به گزارش خبرگزاری تسنیم «پرونده معجزه آبخیزداری»؛ گندم از مهمترین محصولات استراتژیک جهان است که نزدیک به یک سوم از کل زمین های قابل کشت دنیا را به کشت خود اختصاص داده است. تولید سالانه گندم حدود 600 میلیون تن است که تقریبا 20 درصد انرژی و 25 درصد نیازهای پروتئینی جهان را فراهم می کند. گرچه گندم در نقاط مختلف دنیا می تواند رشد کند اما عمدتا کشت و کار و تولید آن از نظر جغرافیای بین 30 تا 60 درجه طول شمالی و 27 تا 40 در جه عرض جنوبی متمرکز شده است.220 میلیون هکتار از زمین های کشاورزی دنیا تحت کشت دیم است.
** 4 میلیون هکتار زیر کشت گندم دیم
در ایران 6 و نیم میلیون هکتار از اراضی کشور به کشت گندم اختصاص داشته که از این مقدار حدود 4 میلیون هکتار آن در مناطق نیمه خشک و زیر کشت گندم دیم است. مناطق نیمه خشک که حدود 39 درصد سطح کشور را شامل می شوند از جمله مناطق تحت کشت گندم دیم در ایران هستند.
** ضرورت عملیات خاک ورزی برای کشت گندم دیم
شناخت موانع و محدودیت های تولید گندم از جمله مواردی است که باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند. در زراعت دیم، آب به عنوان شاخص ترین مانع تولید مطرح است. عملکرد مطلوب در کشت دیم به طور مستقیم به میزان بارندگی و ذخیره رطوبتی در خاک بستگی دارد، بنابراین با توجه به وابستگی زراعت دیم به نزولات جوی در مناطق خشک و نیمه خشک از یک سو و کمبود بیلان رطوبتی در این مناطق از سوی دیگر، تمامی عملیات کشاورزی باید طوری طراحی شوند که امکان استفاده بهینه از بارش های آسمانی را فراهم نمایند.
اجرای شیوه های مناسب خاک ورزی و روش صحیح کاشت جزء این دسته از عملیات ها است که تاثیر زیادی در روند بهره وری از آب بارش ها و افزایش عملکرد دارد. خاک ورزی به عنوان یک روش مدیریتی به طور مستقیم بر ذخیره رطوبتی و ویژگی های فیزیکی و شیمیای خاک اثر می گذارد. شخم از جمله عملیات حفاظتی است که منجر به تغییرات فیزیکی و هیدرولوژیکی در خاک سطحی می گردد. عملیات شخم در اراضی شیب دار موجب انتقال و جابجایی بسیار زیاد ذرات خاک و آب باران می شود.
** افزایش تولید گندم دیم با اصلاح شخم
جهت شخم و کشت، نقشی موثر در هدررفت آب در دیمزارها در مناطق خشک و نیمه خشک دارد. از این رو جهت شخم و کشت، یک اقدام مدیریتی مهم در نگهداشت بارش های آسمانی و افزایش ذخیره رطوبتی خاک در کشتزارهای دیم گندم در منطقه نیمه خشک می باشد. اهمیت انجام شخم عمود بر شیب در شرایطی که میزان بارش های آسمانی کمتر می باشد، بارزتر خواهد بود. بر اساس مطالعات انجام شده، اصلاح شخم زدن موجب کاهش 90 درصدی فرسایش خاک، افزایش 23 درصدی تولیدات کشاورزی و افزایش 83 درصدی نفوذ آب به زمین و کاهش رواناب خواهد شد.
** بهبود 78 درصدی عملکرد گندم دیم با آبخیزداری
گزارش های متعدد علمی در رابطه با تاثیر روش های خاک ورزی بر عملکرد محصولات وجود دارد. در گزارشی عملکرد گندم در شرایط دیم، به دلیل بهبود خاک ورزی به میزان 78 درصد افزایش یافت. همچنین در مطالعه ای اثر روش های مدیریت خاک بر عملکرد گندم ارزیابی شد، نتایج نشان داد که سیستم خاک ورزی مرسوم به طور ثابت عملکرد را 10 درصد و ذخیره آب خاک را 9 درصد افزایش داد.
از همین پرونده بیشتر بخوانید:
انتهای پیام/