به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ موضوع اثر مؤلفههای گوناگون بر رشد اقتصادی، خصوصاً طی یک قرن اخیر، یکی از چالشها در موضوعات اقتصادی بوده است. از مدلهای ابتدایی مانند هارود-دومار، تا سولو و مدلهای میانی رمزی و دایاموند تا مدل رشد درونزا، همگی بر توسعه تدریجی این دانش همت گماشتهاند. اما تحقیقات دامنهدار و پرچالش رشد، نهایتاً به این نتیجه نائل شده که مؤلفههای نهادی و ساختاری و به تعبیری غیرمستقیم، میتواند اثر «بهرهگیری» از داشتهها و ظرفیتها را برای ما روشن کند.
در این میان، اثر «موقعیت جغرافیایی و مؤلفههای معطوف به آن بر رشد اقتصادی»، نیز بسیار پیچیده و گسترده و عمیق است. درحقیقت، تعداد مؤلفههای معطوف به جغرافیا، بسیار گوناگون و متفاوت است و مآلاً اثرات متفاوتی بر رشد خواهد گذاشت. به همین دلیل احصاء یک ادبیات منسجم و یکپارچه برای این موضوع تقریباً ممکن نیست.
چنانچه گذشت، اگر بررسی حاضر بر یک موضوع منسجم و یگانه معطوف میشد، تدوین ساختار متن تحقیق در یک قالب منسجم در بخشهایی مانند مقدمه، پیشینه تحقیق، ادبیات نظری، توصیههای سیاستی، مصادیق و مثالهای کاربردی و نهایتاً نتیجهگیری، ممکن و مناسب بود. لکن، ماهیت موضوع «بررسی اثر جغرافیا بر رشد اقتصادی» بهنحوی است که مؤلفههای متعدد و بعضاً نامرتبط را در خود دارد. احصاء موضوعات معطوف به رشد ما را به حدود یکصد مؤلفه جغرافیایی رساند؛ به این قرار:
- اثر عرض جغرافیایی
- اثر نوع اقلیم (معتدل، گرمسیری، قطبی، خشک، نیمهخشک، مرطوب و...)
- اثر تنوع اقلیمی
- اثر گرما و سرمای هوا
- اثر میزان بارش سالانه
- اثر توزیع فصلی بارش
- اثر تغییرات اقلیمی
- اثر اقتصاد آبی بر رشد اقتصادی
- اثر وجود رودخانههای بزرگ و قابل کشتیرانی
- اثر دسترسی به منابع آب شیرین
- اثر وجود دریاچههای بزرگ
- اثر وجود آبهای زیرزمینی
- اثر وجود مناطق دارای منابع ماهی و آبزیان
- اثر وجود مرزهای آبی
- اثر دسترسی به بنادر استراتژیک
- اثر وجود تنگههای مهم بینالمللی (مانند تنگه هرمز، جبلالطارق)
- اثر جزیرهای بودن یا نبودن کشور
- اثر دسترسی به آبهای آزاد (اقیانوسها، دریاها)
- اثر طول خط ساحلی
- اثر نوع پوشش گیاهی (جنگلها، مراتع، بیابانها)
- اثر وجود مناطق حفاظتشده محیط زیستی
- اثر وجود مناطق دارای تنوع زیستی بالا
- اثر وجود مناطق دارای منابع ژنتیکی
- اثر وجود مناطق دارای منابع چوب
- اثر وجود مناطق دارای منابع گیاهان دارویی
- اثر وجود مناطق دارای منابع غنی حیات وحش
- اثر وجود معادن و منابع طبیعی (نفت، گاز، زغال سنگ، طلا، مس و...)
- اثر وجود مناطق دارای منابع انرژی
- اثر وجود مناطق دارای منابع نفت و گاز
- اثر وجود مناطق دارای منابع زغال سنگ
- اثر وجود منابع انرژی تجدیدپذیر (باد، خورشید، آب...)
