روایتی از صف دلالان پشت مرز شالیزارهای زنجان/ سودجویانی که دسترنج کشاورزان را به یغما میبرند
زمزمه برداشت محصول برنج از مزارع استان زنجان به گوش می‌رسد و در این میان برخی از سودجویان و در اصطلاح دلالان این عرصه دندان تیز کرده‌اند تا حاصل دسترنج کشاورزان را به یغما ببرند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از زنجان ، باز هم آغاز برداشت محصول برنج در استان زنجان فرا رسیده و این روزها، دلال‌ها گوش به زنگ شده‌اند برای سودی کلان آن هم بی اینکه خستگی و رنج کشت و برداشت این محصول را درک یا تجربه کنند.
هاشمی، کاظمی و گرده از جمله اقلام برنج محلی و بومی است که همه ساله در نقاط مختلف استان زنجان کشت می‌شود و در بازارهای آزاد به فروش می‌رسد، اقلامی که عرق کشاورز هنوز خشک نشده، سود کلانش از بازار آزاد وارد جیب دلالان می‌شود و هنوز برنامه یا تدبیری برای جلوگیری از یغمای دست رنج کشاورزان و شالیکاران زنجانی اندیشیده نشده است.
حال آنکه خشکسالی، افزایش هزینه‌ها، کمبود سموم و کودهای شیمیایی، بالا بودن قیمت ادوات کشاورزی و از همه مهم‌تر پایین بودن قیمت برنج و واردات بی رویه، سبب شده کشاورزان درآمد بسیار پایینی داشته باشند.
کشاورزان زنجانی به جای کشت برنج محصولات دیگر را جایگزین کنند
عبداله جعفری، معاون توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان در گفت‌وگو با تسنیم با اشاره به اینکه زنجان قطب تولید برنج کشور محسوب نمی‌شود و مقدار تولید ما در این محصول پایین است، اظهار داشت: اقلام پر محصول در قالب خریدهای تضمینی دولتی می‌گنجد و برنج‌های محلی معمولاً بر اساس تقاضا در بازار عرضه می‌گردد.
وی با بیان اینکه قیمت برنج محلی در بازار آزاد به طور معمول بیش از قیمت خرید تضمینی است، تصریح کرد: در مجموع سطح تولید کشاورزان در استان ما در این حوزه کوچک مقیاس است و اکثر ارقام تولیدی در استان نیز محلی می‌باشد.
ایجاد فضای خرید و فروش مستقیم برای حذف دلالان برنج
معاون توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان ادامه داد: مطابق برنامه کشت ملی به کشاورزان اعلام شده تا از کشت برنج خودداری و اراضی به تولید سایر محصولات کشاورزی مورد نیاز اختصاص یابد.
وی با بیان اینکه میزان محصول برنج تولیدی ما به قدری نیست که بتواند در بازار کشور تأثیری شایان داشته باشد، افزود: اما برای تعادل در قیمت‌ها و کوتاه کردن دست واسطه‌ها در این راستا، مقرر شده فضاهایی برای خرید و فروش مستقیم محصولات کشاورزی ایجاد شود.
جعفری ادامه داد: مصوبه احداث چنین فضایی در زنجان وجود دارد و متولی این امر شهرداری است.
وی در ادامه با اشاره به اینکه اقلام تولیدی زنجان مثل برنج محلی و گرده جزو برنج‌های پر مصرف نیستند و از سویی در بازار آزاد، کالا معمولاً به سمت بازاری هدایت می‌شود که بهای مناسب‌تر و بالاتری نسبت به آن پرداخت شود، یادآور شد: قیمت برنج به ویژه اقلام محلی علاوه بر عرضه و تقاضا و مباحث کلان و خرد اقتصادی، معمولاً در فصل برداشت با افزایش عرضه، کاهشی بوده و در سایر فصول به تناسب عرضه و تقاضا قیمت‌ها تغییر می‌کند.
وی با اشاره به ورود دولت در قالب توزیع اقلام تنظیم بازاری از جمله برنج برای تعدیل قیمت، گفت: با افزایش توزیع این اقلام، تقاضا نسبت به سایر اقلام به ویژه محلی کاهش پیدا می‌کند.
