به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، اخبار منتشر شده درخصوص وضعیت نیروهای نظامی آمریکایی در عراق و احتمال خروج آنان از این کشور، اگرچه اخباری امیدوارکننده برای ایجاد ثبات در منطقه محسوب می شود اما با نگاهی به مواضع رسمی صادر شده از طرف بغداد و واشنگتن به نظر میرسد بیش از آنکه ما با اتفاقی به نام «خروج این نیروها» مواجه باشیم، با موضوعی به نام «مذاکره برای تغییر وضعیت این نیروها» رو به رو هستیم.
در روزهای اخیر و به نقل از منابع رسانهای آمریکا اخباری مبنی بر خروج نیروهای نظامی آمریکا از عراق منتشر شد و در نتیجه آن هم دو طرف مواضع رسمی را اتخاذ کردند. در این زمینه باید گفت سابقه تلاش برای خروج این نیروها به زمان فعلی باز نمی گردد بلکه از سال 2008 و در زمان دولت «نوری المالکی» نخست وزیر اسبق عراق توافقی درباره این موضوع حاصل شد و در سال 2011 اجرا گردید.
اما در سال 2014 و بنابر درخواست دولت وقت عراق این نیروها دوباره به نام مبارزه با داعش به عراق بازگشتند و در سال 2020 و پس از ترور شهیدان «سپهبد سلیمانی و ابومهدی المهندس» مجلس عراق خواستار اخراج این نیروها شد و در سال 2021 و در زمان دولت «مصطفی الکاظمی» توافقی مبنی بر «پایان مأموریت رزمی این نیروها» و خروج بخشی از آن ها و بقای بخشی دیگر برای امور مستشاری صورت گرفت. اکنون می توان انتظار داشت اگر مذاکرات فعلی به نتیجه برسد، قاعدتا نیروهای مستشاری باید خارج شوند و در غیر این صورت ما صرفا شاهد تکرار تجربه دولت الکاظمی هستیم.
بررسی مواضع رسمی دو طرف
در این زمینه ما شاهد دو موضع رسمی تا بدین جای کار بوده ایم: یکی موضع پنتاگون و دیگری موضع وزارت خارجه عراق. در این خصوص سخنگوی پنتاگون اعلام کرد: جلسه کمیته عالی نظامی میان آمریکا و عراق مذاکراتی درباره عقب نشینی نیروهای آمریکایی از عراق نیست و این نیروها به درخواست دولت عراق حضور دارند و شرکای عراقی ما بر پایبندی خود به همکاری مشترک برای ایجاد آیندهای برای حضور نظامی آمریکا و برای تحقق شکست دائمی داعش تأکید کردند.
از سویی دیگر وزارت خارجه عراق هم در بخشی از بیانیه خود گفت: دولت عراق در توافق با دولت آمریکا ضرورت شروع به کار کمیته عالی نظامی را در سطح کارگروههای همکاری برای ارزیابی تهدید داعش و تقویت تواناییهای نیروهای امنیتی عراق و برای ایجاد جدول زمانبندی مشخص و روشن اعلام میکند بطوریکه مدت حضور مستشاران ائتلاف بینالمللی در عراق را مشخص کند و حضورشان به صورت تدریجی و حساب شده کاهش یافته و مأموریت نظامی ائتلاف پایان یابد.
با ملاحظه بیانیه هر دو طرف می توان متوجه شد حداقل در سطح رسمی سخنی از کاهش عملی این نیروها یا خروج کلی آنها وجود ندارد بلکه آنچه که هست -در بهترین شرایط و با تمرکز بر بیانیه وزارت خارجه عراق و چشم پوشی از موضع رسمی پنتاگون- مذاکراتی برای کاهش نیروهای نظامی است که هم اکنون نام آنها را نیروهای مستشاری میگذارند و مدت زمان این مذاکرات -که در قالب کمیته ای عالی است- هم مشخص نمی باشد.
مواضع گروههای سیاسی
به طور کل عمده مواضع صادر شده از سوی نیروهای شیعی و اهل سنت بوده است. در این خصوص از میان گروههای شیعی، «چارچوب هماهنگی شیعی» از اتفاق رخ داده مبنی بر شروع مذاکرات یاد شده استقبال کرده و اعلام کرد: چارچوب هماهنگی از تلاش های صورت گرفته توسط نیروهای ملی و در رأس آنها دولت در راستای شروع مذاکرات با ائتلاف بینالمللی استقبال می کند.
از میان گروه های اهل سنت هم «محمد الحلبوسی» رهبر ائتلاف تقدم طی توییتی در شبکه اجتماعی «اکس» از گام های دولت برای «ادامه گفتوگوها با ائتلاف بینالمللی و توافق با آمریکا در این زمینه» حمایت کرد. کما این که «ائتلاف الحسم الوطنی» به رهبری «ثابت العباسی» وزیر دفاع در دولت فعلی هم ضمن حمایت از گام های دولت از «ساماندهی روابطی مستمر با ائتلاف بینالمللی به طور کل و آمریکا به طور خاص» حمایت کرد.
رئیس اقلیم کردستان عراق با انتشار بیانیهای از توافق دولت مرکزی عراق با آمریکا درباره ازسرگیری فعالیت کمیته عالی مشترک میان دو کشور درباره مذاکره برای خروج نیروهای ائتلاف بین المللی از عراق استقبال کرد.
نچیروان بارزانی در بیانیهای اعلام کرد: از توافق بین دولت فدرال عراق و دولت ایالات متحده برای از سرگیری کار کمیته عالی نظامی (HMC) و پیشبرد گفتگوها در مورد روابط دوجانبه و آینده همکاری مشترک در زمینه های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی ، امنیتی ونظامی استقبال می کنیم.
در این بیانیه آمده که اقلیم کردستان عراق از این توافق حمایت میکند و در حفاظت از امنیت و ثبات و حاکمیت عراق و تقویت روابط بر اساس احترام متقابل و منافع مشترک همکاری و کمک میکند.
سخن پایانی
همانطور که بیان شد تحولات رخ داده به معنای کاهش فعلی یا خروج عملی نیروهای اشغالگر از عراق نیست بلکه شروعی برای مذاکرات درباره یکی از این دو موضوع است. اما باید توجه داشت با توجه به حضور عراق در معادلات منطقهای و بینالمللی محور مقاومت از جمله جنگ علیه غزه از طریق انجام حملات به پادگانهای آمریکایی یا مواضع صهیونیستها در مناطق اشغالی، به نظر میرسد خروج این نیروها بدون ضمانت اجرایی از سوی دولت عراق مبنی بر بیطرفی کامل این کشور در تحولات منطقهای محقق نخواهد شد.
همچنین باید گفت با ملاحظه افزایش شدت حملات مقاومت عراق در مدت اخیر این اقدام آمریکاییها چه بسا صرفا برای خرید وقت و واسطه قرار دادن برخی نیروهای سیاسی شیعی برای فشار و تلاش برای اقناع گروههای مقاومت در جهت توقف این حملات و اتخاذ روند سیاسی برای خروج این نیروها باشد زیرا در یک سال گذشته و تا پیش از جنگ در غزه عملا این وضعیت بر این قضیه حاکم بود و نیروهای مقاومت با ملاحظه وساطت نیروهای سیاسی شیعی حملات را متوقف کرده و فرصتی به روند سیاسی داده بودند که عملا نتیجه ای دربرنداشته است.
شهاب نورانی فر کارشناس عراقی
انتهای پیام/