به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، این روزها در محافل سیاسی و دیپلماتیک ترکیه، یک بار دیگر سخن از امکان تغییر و تحول در روابط آنکارا – واشنگتن به میان آمده است.
با آن که رسانه های نزدیک به حزب حاکم ترکیه با نگاهی خوشبینانه به رفاقت اردوغان – ترامپ می نگرند، برخی از تحلیلگران معتقدند که دولت ترامپ نیز چندان نگرش مثبتی به توسعه رابطه با آنکارا ندارد. چرا که وزارت امور خارحه آمریکا در یک بیانیه رسمی اعلام کرده که از تحولات سیاسی اخیر و دستگیری سیاستمدارانی همچون اکرم امام اوغلو شهردار استانبول نگران است. این نگرانی در دیدار حضوری هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه با همتای آمریکایی او نیز مطرح شده است.
روزنامه آیدنلک از قول دوغو پرینچک رهبر حزب کمونیستی وطن در گزارشی مدعی شده که تظاهرات خیابانی مخالفین اردوغان و حامیان امام اوغلو، با حمایت سازمان جاسوسی سیای آمریکا ادامه پیدا کرده است. اما منتقدین اردوغان این ادعا را رد کرده و حمایت از امام اوغلو را به عنوان یک حرکت خودجوش مردمی و هواداران حزب جمهوری خلق قلمداد میکنند.
سفیر جدید ترامپ در ترکیه به دنبال چیست؟
پس از معرفی یکی از دوستان و رفقای نزدیک دونالد ترامپ به عنوان سفیر جدید آمریکا در ترکیه، تحلیلگران سیاسی آنکارا، این موضوع را مطرح کردند که معرفی یک شخصیت اقتصادی و تاجرمسلک که از قبل، روابط مالی گستردهای با عربستان سعودی و امارات متحده عربی داشته، به این معنی است که ترامپ میخواهد در توسعه روابط با ترکیه، صرفاً بُعد مالی و اقتصادی را در نظر بگیرد.
اما اظهارات سفیر جدید ایالات متحده در آنکارا یعنی تام باراک، نشان داد که او علاوه بر حوزه مالی، نیم نگاهی نیز به مباحث دفاعی ناتو دارد و در دورانی هم که به عنوان مشاور دونالد ریگان عمل کرده، بارها از ایده تقویت ناتو حمایت کرده است.
همه اینها در حالی است که بسیاری از سران کشورهای عضو ناتو، به رویکرد کلان دونالد ترامپ درباره دفاع بلوک غرب، امیدی ندارند.
مراد یتکین تحلیلگر مشهور ترکیه درباره نگاه توماس باراک به روابط آنکارا واشنگتن نوشته است: سخنان سفیر جدید آمریکا در مقابل اعضای کمیته روابط خارجی سنا مهم بود. در آن نشست او اهمیت ترکیه را برای ایالات متحده در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ برای سناتورها توضیح داد.
رئیس کمیته یعنی جیم ریش جمهوری خواه و رئیس مشترک جین شاهین دموکرات نیز حضور داشتند. هر دوی آنها سیاستمدارانی هستند که ترکیه را میشناسند و در زمان بحران بین ترکیه و آمریکا به آنکارا آمده و با رئیس جمهور طیب اردوغان ملاقات کردند.
باراک دوست گلف ترامپ و میلیاردر املاک و مستغلات است. اصالت خانوادگی او از لبنان است و سودهای کلانی در عربستان به دست آورده است.
سفیر باراک، در سنا درباره اجداد خود که در دوره عثمانی تحت سلطه ترکیه از لبنان مهاجرت کردند، صحبت کرد. نام خانوادگی یکی از پدربزرگ هایش شاهین است.
سفیر جدید آمریکا در آنکارا، در توضیحاتی برای کمیته روابط خارجی سنا گفته است: «ترکیه متحد مهم و ارزشمند آمریکا است. ترکیه که دومین ارتش بزرگ ناتو را دارد، به درخواست رئیس جمهور ترامپ مبنی بر سرمایه گذاری بیشتر در امنیت اروپا پاسخ داده و دستورالعملهای اختصاص بودجه ناتو را رعایت کرده و حتی از آن فراتر رفته است. ترکیه از اهداف ما در زمینههای کلیدی مانند مبارزه با تروریسم حمایت میکند و به عنوان یک میانجی منطقهای و یک نیروی تثبیتکننده در سوریه و شرق مدیترانه است».
