به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه در حالی به مادرید میرود که مشخص نیست پاسخ نهایی او به سران ناتو چه خواهد بود.
رجب طیب اردوغان، پیش از سفربه مادرید جهت شرکت در اجلاس سران پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در فرودگاه و در جمع خبرنگاران گفت: «صبح امروز با بایدن، رئیس جمهور آمریکا گفتوگو کردم. وی خواستار دیدار دوجانبه در حاشیه اجلاس ناتو است و من هم از این درخواست استقبال کردم.»
اردوغان در خصوص عضویت سوئد و فنلاند در ناتو گفت:«اگر قرار باشد سوئد و فنلاند به عضویت ناتو درآیند، باید نگرانیهای امنیتی ترکیه، بهعنوان عضو 70ساله این سازمان را نیز مدنظر قرار دهند. درخواست عضویت سوئد و فنلاند در ناتو را در نشست چهارجانبه مورد ارزیابی قرار خواهیم داد؛ وعدههای پوچ نمیخواهیم، ما خواستار مشاهده نتیجه هستیم».
خبرگزاری رسمی آناتولی ترکیه اعلام کرده که یکی از مهمترین دستورات جلسه سران ناتو در مادرید، بررسی مواضع ترکیه در مورد همراهی با ناتو خواهد بود. در همین حال، ژنرال خلوصی آکار وزیر دفاع ترکیه، بهتندی موضع گرفته و اعلام کرده است که اروپاییها به شرایط اعلامشده از سوی آنکارا، اعتنای چندانی نکردهاند و در نتیجه، قرار نیست ارتش ترکیه، بهای تأمین امنیت کشورهایی را پرداخت کند که به متفق خود بیتوجهی میکنند.
قرار است علاوه بر نشست سران کشورهای عضو ناتو، یک جلسه حاشیهای هم برگزار شود و در آن جلسه، اردوغان با سران فنلاند و سوئد، چانهزنی کند.
امتیازگیری یا وتو؟ مسئله این است
مکانیسم تصمیمگیری در پیمان نظامی ناتو، نه اکثریت آرا بلکه اتفاق آراء یا اجماع نظر کامل است، در نتیجه حتی مخالفت یک عضو، میتواند اهمیت همفکری کل اعضای دیگر را خنثی کند، به همین خاطر است که ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو در دو ماه اخیر، بارها بر این تأکید کرده که کسب رضایت ترکیه برای ناتو اهمیت حیاتی دارد.
اعضای پیمان نظامی ناتو منتظرند اردوغان بهطور رسمی تصمیم خود را درباره عضویت فنلاند و سوئد در این پیمان، اعلام کند. آیا اردوغان همچنان که قبلاً تهدید کرده است، مشارکت این دو کشور اروپایی را وتو میکند یا تلاش میکند با کسب برخی امتیازات، از وتو صرفنظر کند و موافقت خود را اعلام کند؟
برای پاسخ دادن به این دو پرسش مهم، باید به خاطر بیاوریم که اردوغان، گزینههای فراوانی در اختیار ندارد و شرایط برای او تغییر کرده است، در نتیجه باید مجموعه سناریوها و گزینههای محدود اردوغان را بررسی کنیم و به این بیندیشیم که او حالا، رهبر قدرتمند سابق نیست و کشورش در بحران اقتصادی فرو رفته است.
علاوه بر این، بهاندازه کافی با غرب مشکل و اختلاف نظر دارد و قد علم کردن در برابر آمریکا و اروپا، برای اردوغانی که بهتازگی، با گشادهدستی تمام، امتیازات فراوانی به عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی داده است، چندان سهل و آسان نیست.
آیا شرایط بهنفع ترکیه است؟
مواضع آمریکا و کشورهای اروپایی نشان میدهد که متفقین غربی تهدیدات رئیس جمهور ترکیه را جدی نگرفتهاند و شرایط تیم اردوغان برای تصمیمگیری در مورد عضویت سوئد و فنلاند، سخت و پیچیده شده است.
ابراهیم کالن دست راست اردوغان بهمدت چندین روز در برلین و بروکسل، با سران برخی کشورهای اروپایی صحبت کرده و علاوه بر این، با مشاور امنیت ملی کاخ سفید هم مذاکره کرده است.
