به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، دولت ترکیه چشمان خود را به آمریکا دوخته تا تصمیم نهایی اتخاذ و مشخص شود که آیا جنگنده های جدید اف 16 به آنکارا فروخته می شود یا نه.
جو بایدن رئیس جمهور آمریکا اعلام کرده که هر کاری از دست او برآید انجام می دهد، اما قطعاً و یقیناً حرف اول و آخر را اعضای کنگره می زنند. اگر چه سخنان بایدن، روند مرسوم اداری را گوشزد می کند، اما از لحاظ سیاسی، معنای ویژه ای دارد. چرا که او با لحنی حاکی از حسن نیت و توجه ویژه، صحبت نکرده و فقط توپ را در زمین کنگره انداخته است.
بایدن تاکنون، هیچکدام از اعضای برجسته تیم و کابینه اش را به ترکیه روانه نکرده و نشان داده که نمی خواهد با اردوغان روابط گرمی برقرار کند. شاید به همین خاطر است که برخی از تحلیل گران ترکیه بر این باورند که جو بایدن، نه تنها توان، بلکه اراده آن را ندارد که اعضای کنگره را برای فروش اف 16 به ترکیه اقناع کند.
نیازِ دوست و نازِ متفق
نیروی هوایی ترکیه سال هاست با مشکلی جدی به نام فرسودگی و استهلاک هواپیماهای جنگنده مواجه شده و به شدت به نوسازی هواپیماهای قدیمی و خرید جنگنده های جدید نیاز دارد.
قبلاً ترکیه در دوران بلنت اجویت، با وجود مشکلات مالی فراوان، پول قابل توجهی در حساب گروه مشترک تولید جنگنده اف 35 سرمایه گذاری کرده بود و قرار بود به عنوان یکی از سازندگان این هواپیما، دست کم 48 فروند از این غول نسل پنجم را دریافت کند و به یکی از مهمترین قدرت های هوایی منطقه تبدیل شود.
ترکیه علاوه بر آن که در لیست یکی از مهمترین خریداران اف 35 قرار گرفته بود، در روند ساخت قطعات نیز مشارکت داشت و نزدیک به 900 قطعه ریز و درشت قطعات اف 35 مارتین لاکهید، در شرکت های زیر مجموعه صنایع دفاعی ترکیه تولید می شد و صدها کارگر، مهندس و تکنیسین در این پروژه کار می کردند و پول قابل توجهی نصیب آنکارا می شد.
اما ماه عسل نسبتاً طولانی دولت اردوغان و دولت های بوش پسر، باراک اوباما و دونالد ترامپ رو به پایان نهاد و در اواخر زمامداری اوباما، زمزمه های اعتراض آمیز کاخ سفید شروع شد.
تعدادی از سناتورهای مقتدر آمریکایی و اعضای مرتبط با امور دفاعی و امنیتی کنگره، از گرم شدن روند روابط آنکارا – مسکو ابراز نگرانی کردند و سپس خرید سامانه موشکی اس 400 را به عنوان یک اقدام تهدیدگرانه تلقی کردند.
دولت اردوغان بارها اعلام کرد که خواهان سامانه موشکی پاتریوت آمریکایی بوده و از سر ناچاری کالای دفاعی روسی خریده است! اما محافل سیاسی – امنیتی آمریکا اقناع نشدند و به راحتی آب خوردن، ترکیه از سوی متفق ناتویی خود تحریم شد.
اول ترکیه را از لیست خریداران بیرون انداختند و خلبانان آموزش دیده ویژه اف 35 را از آریزونا به آنکارا بازگردادند، سپس نام ترکیه را از لیست تولیدکنندگان قطعات این جنگنده خط زدند.
آیا ترکیه طرح «ب» دارد؟
روزنامه ملیت، از روزنامه های مهم نزدیک به حزب عدالت و توسعه، امروز تیتر صفحه اول خود را به مساله خرید اف 16 اختصاص داده و نوشته است: «پلان ب آنکارا». سپس این سوال را طرح کرده که اگر آمریکا به ترکیه اف 16 نفروشد، در این صورت سناریوی جایگزین چیست و اردوغان برای رفع نیازهای نیروی هوایی ارتش چه خواهد کرد.
اُزای شندیر در تحلیل خود در ملیت، در این مورد نوشته است:«اگر رئیس جمهور آمریکا بایدن، حرف خود را بر کرسی ننشاند و کنگره آمریکا اجازه فروش F-16 های جدید به ترکیه را ندهد، چه باید کرد؟ طبیعتاً ما حاضر نیستیم حتی به خرید هواپیماهای جنگنده از فرانسه فکر کنیم، زیرا ماکرون چنین چیزی را به یک شُو بزرگ و نمایشی برای گفتن «نه» در برابر ترکیه تبدیل می کند. به همین خاطر، نزد برخی از مسئولین این حوزه، این ایده وجود دارد که ما باید نسل 5 جنگنده سوخوی SU-57 را از روسیه بخریم. اما این گزینه نیز چندان سهل و آسان نیست. هم آموزش خلبانان مساله می شود، هم سیستم ارتباطی مشترک ناتو و هم تعمیر و نگهداری – عملیات. این یعنی ضرورت تغییر کل نظام دفاع هوایی ترکیه! بنابراین نمی شود به این گزینه هم فکر کرد.»
