به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، اخیرا دکتر شینا انصاری؛ رئیس سازمان محیط زیست کشور دیداری با دادستان کل کشور داشت که در این نشست به لزوم همکاری دادستانی کل کشور با سازمان محیط زیست در پیشگیری و جلوگیری از تصرفات نیروهای مسلح در مناطق چهارگانه اشاره شد که این موضوع از چند منظر قابل بحث است.
نخست اینکه به کار بردن کلمه "تصرف" برای نیروهای مسلح کشور زیبنده نیست و نباید برای نیروهای مسلحی که تمامیت ارضی کشور را از تصرفات بیگانگان حفظ کردهاند و از طرفی مأمن و پناهگاه کشورهای مظلوم دنیا از دست متصرفینی همچون اسرائیل، آمریکا و کشورهای اروپایی هستند، از چنین کلماتی استفاده کرد؛ علاوه بر اینها، نیروهای مسلح همواره در هر شرایطی از سیل، زلزله، کرونا و دیگر مسائل کمک معیشتی و خدماتی پیشقدم بودهاند و به هیچ وجه شایسته چنین لحنی نیستند.
نکته دوم اینکه سازمان حفاظت محیط زیست باید پاسخ دهد که در مناطقی که تحت مدیریت این سازمان است، چه وضعیت مدیریتی حاکم است؟ بهعنوان مثال، "پارک ملی سرخه حصار" یکی از مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان محیط زیست است که اداره کل محیط زیست استان تهران در آنجا واقع شده است و نظارتها و فعالیتهای محیط زیستی در این منطقه بهطور مستقیم انجام میشود.
سازمان باید پاسخ دهد که در همین منطقه در قسمتهایی که تحت نظارت نیروهای مسلح است، چه شرایطی حاکم است و بالعکس وضعیت در بخشهایی که تحت مدیریت سازمان محیط زیست است، چگونه است؟
جالب است بدانید که وضعیت پوشش گیاهی و جانوری مناطقی که تحت نظر نیروهای مسلح هستند، به مراتب بهتر از مناطقی است که تحت نظارت سازمان محیط زیست قرار دارد؛ این نکته باید مدنظر قرار گیرد که در برخی موارد مانند واگذاریهای تعاونی زمینهای پارک ملی به وزارت جهاد کشاورزی مانند تعاونی زیتون، سازمان محیط زیست هیچ واکنشی نشان نداده و زمینها بهطور غیرقانونی در دست کارکنان وزارت جهاد قرار گرفته و ساختوسازهایی در آن صورت گرفته و حتی این زمینها در فضای مجازی خرید و فروش میشوند اما سازمان محیط زیست فقط نظارهگره این تخلفات بوده است.
در مناطقی از سواحل خلیج فارس که تحت مدیریت نیرویهای مسلح، وضعیت تخمگذاری لاکپشتهای دریایی به مراتب بهتر از مناطقی است که تحت مدیریت سازمان محیط زیست قرار دارد؛ این مناطق بهدلیل امنیت بیشتر و فراهم بودن منابع غذایی، مکانهای مناسبی برای تخمگذاری این موجودات محسوب میشوند همچنین جنگلهای مانگرو که در این مناطق، وضعیت پوشش گیاهی و حفاظت بهتری دارند.
سازمان محیط زیست بهتر است بر روی مشکلات واقعی کشور و وضعیت اسفبار آن تمرکز کند. در آخرین گزارش شاخص محیط زیستی EPI که یکی از معتبرترین شاخصهای ارزیابی کشورهاست، ایران با 21 رتبه بهبود از 133 به 112 ارتقا یافته است.
بر اساس این ارزیابی عملکرد سازمان شیلات و سازمان منابع طبیعی بسیار خوب بود اما وضعیت عملکرد سازمان محیط زیست در اکثر شاخصها نسبت به ارزیابی قبلی، کاهش رتبه و نزول عملکرد داشته است.
توصیهای که در این زمینه میتوان به ریاست سازمان محیط زیست داشت این است که این سازمان را از سیاستزدگی و دخالتهای جناحی نجات دهد و به جای پرداختن به تخریبهای ناسنجیده، بر مسائل واقعی و کارشناسی محیط زیست تمرکز کنند البته برخی انتصابات وی تا به این جای کار، چندان موید چنین رویهای نبوده است و به نظر میرسد که سازمان از یک عدم استقلال رنج میبرد و افرادی از یک سری جناحهای خاص در انتصابات سازمان حفاظت محیط زیست نقش دارند.
امیدواریم که تعاملات میان سازمان محیط زیست و نیروهای مسلح بهویژه در زمینه حفاظت از مناطق چهارگانه افزایش یابد چرا که تجربه در کشور ما نشان داده هرگاه ارگانی وارد تعامل با نیروهای مسلح شده، باعث منفعت آن دستگاه و کل کشور شده و بلعکس هرجایی که دستگاهی خواسته با نیروهای مسلح وارد چالشهای مخرب شود، باعث متضرر شدن آن و کلیت نظام شده است.
مدیریت سازمان محیط زیست در برخی مناطق به شدت مشکل دارد؛ یکی از نمونههای مورد نظر، منطقه حفاظتشده خائیز است که از نقاط بحرانی آتشسوزی در کشور محسوب میشود. در سال جاری، با توجه به بارندگیهای مطلوب و رشد علوفه، میشد به دامداران اجازه داد از این منابع استفاده کنند تا از خطر آتشسوزی جلوگیری شود اما متأسفانه سازمان با رویکرد بسته به این مسئله نگاه کرد و اجازه بهرهبرداری نداد، در نتیجه نه مشکل کمبود علوفه برطرف شد و از طرفی هم آتشسوزیها به دلیلی مازاد علوفه افزایش پیدا کرد؛ اینگونه رویکردها باعث شکلگیری چرخه معیوبی میشود که همکاری دامداران با سازمان در دوران خشکسالی را نیز مختل میکند و اجازه احیای مرتع را نمیدهد.
درخواست ما از ریاست سازمان محیط زیست این است که بر اساس آن چیزی که خودشان در روزهای نخستین انتصاب بر آن تأکید داشت، با نگاهی به دور از سیاستزدگی، سازمان را به ریل کارشناسی و شایستهسالاری برگرداند و رویکردهای عملیاتی و غیرسیاستزدهای را برای پیشبرد اهداف سازمان محیط زیست اتخاذ کنند و از ایجاد درگیریهای غیرضروری خودداری کنند، چرا که در نهایت، این کشور و مردم آن هستند که از این اختلافات آسیب میبینند.
امیدوارم با دیدگاههای صحیحتر و همکاری بیشتر مردم و دستگاههای مختلف، بتوانیم محیطزیستی پایدار و پویا ایجاد کنیم.
مصطفی نادری؛ کارشناس و پژوهشگر محیط زیست
انتهای پیام/