با تدبیر می‌توان دست سودجویان را کوتاه کرد
همچنین مهدی رنگ رونا، رئیس کمیسیون تجارت و روابط خارجی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان زنجان در گفت‌وگو با تسنیم درباره صادرات غیر رسمی برخی از اقلام برنج بومی زنجان توسط دلال‌ها، ضمن تأکید بر اینکه صادرات برنج ممنوع بوده و امکان صادرات به صورت رسمی وجود ندارد، تصریح کرد سطح زیر کشت برنج در استان زنجان نیز محدود است.
وی با بیان اینکه ایران مصرف‌کننده عمده و واردکننده عمده برنج در جهان است و از کشورهایی چون هند، پاکستان، تایلند، تایوان و سایر کشورها برنج وارد می‌کنیم افزود: فقط در زمان برداشت محصول برنج محدودیت‌هایی برای واردات وجود دارد.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان استان اظهار داشت: باید برنامه‌ریزی دولت به نحوی باشد که سود اصلی به تولیدکننده و کشاورز برسد و دلال و واسطه دستش کوتاه شود.
وی با بیان اینکه با ایجاد زمینه دسترسی به منابع محدود برای کشاورز، او می‌تواند محصول خود را به طور مستقیم به بازار عرضه کند، ادامه داد: گاهی تولیدکننده به دلیل نداشتن نقدینگی محصول خود را پیش فروش می‌کند و همین موضوع راه را برای جولان سودجویان باز می‌کند.
سود حاصل از دسترنج ما را دلالان می‌خورند
یک کشاورز زنجانی نیز در پاسخ به تسنیم با بیان اینکه بسیاری از ما از دوران نوجوانی کشت برنج را پیشه خود کرده‌ایم و حالا قادر به کشت سایر محصولات نیستیم، تصریح کرد: کاشت محصول دیگر به جای برنج هم سرمایه و هم آموزش می‌خواهد ما قادر به پذیرفتن یک ریسک بزرگ نیستیم تا با کشت آزمایشی یک محصول در زمین‌هایمان، درآمد یک سال خود و خانواده را به خطر بیندازیم.
عدم دسترسی کشاورز به بازار ثابت
وی با بیان اینکه همین الان برای کشت و داشت و برداشت برنج با مشکلات زیادی مواجه هستیم، افزود: سودی که دلالان میبرند برای ما آزار دهنده است اما ما به بازار ثابتی برای فروش محصولات خود دسترسی نداریم و به اجبار باید از دلالان استقبال کنیم.
همین طور حمید محمدی یک برنج کار دیگر در گفت‌وگو با تسنیم با بیان اینکه مسئولان سال‌ها است که دغدغه‌های ما را می‌دانند اما کاری نمی‌کنند، گفت: برنج کاری شغل پدران و پدر بزرگان ما بوده، ما با زمین و شالی خو گرفته‌ایم چطور می‌توانیم آن را رها کنیم؟ آنها به جای حل مشکلات فقط به دنبال پاک کردن صورت موضوع در سال‌های گذشته بوده‌اند.
وی با بیان اینکه کمبود آب همیشه دغدغه و مشکل برنج‌کاران به ویژه در منطقه حصار، مشمپا، قره بوطه و قیطول و شکورچی بوده است، افزود: کشاورزان وقتی از آب رودخانه قزل اوزن ناامید می‌شوند باید از آب‌های زیرزمینی استفاده کنند که خود این موضوع هزینه برداشت محصول را برای آنها چند برابر می‌کند.
این برنجکار زنجانی با بیان اینکه نوع برنجی که ما در این مناطق می کاریم بسیار مرغوب است و خیلی از استان‌های همجوار خریدار و مشتری ثابت آن هستند، ادامه داد: این وسط باز هم کشاورز ضرر می‌کند و مجبور است برای تأمین معاش و از طرفی پرداخت بدهی‌هایی که به خاطر کاشت محصول داشته، محصولش را سر زمین و بدون هیچ چانه‌ای آن هم ارزان به دلال بفروشد.
این کشاورز زنجانی با بیان اینکه هزینه برداشت برنج بالا است و بسیاری از کشاورزان هم روی زمین اجاره کار می‌کنند تا مخارج خانواده خود را تأمین کنند، یادآور شد: به هنگام معامله کسی دست‌های پینه بسته کشاورز را نمی‌بیند فقط عیار محصول دسترنجش را می‌سنجد و با پرداخت پول یا حتی چک موعددار زحمت یک ساله کشاورز را به تاراج می‌برد و کسی یا نهادی هم نمی‌پرسد این قیمت‌گذاری کار چه کسی است و چرا خودش به بازار با چندین برابر قیمت عرضه می‌کند.