واشنگتن نشد، مسکو مناسب نیست، برویم لندن
تحلیل گر روزنامه ملیت، در ادامه به این اشاره کرده که ترکیه عملاً امید چندانی به نهایی شدن معامله با تیم جو بایدن ندارد و با آن که هزینه کلانی در مسیر لابی گریز و اقناع کنگره خرج شده، اما نتیجه ای حاصل نشده است.
همچنان که قبلاً هم بدان اشاره شد، موضوع خرید سوخو از روسیه، مشکلات فنی و سیاسی خاص خودش را دارد و اینجاست که خلوصی آکار وزیر دفاع و تیم مشاورین او پوشه دیگری بر میز اردوغان گذاشتند و از او خواستند که در این مورد با بوریس جانسون نخست وزیر ترک تبار انگلیس صحبت کند. چنین شد که ژنرال حسن کوچوک آکیوز فرمانده نیروی هوایی ترکیه به لندن رفت و با فرمانده نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا دیدار کرد.
تحفه انگلیسی
بر اساس اطلاعاتی که به رسانه ها درز کرده، این احتمال وجود دارد که ترکیه تا زمانی که هواپیمای جنگنده نسل پنجم داخلی تولید نشده، نیاز خود به هواپیماهای پیشرفته را با خرید هواپیمای دست دوم یوروفایتر تایفون از بریتانیا تامین کند.
یوروفایتر تایفون (Eurofighter Typhoon) جت جنگنده چندمنظورهٔ دوموتوره است با کانارد و بال سهگوش. این هواپیما توسط کنسرسیومی متشکل از سه شرکت بیایئی سیستمز، ایرباس و لئوناردو تولید میشود.
طراحی تایفون از سال 1983 در پروژه مشترک بریتانیا، آلمان غربی، ایتالیا، اسپانیا و فرانسه آغاز شد، اما به دلیل اختلاف نظر در مورد نیازهای عملیاتی هواپیما خیلی زود از این پروژه خارج شد.
نخستین نمونه یوروفایتر تایفون در سال 1994 به پرواز درآمد اما پایان جنگ سرد پیشرفت پروژه را به تأخیر انداخت و ورود رسمی این جنگنده به خدمت نظامی تا سال 2003 طول کشید. این هواپیمای تکسرنشین، هماکنون در حال تولید انبوه است. تاکنون این هواپیما در نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا، آلمان، ایتالیا، اسپانیا، اتریش، عربستان سعودی، کویت و عمان در حال خدمت است.
تایفون ایتالیایی و انگلیسی در سال 2011 نخستین پروازهای جنگی خود را در لیبی تجربه کردند. در این جنگ، مسئولیت اصلی دفاع هوایی نیروهای ائتلاف بر عهده تایفون بود.
ترکیه چه کند با همسایه بیش فعال؟
به باور تحلیلگران سیاسی – دفاعی ترکیه، مهمترین تهدید پیرامونی ترکیه، یونان است. با آن که یونان در مقایسه با ترکیه کشور کوچکی است و علاوه بر جمعیت و مساحت و نفرات نیروهای مسلح، به پای ترکیه نمی رسد، اما ژئوپولیتیک، سنت سیاسی و انگیزه های بالایی برای تنش با ترکیه دارد و از حمایت کامل آمریکا، اتحادیه اروپا و اسرائیل نیز برخوردار است.
در نتیجه مهمترین انگیزه ترکیه برای خرید جنگنده های جدید این است که در برابر یونان، در موضع ضعف قرار نگیرد. به تازگی یونان از فرانسه جنگنده داسو رافال خریده است.
رافال نزدیکترین همتای تایفون، از لحاظ ظاهری و قابلیتهای جنگی است و اکنون به مهمترین رقیب تایفون تبدیل شده است. تحلیل گر ملیت درباره نگرانی های ترکیه درباره یونان نوشته است:«ترکیه اقدامات خود را برای حفظ برتری دریایی و هوایی در دریای اژه سخت تر کرده است، زیرا می دانیم که نمی توانیم به واشنگتن اعتماد کنیم.»
اهمیت دیدار آتی اردوغان و بایدن
بایدن، رئیس جمهور آمریکا به عربستان سعودی سفر می کند. اما ظاهراً قرار نیست با شاهزاده بن سلمان دیدار کند. بایدن در روزهای آتی دو هدف مهم دارد: 1. متقاعد کردن عربستان سعودی برای افزایش تولید نفت. 2.اقناع اردوغان برای عضویت سوئد و فنلاند در ناتو.
ترکیه هنوز هم نومید نشده و ابراهیم کالن سخنگوی اردوغان در برلین و در دیدار با جیک سالیوان مشاور امنیت ملی آمریکا، پیگیر خرید اف 16 است. اما شواهد نشان می دهد که حرف اصلی، در دیدار احتمالی اردوغان و بایدن بیان خواهد شد. حال باید دید، آیا اردوغان می تواند با استفاده از کارت وتو، بایدن را برای فروش اف 16 راضی کند یا نه؟
انتهای پیام/