به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، پس از چند سال تنش و انجماد، یک بار دیگر رابطه سیاسی ترکیه و عربستان سعودی وارد مسیری عادی شد و رئیس جمهور ترکیه به دیدار پادشاه و ولیعهد سعودی رفت.
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، قبلاً بارها اعلام کرده بود که رابطه با عربستان سعودی در گروی روشن شدن تکلیف نهایی پرونده قتل جمال خاشقجی در کنسولگری عربستان در استانبول است.
اردوغان همواره بر این موضع پافشاری میکرد که متهمین و مرتکبین این قتل وحشیانه، باید در ترکیه محاکمه و مجازات شوند، اما حالا و پس از چند سال اصرار و پافشاری، این سیاستمدارِ عملگرا و پراگماتیست، دوباره سر فرمان را کج کرد و تصمیم گرفت کل روند پیگیری قضائی آن قتل ددمنشانه را متوقف کند و اصل پرونده را هم برای خود مقامات سعودی بفرستد!
وقتی که تأمین دلار مهمتر است
طیفی از تحلیلگران سیاسی ترکیه معتقدند که ناکارآمدی تیم اقتصادی دولت اردوغان و تصمیمات تکروانه و غیرمنطقی خود او در مورد تعیین خطمشی سیاست پولی و اقتصادی، ترکیه را دچار یک بحران اقتصادی عظیم کرده است و اردوغان ناچار شده است برای جبران کمبود منابع ارزی، دست به دامن کشورهای خارجی شود.
اما ازآنجایی که کشورهای اروپایی و شرکتهای عظیم آمریکایی، تمایل چندانی به سرمایهگذاری در ترکیه نشان ندادهاند، تیم سیاست خارجی آنکارا، شکار سرمایههای شناور کشورهای عربی را در دستور کار قرار داده و علاوه بر قطر، کویت و بحرین، پای امارات متحده عربی و عربستان سعودی را نیز به میان کشیده است، بنابراین، از دید این گروه از کارشناسان و تحلیلگران سیاست خارجی و روابط بینالملل، تغییر سیاست در برابر ابوظبی و ریاض، پیش و بیش از هر چیز دیگری، انگیزه و دلیل اقتصادی دارد.
ناکارآمدی اقتصادی دولت اردوغان و حزب عدالت و توسعه و اثرگذاری این فاکتور بر دیپلماسی و سیاست خارجی، کاری کرده است که حزب جمهوری خلق که بهعنوان مهمترین حزب مخالف اردوغان شناخته میشود، با ادبیاتی کنایی با این رویکرد جدید اردوغان برخورد کند. چند تن از مقامات این حزب، در روزنامهها و فضای مجازی، از اردوغان و تیم او پرسیدهاند: اگر پول داشتیم؛ به ما هم میگفتید برادر؟
برخورد متفاوت رسانهها با سفر اردوغان به ریاض
همچنان که پیشبینی میشد، روزنامهها و مجموعههای رسانهای و تبلیغاتی تحت امر حزب عدالت و توسعه، سفر اردوغان به عربستان سعودی را همچون یک اقدام دیپلماتیک مهم و گشوده شدن فصلی نوین در روابط آنکارا ـ ریاض قلمداد کرده با آبوتاب در مورد آن نوشتند، اما از تریبونها و سازهای مخالفین، صداها و نواهای دیگری به گوش رسید.
رسانههای نزدیک به احزاب و جریانات مخالف اردوغان، سفر او به ریاض و دست دادن با ولیعهد سعودی را مورد انتقاد قرار داده چرخش سیاسی مجدد رئیس جمهور را به چالش کشیدند.
روزنامه سوزجو که عنوانِ پرتیراژترین روزنامه ترکیه را یدک میکشد، تیتر تندی در مورد سفر اردوغان به عربستان زده که در واقع، از سخنان کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق برداشته شده است، تیتر تندی با این عبارت: «دوان دوان رفت برای در آغوش کشیدنِ قاتل».
روزنامه سوزجو در تیتر خود، تنها به کنایه و متلک دیدار اردوغان با بنسلمان اکتفا نکرده و در پایین صفحه نوشته است: «وزرای دربار، به عمره رفتند».
روزنامه جمهوریت نیز که در مشی فکری و سیاسی خود از لائیکها و کمالیستها تبعیت میکند، در تیتر و عکس صفحه نخست، بهتندی از چرخش سیاسی سریع و عملگرایانه اردوغان در قبال ولیعهد سعودی انتقاد کرده است، اما در مقابل، روزنامه قرار که از روزنامههای محافظهکار منتقد اردوغان است و خط فکری آن به عبدالله گل و علی باباجان نزدیک است، موضع میانه اتخاذ کرده است.
در تیتر روزنامه قرار، درج عبارت «صفحهای نوین با ولیعهد عربستان سعودی»، نشاندهنده موضع میانهروانه این روزنامه در مورد روابط سیاسی ـ اقتصادی ترکیه و عربستان است.
فاتح آلتایلی روزنامهنگار قدیمی ترکیه و تحلیلگر ارشد گروه خبرترک، درباره سفر اردوغان به عربستان سعودی، دست به فتوآنالیز یا تحلیل بصری و مفهومی عکس زده و نوشته است: «فکر میکنم در تمام دوران فعالیت سیاسی اردوغان، هیچگاه چنین عکسی از او ندیدهایم. تمام عکسهای دیدار اردوغان با محمد بن سلمان را بهدقت نگاه کردم، نگاه و میمیک طرفین، بسیار سرد است و بهتعبیر عوامانه چنان ترشرو هستند که گویی صد سال است سرکه میفروشند! از حالوهوای اردوغان میتوان به این واقعیت پی برد که شخص رئیس جمهور، از دست دادن با محمد بن سلمان راضی نیست و حال خوشی ندارد. شاید بهتر بود دستکش دستش میکرد، تا اندکی راحتتر دست بدهد!»
در یکی از عکسها، در حالی که اردوغان و شخص ولیعهد، با هم دست میدهند و گویی با چشمانشان، پیامهایی را رد و بدل میکنند، کمی آن سوتر از آنها، هاکان فیدان رئیس سرویس اطلاعاتی میت ترکیه، با دقت تمام به رخسار بنسلمان خیره شده است تا بفهمد که او، چه احساسی به رئیسجمهوری دارد که روزی خواهان محاکمهاش بود و حالا برای جوش زدن مجدد رابطه، پرونده زیر بغل، به قصرش آمده است.
در پایان باید گفت، در شرایطی که تنها یک سال به زمان برگزاری انتخابات سراسری ترکیه باقی مانده است، تلاش برای حفظ بقا و ماندن بر صحنه قدرت، به حیاتیترین اولویت اردوغان و حزب عدالت و توسعه تبدیل شده است.
در پرتو این اولویتگذاری مهم و حیاتی است که سیاست خارجی دولت اردوغان نیز به تابعی از اهداف اقتصادی داخلی تبدیل شده است و فعلاً نمیتوان انتظار داشت که در دوران سیاسی جدیدی که بین ترکیه و عربستان سعودی آغاز شده است، نشانه قابلتوجهی از همکاریهای گسترده سیاسی و امنیتی در میان باشد و بهاحتمال قوی، این رابطه فعلاً با محوریت منافع اقتصادی پیش میرود و برنامهریزی برای برخی تحرکات و همکاریهای امنیتی و منطقهای، به دوران پس از انتخابات موکول خواهد شد.
انتهای پیام/+