به گزارش گروه اجتماعی تسنیم، در ششماهه اول امسال 274 نفر بر اثر مسمومیت با گاز منوکسیدکربن در کشور جان خود را از دست دادند که از این تعداد 192 نفر مرد و 82 نفر زن بودند.
افزایش 22.3درصدی تلفات گازگرفتگی در نیمه اول سال جاری در حالی است که عمده مرگهای ناشی از مسمومیت با گاز منوکسید کربن در نیمه دوم سال و عمدتاً از ماه آذر به بعد که در اغلب نقاط کشور شاهد سردتر شدن هوا و بهتبع آن استفاده از وسایل گرمایشی هستیم، رخ میدهد،
آنچنان که بر اساس آمارهای سال گذشته از کل تلفات مسمومیت با گاز که برابر با 913 نفر ثبت شده است، 563 نفر تنها در چهار ماه پایانی سال جان باختهاند که حدود 61.7 درصد از تلفات یک سال را در بر میگیرد.
ازآنجا که این روند در آمار تلفات مسمومیت با گاز سالهای دیگر نیز تکرار شده است و همواره با رشد قابل توجه تلفات در نیمه دوم هر سال مواجه هستیم، سازمان پزشکی قانونی در آستانه ورود به چهار ماه پایانی سال از هموطنان درخواست میکند با رعایت نکات ایمنی و توصیههای ارائهشده مانع از وقوع مخاطرات جانی و حوادث تلخ برای خود و عزیزانشان شوند.
منوکسیدکربن چگونه در محیط تولید میشود؟
دکتر مریم اخگری رییس مرکز کنترل کیفی آزمایشگاههای سازمان پزشکی قانونی کشور در توضیح این مطلب و چگونگی مرگ بر اثر استنشاق گاز منوکسیدکربن میگوید: منوکسیدکربن گازی بیرنگ، بیبو و فاقد اثرات تحریکی است به همین دلیل اگر در محیطی تولید شود به هیچ عنوان متوجه وجود آن نخواهیم شد.
وی با اشاره به اینکه بسیاری از منوکسید کربن (CO) بهعنوان قاتل خاموش یاد میکنند، میافزاید: منوکسیدکربن قاتل خاموش است زیرا هیچ اثر ظاهری از حضور این گاز در محیط دیده نمیشود و بهدلیل نداشتن بوی خاص، اثرات خورندگی در مخاطات ایجاد نمیکند.
این کارشناس سازمان پزشکی قانونی کشور ادامه میدهد: مردم باید بدانند تمام وسایلی که پدیده احتراق در آنها رخ میدهد در صورت نبود اکسیژن کافی میتوانند بهعنوان عامل تولیدکننده گاز منوکسیدکربن مطرح شوند؛ احتراق ناقص گاز شهری و سایر عواملی که بهعنوان سوخت استفاده میشوند (مانند زغال و چوب که در شومینه مورد مصرف قرار میگیرند) از منابع تولید گاز منوکسیدکربن هستند.
چگونه از مسمومیت با گاز منوکسیدکربن پیشگیری کنیم؟
دکتر اخگری در خصوص راههای پیشگیری از مسمومیت با گاز منوکسیدکربن میگوید: بهترین راهکار برای پیشگیری از بروز مسمومیت با این گاز وجود جریان کافی هوا در محیط است. اگر در محیطی از وسیله گرمایشی استفاده میکنیم حتماً باید جریان هوای کافی در آن فضا وجود داشته باشد.
وی تصریح میکند: جریان هوای کافی علاوه بر اینکه باعث خارج کردن گازهای سمی از محیط میشود، به احتراق کامل سوختهای فسیلی نیز کمک میکند. روشن کردن گاز پیکنیکی و منقل در وسایل نقلیه سنگین یا در ساختمانهای نیمهکاره و استفاده از بخاریهای بدون دودکش که فاقد سنسور حساس به گاز منوکسید کربن هستند بهویژه در فضاهای کوچک که فاقد تهویه مناسب هستند از جمله مواردی است که میتواند منجر به بروز مسمومیت با این گاز کشنده شود.
وی استفاده از وسایل گرمایشی استاندارد،کنترل و رفع انسداد منافذ مسیر دودکش قبل از راهاندازی بخاری، شومینه و سایر وسایل گرمایشی را بهترین راه پیشگیری از بروز مسمومیت با گاز منوکسید کربن عنوان میکند و ادامه میدهد: دقت و توجه به داغ بودن دودکش روشی برای آزمایش کارکرد مناسب دودکش است. اگر لوله دودکش بخاری سرد است دلیل آن خارج نشدن محصولات احتراق و گازهای سمی از دودکش است در این صورت باید ضمن رفع نقص، بهطور موقت با بازکردن قسمتی از در یا پنجره به تهویه هوا و خروج گازهای سمی از محیط کمک کنید.
