به گزارش خبرنگار فرهنگی تسنیم، عبدالرحیم سعیدی راد از شاعران مطرح کشورمان است که به خوبی جریانهای شعری و ادبی کشور را میشناسد و در این حوزه صاحب نظر است. با او گپ و گفتی درباره جشنواره شعر فجر داشتیم که در ادامه میخوانید:
تسنیم: در مورد جشنواره شعر فجر و روندی که در این سالها طی میکند توضیحاتی میفرمایید و شما چه ارزیابی از برگزاری جشنواره شعر فجر دارید؟
روندی که از روز اول برای جشنواره شعر فجر در نظر گرفته شده بود، روند خیلی خوبی بود. من از همان دوره اول عضو شورای سیاست گذاری آن و در جریان ریز برگزاری این برنامه بودم. قرار بر این بود که ما بتوانیم از تمام کشور بهترین شعرها را جمعآوری کنیم تا مورد داوری و آزمایش قرار بگیرد که همین اتفاق افتاد. ما در هر استانی نمایندههایی داشتیم و از آنها خواستیم شعرها را جمعآوری کنند. داوری آن موقع متمرکز و در تهران انجام میشد، به هر حال جشنواره شعر فجر در آن زمان، تابلوی شعر کشور بود؛ یعنی قرار بود وضعیت شعر کشور در این جشنواره نشان داده و در واقع بهترین شعرهای آن سال انتخاب شوند. همانطور که در سینما، در تئاتر و در موسیقی به همین ترتیب سالانه بهترینها انتخاب میشوند و قرار بود شعر هم به همین ترتیب باشد و این روند ادامه پیدا کرد البته طبیعتاً فراز و نشیبهایی داشت اما در کل همین روند دنبال میشد تا اینکه دقیقاً یادم نیست چه سالی ولی فکر میکنم که پنج -شش سال پیش بود که گفتند داوری جشنواره از بین کتابهای شعر اخیر باشد.
همه ایرادهای وارد به داوری کتابهای شعر
تسنیم: داوری از کتابهای شعر به نظر شما خوب است یا بد؟
من از همان اول راجع به داوری کتاب چند ایراد میدیدم. اول اینکه کتاب ممکن است گزیده شعر باشد و مثلاً یک نفر شعرهای ده سال اخیر یا 5 سال اخیرش را منتشر کرده باشد و این شعرهای آن سال را نشان نمیدهد. دیگر اینکه چون جشنواره در نیمه دوم سال برگزار میشود و آن زمان شروع میکنند به جمع آوری کتابها، کتابهای شعر 1400 را داوری میکنند این یعنی این جشنواره به شعرهای سال قبل مربوط میشود. یک مشکل دیگر اینکه بعضیها ممکن است شعرهایشان در حد یک کتاب نباشد. یا بعضی کتابهای شعر گردآوری است یعنی بعضی کتابها شعر گروهی از شاعران است و اینها در داوری کنار گذاشته میشوند.
یکی دیگر از ایرادات ممکن است این باشد که کسانی که امسال در حد یک کتاب ندارند شعرهایشان را گذاشتند مثلاً برای دو سال جمع بشود اندازه کتابی باشد و باز نمیتوانند امسال در جشنواره شرکت کنند. به هر حال این ایرادات به بررسی کتاب در جشنواره وارد است. نکته دیگر اینکه ما جشنوارههای دیگری هم داریم که در سال برگزار شوند و در آنها هم کتاب را بررسی میکنند و کتابهای شعر آنجا داوری میشود؛ مثلاً جشنواره کتاب سال جمهوری اسلامی یا جشنواره کتاب سال دفاع مقدس و جشنواره قلم زرین و... در آنجا شعر هم هست و کتاب بررسی میشود.
چون جشنواره شعر فجر هم کتاب هست و آنجا هم کتاب است حالا برخی انتخاب میکنند مثلاً در کدام جشنواره شرکت کنند و ممکن است در جشنوارهای که جایزه بزرگتری بدهد، استقبال هم بیشتر باشد. به هر حال از نظر من این ایراد وجود دارد. در هر صورت جشنواره شعر فجر جشنواره مهم و بزرگی است و بهتر است نظرات مختلف را جمع آوری کنند تا جشنواره به بهترین شکل ممکن برگزار شود.
