به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا و امیر سلمان به حمد نخست وزیر بحرین توافقی راهبردی را منعقد کردند که علاوه بر ابعاد اقتصادی در زمینه نظامی و امنیتی نیز آمریکا را متعهد به حمایت از منامه در صورت وقوع بحران امنیتی می نماید. خبرگزاری رویترز در گزارشی در این باره از قول یک مقام آمریکایی با اشاره به اینکه هدف از این توافق تقویت بازدارندگی در سطح منطقه است تاکید کرد که تقویت مسیر برای ایجاد دفاع مشترک هوایی و موشکی در منطقه از اهداف این توافق است. وزیر خارجه آمریکا هم بعد از امضای توافق امنیتی با بحرین گفته که هدف از امضای این توافق کمک به ادغام اقتصادی و سیاسی بیشتر منامه است.
این برای اولین بار است که آمریکا با کشوری عربی قراردادی امنیتی منعقد میکند که واشنگتن را ملزم به «حمایت نظامی و امنیتی از آن کشور» در مواقع بحرانی می نماید. امضای توافق امنیتی آمریکا با بحرین تحولی مهم در منطقه خلیج فارس محسوب میشود و با توجه به این توافق مناسبات درون منطقهای نیز تغییر خواهد کرد. بحرین متحد سنتی ایالات متحده در خلیج فارس محسوب میشود و از دهه نود میزبان ناوگان پنجم دریایی آمریکا در خلیج فارس شده و حتی جورج دبلیو بوش رئیس جمهور اسبق ایالات متحده بحرین را «متحد غیرعضو ناتو» آمریکا نامیده بود.
با این همه نباید توافق امنیتی آمریکا و بحرین را تنها از منظر دوجانبه دید بلکه این توافق بخشی از معادلات منطقهای است و در راستای پروژه بزرگتر واشنگتن برای منطقه تحت عنوان عادی سازی است. در واقع توافق مورد اشاره اقدامی در راستای جلب نظر سعودیها برای تسریع در روند عادی سازی با رژیم صهیونیستی است. آمریکا از چندماه پیش تلاش گستردهای را برای سوار کردن عربستان به قطار عادی سازی کرده که با وجود رفت و آمدهای متعدد مقامات سیاسی عالی رتبه آمریکایی به ریاض و تل آویو هنوز به نتیجه مد نظر دست نیافته است.
در این میان یکی از شروط عربستان برای عادی سازی روابط با اسرائیل، درخواست تضمینهای امنیتی از ایالات متحده است که اکنون با انعقاد توافق منامه با واشنگتن، این پیام برای ریاض ارسال شد که امضای چنین توافقی در دسترس میباشد. با این وجود عربستان انتظار دارد که توافق امنیتی اش با آمریکا از توافق منعقد شده با بحرین قویتر باشد و چیزی فراتر از «تعهد به حمایت در شرایط امنیتی و نظامی» باشد. به عبارتی ریاض درخواست دارد که واشنگتن قرارداد امنیتی هم طراز بند 5 ناتو (امنیت دسته جمعی) به امضا برساند یا دستکم همانند ژاپن یا کره جنوبی آمریکا را ملزم به حمایت نظامی از خودش نماید تا براساس آن هر زمان که سعودی با خطر حمله نظامی مواجه شد، آمریکا هم برای کمک به آنها وارد عمل شود.
این در شرایطی است که از نظر آمریکاییها چنین چیزی برخلاف راهبرد کلانشان در راستای چرخش به شرق و مهار چین خواهد بود چراکه واشنگتن را بیش از پیش درگیر منازعات خاورمیانهای مینماید. در همین زمینه دنیل کروترز سفیر اسبق آمریکا در تل آویو در مقالهای در فارن افرز گفته بود هرگونه توافق امنیتی جدید آمریکا در منطقه نباید واشنگتن را وادار به دخالت نظامی جدید در منطقه نماید.
علاوه بر این آمریکاییها نیز انتظار دارند سعودی همانند آل خلیفه همچون متحدی راهبردی عمل نماید و از نزدیکی روزافزون به چین در زمینههای اقتصادی، فناوری و تجاری اجتناب نماید. عربستان مهمترین تامین کننده نفت چین است و حجم مبادلات دو کشور بالغ بر 80 میلیارد دلار است و غیر از این چینیها در حال وارد کردن فناوری(5G) در عربستان هستند که این مورد پسند واشنگتن نیست. علاوه براین آمریکا درباره روابط عربستان با روسیه هم انتقادات جدی دارد و همکاری مسکو با ریاض در اوپک پلاس در بحبوحه جنگ اوکراین را بر نمیتابد که هر دو میتواند موانعی در انعقاد توافق راهبردی امنیتی ایالات متحده با ریاض باشد.
در واقع توافق امنیتی آمریکا با بحرین الگوی دلخواه روابط آمریکا با کشورهای عربی خلیج فارس و نسخه این کشور برای آینده منطقه است ولی عربستان نسبت به تجارت پرسود با پکن و مسکو محذوریت و موانع جدی دارد و همین امر امضای توافق راهبردی مدل آمریکا با بحرین را برای عربستان دشوار خواهد کرد.
نویسنده: کاظم صادقی، کارشناس مسائل غرب آسیا
انتهای پیام/