رییس مرکز کنترل کیفی آزمایشگاههای سازمان اظهار میکند: در صورت استفاده از وسایل گرمایشی مانند بخاری و شومینه، نباید تمامی روزنههای جریان هوا در منزل و بهویژه اتاق خواب مسدود شود، همچنین از نصب آبگرمکن در حمام و روشن کردن شعلههای اجاق گاز در آشپزخانه برای گرم نگه داشتن محیط داخل خانه، جداً خودداری شود.
وی با اشاره به بررسیهای صورتگرفته از صحنه فوت افراد مسموم با گاز CO میگوید: در بررسی صحنه فوت افراد مسموم با گاز منوکسید کربن دیده شده است که افراد بهمنظور جلوگیری از نشت گاز در محیط لوله خروجی دودکش را در ظرف آب قرار میدهند. توصیه میشود از قراردادن لوله خروجی بخاری داخل ظرف آب جداً خودداری کنید، این روش موجب جذب گاز سمی در آب نخواهد شد.
وی در خصوص روشن نگهداشتن وسایل نقلیه مانند اتومبیل و موتور در فضای بسته مانند پارکینگ نیز هشدار میدهد.
ارتباط مستقیم تغییرات جوی با افزایش تلفات گازگرفتگی
کارشناس سازمان پزشکی قانونی کشور با تأکید بر ارتباط مستقیم تغییرات جوی و افزایش مرگومیر ناشی از گازگرفتگی، تصریح میکند: تغییرات ناگهانی جوی مانند کاهش دما، بارشهای پیشبینینشده و عدم آمادگی هموطنان برای استفاده از وسایل گرمایشی استاندارد ارتباط مستقیم با افزایش آمار مرگومیر با این کشنده خاموش دارد.
آنچنان که آمارهای سازمان نشان میدهد عمده تلفات مسمومیت با گاز مربوط به نیمه دوم سال و همزمان با سردشدن هواست. در سال 1401 در کل کشور 913 نفر بر اثر مسمومیت با گاز جان خود را از دست دادند که 689 نفر آن مربوط به نیمه دوم سال است، در سال 1400 نیز از 839 مرگ ثبتشده بر اثر گازگرفتگی، 656 مورد مربوط به نیمه دوم سال است.
علایم مسمومیت با گاز منوکسید کربن چیست؟
دکتر اخگری با اشاره به اینکه عملکرد بافتهایی نظیر مغز و قلب به وجود اکسیژن کافی در خون وابسته است و در مسمومیت با منوکسیدکربن بیشترین آسیب در این دو ارگان حیاتی وارد میشود، اضافه میکند: نکته مهم در مسمومیت با گاز منوکسید کربن غلظت گاز موجود در محیط و میزان مواجهه فرد با این گاز است، هرچه غلظت گاز در محیط بیشتر و مدت زمان مواجهه طولانیتر باشد مسمومیت با این گاز شدیدتر خواهد بود.
وی میگوید: علائمی که در مراحل ابتدایی مسمومیت با منوکسید کربن برای فرد رخ میدهد، مانند حالت خستگی ناشی از فعالیت روزانه است و ممکن است فرد آن را بهعنوان حالت طبیعی تلقی کند. معمولاً تظاهرات بالینی در فرد مسموم با گاز منوکسیدکربن با علایم غیراختصاصی نظیر تهوع و استفراغ شروع میشود و فرد دچار خوابآلودگی و لتارژی یا بیقراری، درد و ضعف عضلانی میشود؛ درصورت تداوم تماس با گاز مذکور فرد دچار کاهش سطح هوشیاری، کُما، تشنج، ایست قلبی و در نهایت مرگ خواهد شد.
وی هشدار میدهد: مشاهده علایمی را شبیه به آنفلوآنزا مانند بدندرد، خوابآلودگی، کوفتگی و درد عضلانی که بهشکل یکباره و بهخصوص در تمامی افرادی که در یک محیط قرار دارند ایجاد میشود، بهعنوان یکی از نشانههای مسمومیت با گاز منوکسید کربن در نظر بگیرید. زمانی که علائم مذکور با خروج از محیط بهبود یا تخفیف مییابند شک به مسمومیت با گاز منوکسید کربن قویتر میشود.
اقدامات لازم هنگام برخورد با فرد مسموم با مونوکسید کربن چیست؟
بهگفته دکتر اخگری بهترین راهکار هنگام برخورد با بیمار مسموم با گاز منوکسید کربن خارج کردن مصدوم از محیط حادثه است، بلافاصله باید بیمار را در هوای آزاد و در معرض اکسیژن قرار داد و سریعاً وی را به اولین مرکز درمانی رساند. باز کردن پنجرهها و ایجاد تهویه در محیط از مسمومیت سایر افراد جلوگیری خواهد کرد.
توصیه مهم این کارشناس پزشکی قانونی به هموطنان عزیز این است که در صورت مشاهده موارد مسمومیت با گاز مونوکسید کربن، زمان را تلف نکنند و بلافاصله مصدوم را از محیط خارج و به مرکز درمانی منتقل کنند.
انتهای پیام/+