به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم به نقل از رسانههای جمهوری آذربایجان، در 19 تا 20 سپتامبر، باکو با یک عملیات یک روزه کنترل قرهباغ را دوباره به دست گرفت و دولت جداییطلب قرهباغ اعلام کرد که این منطقه را ترک کرده است. پس از آن حداقل 100 هزار ارمنی منطقه را به مقصد ارمنستان ترک کردند.
سازمان دیدهبان حقوق بشر در بیانیهای که در تاریخ 5 اکتبر منتشر شد، اعلام کرد: دولتهای میانجیگر مذاکرات بین آذربایجان و ارمنستان باید تعهدی ملموس به بازگشت ساکنان ارمنی قرهباغ به منطقه، حفاظت و احقاق این حق را در برابر باکو ارائه بدهند.
در بیانیه دیدهبان حقوق بشر آمده است: در طرح ادغام مجدد منطقه و ساکنان آذربایجان باید به وضوح بیان شود که چگونه حقوق مردم به ویژه حقوق اقلیتهای قومی در کوتاهمدت و بلندمدت رعایت میشود. باید شرایط برای یک مأموریت مستقل برای نظارت مستمر بینالمللی بر این تعهدات ایجاد شود.
در 2 اکتبر، اداره ریاست جمهوری آذربایجان طرح ادغام مجدد برای ساکنان ارمنی قرهباغ را اعلام کرد. بر اساس این طرح، اداره سرزمینهای ساکن ارمنیها از طریق نمایندگیهای ویژه رئیسجمهور آذربایجان انجام میشود. ساکنان میتوانند در کار هیئتهای ویژه شرکت کنند.
طبق قانون آذربایجان، شهرداریها از طریق انتخابات تشکیل میشوند. تمام سلاحها از ساکنان جمعآوری شده و میتوان آنها را در ارگانهای امور داخلی مشارکت داد. به کشاورزان یارانه داده میشود و از همهی مالیاتها به جز مالیات زمین معاف میشوند.
هیو ویلیامسون، مدیر دیدهبان حقوق بشر برای اروپا و آسیای مرکزی گفت: شرکای آذربایجان باید این پیام صریح را به رهبری این کشور بفرستند که در مورد حق بازگشت، لفاظیهای توخالی و اقدامات نیمهکاره را نمیپذیرند.
کسانی هستند که میخواهند به قرهباغ بازگردند
دیدهبان حقوق بشر با 14 نفر و 7 خانواده که قرهباغ را در مرز ارمنستان ترک کردند و همچنین 12 کارمند نهاد بشردوستانه، پرسنل پزشکی، مقامات ارمنستان و نماینده رژیم سابق در قرهباغ مصاحبه کرد. آنها گفتند که با ترس و وحشت خانههای خود را ترک کردند. بسیاری از مصاحبهشوندگان گفتند که قصد دارند برای جمعآوری وسایل شخصی خود به قرهباغ بروند، اما فقط تحت حمایت بینالمللی میتوانند این کار را انجام دهند.
مردی از خانکندی گفت که اگر آذربایجان به ارامنه اجازه میداد تا به عنوان جامعهای با مدارس ارمنی، کلیسای ارمنی و ادارهای متشکل از اعضای جامعه در آنجا زندگی کنند، میتوانست با خانواده خود بازگردد.
بر اساس طرح ادغام مجدد اعلام شده از سوی آذربایجان، حق ساکنان برای حفاظت و توسعه فرهنگ، ویژگیهای قومی-فرهنگی، آزادی عقیده مذهبی، حفاظت از آثار فرهنگی و مذهبی باید تضمین شود. در عین حال باید فرصتی برای استفاده از زبان ارمنی ایجاد شود.
سرگیس قالستیان ارمنی به فرماندهی خانکندی منصوب شد
مطبوعات آذربایجان مینویسند که سرگیس قالستیان که پیش از این در جمهوری خودخوانده قرهباغ مسئولیت بر عهده داشت، از سوی ریاست جمهوری آذربایجان به فرماندهی خانکندی منصوب شد.
گزارش شده است که قالستیان معاون رئیس ستاد وزارت آموزشوپرورش جمهوری منحل شده قرهباغ بود.
نیکول پاشینیان نخستوزیر ارمنستان، مهاجرت دستهجمعی ارامنه از قرهباغ را «پاکسازی قومی» و «اخراج» خواند. وزارت امور خارجه آذربایجان اعلام کرد که از همان ابتدا از ساکنان منطقه خواستند در خانههای خود بمانند و روند ادغام مجدد به جامعه آذربایجان را آغاز کنند.
جلسه محرمانه روسیه، آمریکا و اتحادیه اروپا در مورد قرهباغ
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه در چهارم اکتبر گفت که روسیه به همراه آمریکا و اتحادیه اروپا در نشست قرهباغ شرکت کرده است.
گزارش شده است که این دیدار قبل از عملیات نظامی 24 ساعته آذربایجان در قرهباغ انجام شده است.
نشریه آمریکایی پولیتیکو پیشتر از این دیدار خبر داده بود. این نشریه با بیان اینکه این نشست محرمانه در 17 سپتامبر در استانبول برگزار شد، میافزاید که لوئیس بونو نماینده وزارت امور خارجه آمریکا در مذاکرات قفقاز، تویوو کلاار از اتحادیه اروپا و ایگور خوویف از روسیه در این نشست حضور داشتند.
به گزارش پولیتیکو، در این نشست تلاش برای اعمال فشار بر آذربایجان برای رفع محاصره 9 ماهه و ارسال کالاهای بشردوستانه ارسالی از ارمنستان به ساکنان ارمنی قرهباغ مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
نشریه پولیتیکو تأکید میکند که چنین مذاکراتی بین روسیه و کشورهای غربی که مداخله نظامی در اوکراین در فوریه 2022 آغاز شد، یک مورد نادر است.
لازم به ذکر است که در اوایل دهه 1990 منطقه قرهباغ آذربایجان و 7 ناحیه اطراف آن اشغال شد. در نتیجه جنگ 44 روزه در سال 2020، باکو کنترل آن 7 ناحیه و بخشی از قرهباغ را به دست گرفت. با این حال، طرفین توافقنامه صلح امضا نکردهاند. بر اساس توافقنامه بین جمهوری آذربایجان، روسیه و ارمنستان، سربازان روسی در کریدور لاچین و خط تماس قرهباغ مستقر شدهاند.
در 19 تا 20 سپتامبر سال جاری، باکو اعلام کرد که در حال انجام «عملیات ضد تروریستی محلی» در قرهباغ است. در 20 سپتامبر، جداییطلبان قرهباغ گفتند که با شرایط باکو موافقت کردهاند. در 28 سپتامبر، جمهوری قرهباغ کوهستانی انحلال خود را اعلام کرد. رهبران این جمهوری بازداشت و به باکو آورده شدند.
انتهای پیام/