خبرگزاری تسنیم؛ در دنیای امروز، کودکان یکی از آسیبپذیرترین اقشار در مواجهه با فناوریهای دیجیتال به شمار میروند. ورود بیوقفه فناوریهای نوین به زندگی بشر، بهویژه با گسترش فضای مجازی، زمینهساز شکلگیری نسل جدیدی از کودکان شده است که به آن «نسل آلفا» میگویند؛ کودکانی که پس از سال 2010 میلادی در دنیایی کاملاً دیجیتالی متولد شدهاند. این نسل که از همان آغاز زندگی با ابزارهای هوشمند آشنا شده است، شیوهای متفاوت از زندگی، یادگیری و تعامل را تجربه میکند. با اینحال، همراه با فرصتهای بینظیر، چالشهای متعددی نیز در برابر این نسل وجود دارد.
دسترسی بیسابقه به اینترنت و ابزارهای هوشمند، علاوه بر تأثیر مثبت بر یادگیری و خلاقیت، زمینهساز مشکلاتی چون کاهش تعاملات اجتماعی سنتی، وابستگی بیشازحد به فناوری و کاهش علاقه به فعالیتهایی همچون مطالعه کتاب شده است.
این موضوع اهمیت ترویج فرهنگ کتابخوانی و استفاده بهینه از فناوری در زندگی کودکان را بیش از پیش آشکار میکند.
نسل آلفا: ویژگیها و چالشهای تربیتی
کودکان نسل آلفا که اکنون در بازه سنی نوزادی تا حدود 14 سالگی قرار دارد، تحصیلکردهترین، تکنولوژیکترین و انعطافپذیرترین نسل تاریخ بشریت محسوب میشود. این نسل با ویژگیهایی همچون ارتباط نزدیک با هوشمصنوعی، یادگیری شخصیسازیشده، وابستگی به شبکههای اجتماعی و تغییر نگاه به قوانین و ساختارهای سنتی شناخته میشود. همزمان، وابستگی شدید این نسل به ابزارهای دیجیتال و حضور گسترده در فضای مجازی، نگرانیهای جدی برای والدین و کارشناسان تربیتی ایجاد کرده است. از جمله این نگرانیها میتوان به کاهش تمرکز، ضعف در مهارتهای اجتماعی، و تأثیرات منفی بر سلامت روان اشاره کرد.
کتابخوانی بهعنوان راهحل: فرهنگسازی در خانواده و جامعه
در میان ابزارهای تربیتی مؤثر، کتاب و کتابخوانی جایگاهی منحصربهفرد دارند. کودکی که کتاب میخواند، مهارتهایی چون تفکر انتقادی، تخیل خلاق، حل مسئله و تمرکز را تقویت میکند. افزون بر این، مطالعه کتاب میتواند به کاهش وابستگی به فضای مجازی کمک کرده و محیطی سالمتر برای رشد فکری و اجتماعی کودک فراهم کند.
خانوادهها نقش کلیدی در ترویج کتابخوانی میان کودکان نسل آلفا دارند. والدینی که خود اهل مطالعهاند و برای فرزندانشان الگوی مناسبی میسازند، تأثیر بیشتری بر علاقهمندی کودک به کتاب خواهند داشت. ایجاد زمانهای منظم جهت مطالعه خانوادگی، انتخاب کتابهای جذاب و متناسب با سن کودک، و حتی استفاده از کتابهای صوتی و دیجیتال میتواند به کاهش شکاف میان کتاب و فناوری کمک نماید.
فناوری در خدمت کتابخوانی: ایجاد تعادل میان سنت و مدرنیته؛
اگرچه فناوری یکی از دلایل کاهش علاقه کودکان به مطالعه کتاب است، اما میتوان از همین فناوری برای تقویت فرهنگ کتابخوانی بهره گرفت. تولید کتابهای الکترونیکی و صوتی استاندارد، استفاده از نرمافزارهای آموزشی مرتبط با کتاب، و بهرهگیری از رسانههای اجتماعی برای معرفی آثار ارزشمند به کودکان، راهکارهایی عملی برای ایجاد این تعادل هستند. نهادهای آموزشی و فرهنگی نیز باید برنامههایی جامع برای تلفیق فناوری با کتابخوانی ارائه دهند. مدارس میتوانند با برگزاری مسابقات کتابخوانی، استفاده از اپلیکیشنهای مرتبط، و معرفی کتابهای الهامبخش، نقش مهمی در پرورش نسل کتابخوان ایفا نمایند.
کودکان نسل آلفا با فرصتها و چالشهایی منحصربهفرد روبهروست. در این میان، خانوادهها، مدارس، و نهادهای اجتماعی وظیفه دارند ضمن آگاهی از ویژگیهای این نسل، با برنامهریزی دقیق، فرهنگ کتابخوانی را در میان آنان تقویت کنند. فناوری نهتنها دشمن کتاب نیست، بلکه میتواند همراهی مؤثر برای آن باشد. هدف نهایی این است که کودکان، علاوه بر بهرهگیری از امکانات دیجیتال، به نسلی اهل تفکر، خلاقیت و دانش تبدیل شوند.
انتهای پیام/