اما شواهد نشان میدهد که کالن، امتیاز خاصی نگرفته و هر بار که در برابر دوربین شبکههای تلویزیونی حضور یافته، همان حرفهای پیشین خود را تکرار کرده و گفته است: پ.ک.ک. یک گروه تروریستی است و در شرایطی که سوئد و فنلاند، به لانه این گروه تبدیل شدهاند، ما نمیتوانیم موافقت کنیم. لازم است دوستان اروپایی حساسیتهای امنیتی ما را درک کنند.
آمریکا و اروپا اصرار دارند که در شرایط فعلی، ترکیه هیچ بهانهای نگیرد و با عضویت سوئد و فنلاند موافقت کند. بهزعم آنها، فعلاً مقابله با روسیه، بسیار مهمتر از حضور برخی از سران پ.ک.ک. در این دو کشور است. اما استدلال اردوغان این است: هفتاد سال در ناتو عضو بودهایم و اگر حالا نتوانیم امتیازی کسب کنیم، پس این عضویت به چه دردی میخورد؟
لیست بلندبالا
مقامات سیاسی و امنیتی ترکیه اعلام کردهاند که لیستی از مسئولین مهم پ.ک.ک. را به مقامات استکهلم و هلسینکی داده و از آنها خواستهاند که این افراد را تحویل آنکارا دهند.
روزنامه حریت از روزنامههای تحت امر حزب حاکم ترکیه لیست افراد مزبور را با عکس منتشر کرده است و اعلام شده است این افراد باید به ترکیه تحول داده شوند. نکته جالب توجه این است که در لیست مزبور، تعداد سران فراری شبکه فتحالله گولن، بسیار بیشتر از اعضای پ.ک.ک. است.
لازم به ذکر است که اسم اختصاری PYD در ادبیات رسانهای و سیاسی ترکیه دو معادل دارد: یکی از آنها حزب دموکراتیک کردهای سوریه است و دیگری، ساختار دولت موازی.
در واقع اعضای شبکه گولن، در عین حال، عضو ساختار دولت پنهان یا دولت موازی نیز هستند، اما یک نکته امنیتی ظریفی در این ماجرا وجود دارد، با آن که سوئد و فنلاند، همچون آمریکا و اتحادیه اروپا، پ.ک.ک. را یک گروه تروریستی میدانند، اما در مورد شبکه گولن چنین دیدگاهی ندارند و ازآنجایی که اردوغان نیز میداند اصرار بر تحویل مقامات گولن، جنبه سیاسی موجهی ندارد، صرفاً روی نام اعضای پ.ک.ک. مانور میدهد.
دیروز نخست وزیر سوئد اعلام کرد که دولت سوئد، پ.ک.ک. را یک گروه تروریستی میداند و حساسیتهای امنیتی ترکیه را نیز درک میکند، اما این سخنان در حالی بیان شده است که همین یک هفته پیش، اعضای پ.ک.ک. در استکهلم، یوتوبوری و دو شهر دیگر، چند مراسم خیابانی برگزار کردند و در حالی که عکسهای بزرگی از عبدالله اوجالان (رهبر زندانی پ.ک.ک.) در دست داشتند، علیه ترکیه و اردوغان شعار سر دادند.
آیا درخواست ترکیه قابل اجراست؟
مهمترین سؤالات در مورد اعتراض ترکیه به فعالیتهای پ.ک.ک. در سوئد، اینها هستند: 1. آیا اصولاً پ.ک.ک. حضور ملموسی در سوئد دارد؟
2. آیا درخواست ترکیه در مورد تحویل دادن اعضای پ.ک.ک. شدنی و قابل اجراست؟
در مورد سؤال نخست باید گفت: بدون شک، سوئد، پس از آلمان، دومین کانون مهم فعالیتهای پ.ک.ک. در اروپا است و این گروه تروریستی، سالانه در این کشور، مبالغ کلانی جمع میکند و بخش مهمی از سازماندهیهای خود را در سوئد انجام میدهد.
اما در پاسخ به سؤال دوم باید گفت: بر اساس معیارهای حقوقی اتحادیه اروپا، درخواست ترکیه قابل اجرا نیست و سوئد نمیتواند فراریهای شبکه گولن و اعضای پ.ک.ک. را به آنکارا تحویل دهد، اما میتواند آنان را بیرون کند و یا قوانین سفت و سختی برای فعالیتهای پ.ک.ک. در نظر بگیرد.
در بخش آتی این گزارش، به رویکرد آمریکا در مورد مخالفت ترکیه با عضویت سوئد و فنلاند در پیمان ناتو و سناریوهای احتمالی خواهیم پرداخت.
ادامه دارد... .
انتهای پیام/+