محمدی ادامه داد: الان پیشرفت زیادی در کار کشاورزی و برنج کاری صورت گرفته و وجود ماشین‌آلات و دستگاه‌های کاشت و برداشت کار را برای برنج کار راحت کرده و از طرفی زمان برداشت هم کاهش داشته است. در دوران قدیم ما تا اواسط پاییز هم گاهی درگیر برداشت محصول و خرمن می‌شدیم، وقتی با لباس‌های سال گذشته به مدرسه می‌رفتیم، حتی معلمان هم می‌دانستند باید محصول برداشت شود و پدر با پول آن برای بچه‌ها کیف و لباس و دفتر و کتاب تهیه کند، آن موقع در دنیای کودکی ناراحت می‌شدیم که چرا پدر زودتر به فکر نبوده اما حالا که خودم یک برنجکار و یک پدر هستم میفهمم که چقدر برای او سخت بوده که تمام زحمات یک سالش را به خاطر ما در خرمن می‌فروخت تا زودتر به زنجان برویم و برای مدرسه لباس بخریم.
مصطفی کابلی از برنج‌کاران دیگر نیز با اشاره به اینکه زمین‌های زراعی ما به خاطر کشت برنج، قابل استفاده برای محصولات دیگر نیستند، افزود: بسیاری از زمین داران در طول سال چندین محصول کاشت و برداشت می‌کنند اما ما از زمین ما فقط یکبار در سال آن هم برای کشت برنج استفاده می‌کنیم.
وی با بیان اینکه از همان سال‌های قدیم و از دوران پدرانمان یک عدالتی نیز در واگذاری زمین‌های کشاورزی در منطقه قره بوطه، حصار و مشمپا برقرار بوده و آن تعویض زمین‌ها هر هفت سال یکبار بین اهالی است، گفت: گاهی وقت‌ها زمین‌های مرغوب دست یکی بوده و زمین نامرغوب دست یکی دیگر از روستاییان به خاطر همین اهالی با قرعه زمین‌ها را هر هفت سال یکبار تعویض می‌کنند تا همه شانس داشتن زمین مرغوب را تجربه کنند.
سرنوشت‌هایی که به اتمام سد مشمپا گره خورده است
این برنجکار با بیان اینکه چشم امید ما به پروژه سد مشمپا است تا با بهره‌برداری از آن مشکل آب زمین‌هایمان رفع شود، افزود: اما سال‌هاست این طرح در دست اجرا بوده و هنوز خبری از تکمیل آن نیست.
وی با بیان اینکه اکثر برنج ما گرده و صدری کاظمی بومی است که مشتری آن آذربایجان غربی، کردستان و میانه است، ادامه داد: خیلی از محصولات ما از طریق مبادی غیر رسمی و طبق گفته دلالان به کشور عراق می‌رود.
کابلی گفت: دلالان برای خرید برنج‌های ما سر و دست می‌شکنند اما آنها اکنون که فصل برداشت محصول است هر روز در مزارع قدم می‌زنند و محصول را با قیمت پایین از ما خریده و نگه می‌دارند فصل پاییز یا بهار سال بعد با چندین برابر قیمت آن را عرضه می‌کنند، این وسط عرق کشاورز با دیدن این بی انصافی ها خشک نمی‌شود و خسته و رنجورتر می‌شود.
وی اذعان کرد: در رفتار دلالان هیچ نظارتی نیست و برنج کار نیز وقتی نیاز دارد نمی‌تواند از فروش محصول خودداری کند چرا که بازار دیگری به او معرفی نشده و ناگزیر باید دلال را برای معامله انتخاب کند.
با این اوصاف کاملاً مشخص است که عدم نقدینگی و عدم دسترسی کشاورز به بازار برای فروش مستقیم به مصرف کننده سبب شده دلالان از این فرصت استفاده کنند. به نظر می‌رسد اگر بازارچه‌های موقت و محلی در برخی از نقاط شهر ایجاد شود تا کشاورز و شالیکار زنجانی به طور مستقیم محصولات خود را به مصرف‌کننده واقعی و به قیمت اصلی خود عرضه کند قطعاً شاهد کاهش پرسه‌زنی دلالان در شالیزارهای برنج استان زنجان خواهیم بود.
گزارش از فاطمه حیدری
انتهای پیام/ن