جشنواره همه قشرها را پوشش میدهد
تسنیم: بعضی از شاعران ما مطرح میکنند که خیلی در جریان برگزاری جشنواره شعر فجر نیستند یا کتاب نداشتند و قاعدتاً نمیتوانستند شرکت کنند یا اینکه اصلا از جشنواره مطلع نشدند. آیا جشنواره شعر فجر از کل جمعیت شعرای معاصر ما نمایندگی میکند و همه طیفها و همه نظرها را پوشش میدهد؟
من فکر میکنم که میتواند این کار را کند. داوران میخواهند روی همه شعرها و کتابهای شعر نظر بدهند. یعنی وقتی کتاب شعری به جشنواره میرسد اینطوری نیست که از قشر خاصی باشد و گروهی کنار گذاشته شوند. من مطمئنم که همه کتابها مورد داوری قرار میگیرند و همه قشرها را در برمی گیرد مگر اینکه عدهای خودشان نخواهند شرکت کنند به هر حال طبیعی است شاید عدهای نخواهند در این جشنواره شرکت کنند این اختیار خودشان است اما اینکه جشنواره پذیرای همه آثار هست، این را یقین دارم که هست. ولی چون کتاب مد نظر هست یک عدهای محروم شدهاند آن هم به این خاطر که شعر دارند مثلاً دو تا شعر خوب گفتهاند اما نمیتوانند در جشنواره شرکت کند چون کتاب نشده است.
تسنیم: اسم جشنواره، جشنواره شعر فجر است و فجر هم اشارهای به انقلاب اسلامی دارد. بالاخره شعر انقلاب اسلامی یک مؤلفههایی دارد. این جشنواره نمایش خوبی از شعر انقلاب وشعر مقاومت است؟
این مساله باید توضیح داده شود که وقتی می گویند شعر انقلاب حتماً این نیست که شعر راجع به انقلاب باشد. در جشنواره شعر فجر این مد نظر نیست که شعر انقلابی باشد یا شعرای انقلابی آن را گفته باشند. نه اینگونه نیست. همین که شعری شعر باشد، حالا نمیخواهم وارد بحث ارزشی بشوم به این جشنواره میآید. به هر حال این کتابها مجوز میگیرند و منتشر میشوند و کتابهایی که میتوانند مجوز بگیرند از وزارت ارشاد، کتابهایی هستند که میتوانند در جامعه منتشر شوند و طبیعتاً همه این کتابهایی که منتشر میشوند میتوانند از نظر محتوایی در جشنواره بررسی شوند و مورد داوری قرار بگیرند حالا هر موضوعی میخواهد باشد. چه شعر انقلاب باشد چه شعر عاشقانه باشد.هر شعری از نظر محتوایی در این جشنواره میتواند شرکت کند.
تسنیم: پس جشنواره شعر فجر صرفاً نماینده شعر انقلاب نیست و به صورت کلی به شعر معاصر میپردازد؟
بله. شعر معاصر، شعری است که این روند سالهای پس از انقلاب را طی کرده و آمده و به اینجا رسیده. یعنی شعر ما الان در این جایگاه ایستاده است. ولی اینکه لزوماً بگویم که صرفاً بحث انقلاب در آن باشد نه طبیعتاً این مد نظرمان نیست. تابلوی بهترین شعر میتواند باشد؛ تابلوی شعر از نظر شعریت. محتوایش هم محتوایی هست که تأیید شده و وقتی می گویند شعر بزرگسال یا شعر کودک، نگفتند که در این مورد خاص باشد چون موضوع تعیین نکردهاند و در حوزهای که در آن قرار است داوری بشود، قرار میگیرد و هر موضوع آزادی را میتواند در بر بگیرد.
تسنیم: نکتهای باقی مانده که بخواهید اضافه کنید؟
امیدوارم تبلیغات بیشتری برای جشنواره شعر فجر در نظر گرفته شود. هر چه تبلیغات بیشتر باشد و از سراسر کشور آثار خوب بیشتری به جشنواره ارائه شوند و بهترینها انتخاب شوند، جشنواره موفقتر خواهد بود. این جشنوارهای برای همه شعرا است که میتوانند همه شرکت کنند تا آثارشان مورد داوری قرار بگیرند.
انتهای پیام/