به گزارش خبرگزاری تسنیم «پرونده معجزه آبخیزداری»؛ سیلاب به عنوان یک بلای طبیعی در عمل هم از نظر تلفات جانی و هم از نظر خسارات مالی مهیب ترین بلای طبیعی در جهان محسوب می شود. مطابق آمار شده توسط سازمان ملل متحد در میان بلایای طبیعی، سیل و طوفان بیشترین تلفات و خسارات را به جوامع بشری وارد آورده اند، به گونه ای که تنها از سال 1988 تا 1997 حدود 390 هزار نفر در اثر بلایای طبیعی در جهان کشته شدند که 58 درصد مربوط به سیلاب، 26 درصد در اثر زلزله و 16 درصد در اثر طوفان و بلایای دیگر بوده است. خسارات کل در این 10 سال حدود 700 میلیارد دلار بوده است که به ترتیب 33، 29 و 28 درصد مربوط به سیلاب، طوفان و زلزله بوده است. در این رابطه نکته نگران کننده، روند افزایشی تلفات و خسارات سیلاب در جهان در دهه های اخیر بوده است. کشور ایران نیز این قاعده مستثنی نبوده و علیرغم اینکه حجم بارش های آن یک سوم متوسط بارش جهان می باشد، به علت شرایط خاص اقلیمی از کشورهای سیل خیز محسوب می شود و همه ساله تلفات مالی و جانی فراوانی از سیل در مناطق مختلف ایران ناشی می شود و متاسفانه این تلفات و خسارات در دهه اخیر رو به افزایش است.
** توزیع سیلاب در حوزه های کلان آبخیز کشور
بررسی آمار خسارات محسوس و مستقیم سیل 50 سال اخیر در ایران نشان می دهد که علاوه بر افزایش تعداد وقوع سیل در کشور، رشد تقریبا 250 درصدی خسارات دهه آخر نسبت به اولین دهه قابل توجه می باشد. افزایش جمعیت و دارایی ها در سیلاب دشت ها، تغییرات هیدروسیستم ها و اثرات مخرب فعالیت های انسانی از دلایل عمده این روند افزایش در حوزه های آبخیز کشور بوده است. در طول این سال ها به طور متوسط توزیع سیلاب در حوزه های اصلی و کلان کشور به ترتیب زیر بوده است:
اول: حوزه خلیج فارس و دریای عمان (50 میلیارد متر مکعب)
دوم: حوزه دریای خزر (نزدیک 20 میلیارد متر مکعب)
سوم: حوزه مرکزی (بیش از 10 میلیارد متر مکعب)
چهارم: حوزه دریاچه ارومیه (حدود 5 میلیارد متر مکعب)
پنجم: حوزه هامون و سرخس (حدود 5 میلیارد متر مکعب)
** 70 درصد از آب باران تبخیر می شود
طبق بررسی های انجام شده، میزان کل بارندگی در کل حوزه های آبخیز ایران 415 میلیارد متر مکعب، میزان تبخیر از سطح دشت ها و مناطق کوهستانی 289 میلیارد متر مکعب و میزان تبخیر از منابع آب زیرزمینی و سطح دریاچه ها برابر 13 میلیارد متر مکعب می باشد، بنابراین میزان کل تبخیر برابر حدود 302 میلیارد متر مکعب می باشد که به طور کلی حدود 70 درصد آب باران سالانه تبخیر می شود و از دسترس خارج می شود، مجموع کل جریان های سطحی حدود 100 میلیارد متر مکعب، همچنین میزان کل آب خروجی از مرزها برابر با حدود 60 میلیارد متر مکعب می باشد. البته میزان کل سیلاب استحصال شده به طور دقیق مشخص نیست.
** حوزه آبخیز دریای عمان و خلیج فارس؛ اولویت نخست طرح های آبخیزداری
نکته پایانی اینکه با توجه به میزان حجم وسیع سیلاب در حوزه کلان آبخیز دریای عمان و خلیج فارس (استان های: هرمزگان، بوشهر، سیستان و بلوچستان، خوزستان، فارس، کرمان)، این حوزه آبخیز در اولویت طرح های آبخیزداری و آبخوانداری در کشور قرار دارد و چنانچه از این سیلاب با اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری به نحو درستی استفاده شود و این آب ها در دل زمین جمع آوری و ذخیره شود، می تواند نقش موثری در رفع خشکسالی، کاهش خسارات سیل، افزایش تولیدات کشاورزی و بهبود معیشت و اقتصاد مردم این حوزه آبخیز داشته باشد.
از همین پرونده بیشتر بخوانید:
انتهای پیام/