نفسی تازه کند.
انتشارات شهرستان ادب کتاب «کارخانه اسلحهسازی داوود داله» را به قیمت 30 هزار تومان در هزار و 500 نسخه در دسترس علاقهمندان قرار داده است.
انتهای پیام/