- اثر طول مرزهای زمینی
- اثر قرار گرفتن در مسیر ترانزیت بینالمللی
- اثر فاصله از خطوط لوله نفت و گاز
- اثر قرار گرفتن در مسیرهای هوایی بینالمللی
- اثر وجود فرودگاههای بینالمللی
- اثر دسترسی به شبکههای حملونقل ریلی
- اثر دسترسی به جادههای بینالمللی
- اثر وجود پلها و تونلهای استراتژیک
- اثر فاصله از بازارهای بزرگ جهانی
- اثر نزدیکی به مراکز مالی جهانی
- اثر قرار گرفتن در منطقههای آزاد تجاری
- اثر وجود مرزهای زمینی با کشورهای همسایه
- اثر وجود اختلافات مرزی با همسایگان
- اثر قرار گرفتن در مناطق زلزلهخیز
- اثر قرار گرفتن در مناطق آتشفشانی
- اثر قرار گرفتن در مناطق سیلخیز
- اثر قرار گرفتن در مناطق طوفانخیز
- اثر قرار گرفتن در مناطق خشکسالیخیز یا قرار داشتن در معرض بارشهای شدید
- اثر وسعت سرزمین
- اثر ارتفاع از سطح دریا
- اثر وجود کوهها و رشتهکوهها
- اثر وجود دشتهای وسیع
- اثر خاک حاصلخیز
- اثر وجود بیابانهای وسیع
- اثر وجود یخچالهای طبیعی
- اثر وجود مناطق قطبی
- اثر وجود مناطق گرمسیری
- اثر وجود مناطق معتدل
- اثر وجود مناطق نیمهخشک
- اثر وجود مناطق مرطوب
- اثر وجود مناطق کوهستانی
- اثر وجود مناطق جنگی
- اثر وجود مناطق کشاورزی
- اثر وجود مناطق دارای منابع معدنی
- اثر وجود مناطق دارای منابع طلا و نقره
- اثر وجود مناطق دارای منابع مس و آهن
- اثر وجود مناطق دارای منابع اورانیوم
- اثر وجود مناطق دارای منابع الماس
- اثر وجود مناطق دارای منابع نمک
- اثر وجود مناطق دارای منابع فسفات
- اثر وجود مناطق دارای منابع پتاس
- اثر وجود مناطق دارای منابع گوگرد
- اثر وجود مناطق دارای منابع سنگهای قیمتی
- اثر وجود مناطق دارای منابع خاکهای نادر
- اثر وجود مناطق دارای منابع شن و ماسه
- اثر وجود مناطق دارای منابع خاک رس
- اثر وجود مناطق دارای منابع سنگ آهک
- اثر وجود مناطق دارای منابع گرانیت
- اثر وجود مناطق دارای منابع مرمر
- اثر وجود مناطق گردشگری
- اثر وجود مناطق تاریخی و فرهنگی
- اثر وجود مناطق دارای منابع گردشگری طبیعی
- اثر وجود مناطق دارای منابع گردشگری فرهنگی
- اثر وجود مناطق دارای منابع گردشگری تاریخی
- اثر وجود مناطق دارای منابع گردشگری مذهبی
- اثر وجود مناطق دارای منابع گردشگری ورزشی
- اثر وجود مناطق دارای منابع گردشگری سلامت
- اثر وجود مناطق دارای منابع گردشگری ماجراجویی
- اثر وجود مناطق صنعتی
- اثر وجود مناطق شهری پرتراکم
- اثر وجود مناطق روستایی
- اثر وجود مناطق محروم
- اثر وجود مناطق توسعهیافته
- اثر وجود مناطق آزاد تجاری
- اثر وجود مناطق ویژه اقتصادی
- اثر نزدیکی به کشورهای توسعهیافته
- اثر نزدیک بودن به بازارهای جهانی و منطقهای
گواینکه معماری خود این ساختار و احصاء 98 مؤلفه نیز پژوهشی زمانبر و مهم بوده است. معطوف به این موضوعات، صدها مقاله علمی که بین سالهای 2020 تا 2025 منتشر شده و در مورد آن مؤلفهها ادبیات تولید کرده بودند، مورد بررسی قرار گرفت و سادهسازی و خلاصه شد، که در بخشهای آینده به تدریج تقدیم مخاطبان گرامی خواهد شد؛ با این هدف که ادبیات رشد در حوزه رسانههای اقتصادی کشور توسعه پیدا کند.
انتهای پیام/