به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، رزق حلال و حرام یعنی چطور و از چه راهی پول در بیاوریم و خرج کنیم. رزق حلال یعنی درآمدی که از راههای درست و موافق با دین و اخلاق به دست بیاید. اما رزق حرام یعنی پولی که از راههای نادرست، مثل کلاهبرداری، ظلم، رشوه، دزدی، معاملات ناعادلانه و سرکیسه کردن دیگران به دست میآید. انسانی که به فکر سعادتمندی در دنیا و آخرت باشد، همیشه مراقب کسب و درآمد خودش است و حتی از مال شبههناک هم پرهیز میکند. کسی که از راه حلال، کسب در آمد میکند، آرامش درونی دارد و به کم راضی است. منتها انسانِ دنیادوستِ طمعکار، برایش تفاوتی ندارد که درآمدش را از چه راهی کسب کند و گاهی ندانسته در ورطهی حرام میافتد. چنین فردی میتواند یک کاسب باشد و یا یک کارمد ادارهای که از کار خود میزند و یا کارمند شرکتی که فاکتورسازی میکند و یا حتی نماینده مجلسی که با لابیگری و صد تا حقه و نیرنگ درآمدش را افزایش میدهد.
از این جهت است که خداوند در آیات متعددی از قرآن درباره رزق حلال و حرام سخن گفته و پیامبر و امامان ما احادیث فراوانی را درباره روش کسب درآمد بیان کردند تا حدی که یکی از سرفصلهای اصلی کتابهای فقهی فقها به بحث «مُکاسبات» اختصاص دارد؛ به عنوان نمونه خداوند در آیه 168 سوره بقره میفرماید «یَا أَیُّهَا النَّاسُ کُلُوا مِمَّا فِی الْأَرْضِ حَلَالًا طَیِّبًا وَ لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ»؛ یعنی ای مردم، از آنچه در زمین است حلال و پاکیزه بخورید و از پی گامهای شیطان نروید که او برای شما دشمنی آشکار است.» در این آیه گرایش به سمت کسب حرام مساوی با پیروی از گامهای شیطان معرفی میشود.
اما باید بدانیم روی آوردن به درآمد حرام چه آثار شومی را برای انسان به همراه دارد؟ این آثار منفی هم جنبه معنوی دارد و هم ظاهری.
1. برکت میرود: در فرهنگ دینیِ جامعهی ما این مسئله جا افتاده که درآمد حرام برکت ندارد و برای انسان شومی به بار میآورد.
2. التهاب روحی: فردی که به سمت درآمد حرام میرود، آرامش روحی خود را از دست میدهد و روان او همواره در فشار است؛ چرا که گرایش به حرام، سبب رخت بستن روح ایمان از انسان میشود و زمینه را برای اذیت اجنه و شیاطین در هالههای روانی و فکری فراهم میکند. پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمود «أَکلُ الحرامِ یَطرُدُ الایمانَ؛ لقمة حرام، ایمان را از انسان سلب میکند.» (مواعظ عددیّه، ص153)
3. عدم مقبولیت دعا: پیامبر گرامی اسلام(ص) در روایتی فرمود: «کسب و درآمدت را پاک کن تا دعاهایت مستجاب شود؛ زیرا یک لقمه حرام باعث میشود که دعا تا چهل روز مستجاب نشود؛ اطِبْ کسْبَک تُسْتَجابُ دَعْوَتُک؛ فَانَّ الرَّجُلَ یرْفَعُ الی فیهِ حَراماً فَما تُسْتَجابُ لَهُ دَعْوَةٌ ارْبَعینَ یوْماً» (مکارم الاخلاق، ج 2، صفحه 20)
4. عدم مقبولیت عمل: پیامبر گرامی اسلام صلیالله علیه و آله فرمود «من اَکَلَ حراماً مّالم یَقْبَلِ اللهُ مِنهُ صَرفاً و لا عدلاً؛ کسی که مال حرامی را بخورد هر چند اندک باشد، خداوند هیچ عملی از او قبول نمیکند چه واجب باشد چه مستحب. (بحار، ج 103، ص16)
5. افزایش نمییابد: امام کاظم علیهالسلام فرمود: «اِنَّ الحَرامَ لا یُنمی، وَ اِن نَمی لا یُبارَکُ لَهُ فیهِ، وَ ما اَنفَقَهُ لَم یُوجَر عَلَیهِ وَ ما خَلَّفَهُ کانَ زادَهُ إلَی النّارِ؛ مال حرام رشد نمیکند، اگر هم رشد کند، برکتی در آن نیست. آدمی آنچه را هم که از حرام انفاق کند، پاداشی ندارد و آنچه را هم که باقی گذارد، ره توشه او به سوی آتش جهنم است.» (مسند امام کاظم(ع)، ج2، ص379)
6. عامل بیماری و ناجوری برای خانواده:
امام صادق علیهالسلام یکی از تأثیرات رزق حرام را اثر منفی در نسل و اولاد فرد معرفی کرده و فرمود: «درآمد حرام و نامشروع، اثر آن در نسل و اولاد ظاهر میشود؛ کَسْبُ الحَرامِ یَبینُ فی الذُّرِّیَّةِ» (وسائل، ج12، ص53) بارها به تجربه دیدیم کسانی که درآمد حرام دارند، فرزندانی نا اهل نصیبشان میشود و یا یکی از خانوادههای آنها دچار بیماری و چالشی جدی میشوند.
آثار شوم رزق حرام خیلی بیشتر از این موارد است. یک مورد از این گزینهها کافی است انسان دست از کسب حرام بردارد و بر مال خود نظارت داشته باشد تا دچار عقوبت نشود. یکی از انواع حرام، ربا است که امام صادق علیهالسلام فرمود گناه آن نزد خدا از هفتاد عمل شنیع زنای انسان با محارم عظیمتر است. انسان وقتی به آنچه برایش از رزق و روزی مقدر شده، قانع باشد، به سمت کسب حرام نمیرود. امیرالمؤمنین علیهالسلام فرمود «سوَفَ یأتیکَ ما قُدِّرَ لَک فَخَفِّضِ المُکْتَسب.» یعنی آنچه برایت مقدّر شده به تو خواهد رسید، در کار و کسبت حریص و افراطی نباش. (شرح غُرر، ج ١، ص ٤٣٤) لذا طمعورزی و زیادهخواهی ریشه خیلی از گرایشها به سمت رزق حرام است.
انتهایپیام/