باراک درباره اختلافات سیاسی آمریکا و ترکیه نیز گفته است: «بدون شک بین ما اختلافات و تنشهایی هم وجود دارد. ولی در صورتی که من به عنوان سفیر به آنکارا اعزام شوم، بر این چالشها غلبه خواهم کرد. به شما اطمینان میدهم که ترکیه را به عنوان شریک آمریکا و ستون ثبات فرا آتلانتیک، در کنار غرب نگه خواهم داشت».
باراک در ادامه سخنان خود اولویتهای انتظارات آمریکا از ترکیه در دوره جدید را اینگونه برشمرد: «من ترکیه را تشویق میکنم تا روابط دیپلماتیک سازنده خود را با یونان حفظ کند و این مسائل تاریخی را از طریق مذاکره و گفتگو حل کند. ترکیه یک شریک مهم در کمپین فشار حداکثری رئیس جمهور ترامپ علیه نفوذ ایران در خاورمیانه و کلید مذاکرات صلح بین آذربایجان و ارمنستان است. ترکیه همچنین از نظر تاریخی از تهدید بالقوه ناشی از تجاوز روسیه آگاه است و از تمامیت ارضی، حاکمیت و استقلال اوکراین از آغاز جنگ روسیه و اوکراین حمایت کرده است. ترکیه همچنین به عنوان جایگزینی برای چین در بازارهای نوظهور ظاهر شده و به ویژه در آفریقا، شرکتهای ترک در حال به چالش کشیدن همتایان چینی خود برای پروژههای توسعه زیرساختی مهم هستند».
باراک درباره اهداف تجاری آمریکا در ترکیه گفته است: «منافع آمریکا - ترکیه تا حد زیادی در عرصه اقتصادی همسو هستند. سرمایه گذاری مستقیم خارجی دوجانبه بین کشورهای ما بیش از 8 میلیارد دلار است و تجارت دوجانبه از 40 میلیارد دلار فراتر رفته است. ترکیه شریکی در بخش فناوری هوافضا و واردکننده اصلی LNG آمریکا است. ترکیه همچنین دارای ذخایر معدنی حیاتی دست نخورده است و میتواند به شریکی استراتژیک مانند چین تبدیل شود. من مبادلات اقتصادی را برای تسهیل رونق اقتصادی از طریق مشارکت در اولویت قرار میدهم. با تلاش کافی، میتوانیم به هدف تجاری دوجانبه 100 میلیارد دلاری پرزیدنت ترامپ دست یابیم».
باراک و نقل قول از معاویه
مراد یتکین تحلیلگر سیاسی ترکیه که سالیان مدیدی به عنوان خبرنگار و نماینده روزنامه حریت در واشنگتن زیسته، به بخشی از سخنان باراک در دیدار با سران کمیته روابط خارجی سنا اشاره کرده که گفته است: «در پایان، من میخواهم یک اصل را با شما در میان بگذارم که در صورت تأیید من به عنوان سفیر در آنکارا، از آن به عنوان یک اصل برای مأموریتم استفاده خواهم کرد: کاری را که با زبان میشود کرد با شلاق نمیکنیم و کاری را با شلاق بتوان کرد با شمشیر نمیکنیم. اگر حتی یک نخ وجود داشته باشد که من را به دوستم متصل کند، نمیگذارم پاره شود. اگر بِکشد شل میکنم، اگر آن را شل کند، نخ را میکِشم».
یتکین درباره این بخش از سخنان باراک میگوید: «باراک در نشست کمیته روابط خارجی سنا، منبع این نقل قول را نگفت. ولی کیست که نداند این نقل، متعلق به معاویه است! به نظر میرسد که همزمانی این سخن سفیر جدید آمریکا با پخش سریال معاویه در کانال MBC عربستان، معنای خاصی دارد و میخواهد نشان دهد که با ایران زاویه دارد».
ترامپ و تعرفه برای کالای ترکیه
طی روزهای اخیر که دونالد ترامپ در اقدامی جنجالی، نرخ تعرفه گمرکی درباره کشورها را اعلام کرد، ترکیه در رده کشورهایی قرار گرفت که فقط 10 درصد به تعرفه آنها اضافه شده است.
مصطفی کاراعلی اوغلو از دیگر تحلیلگران سیاسی ترکیه میگوید: اگر کشور دیگری از طریق تعرفههای مالیاتی خودنمایی کند، جدی گرفته نمیشود. اما وقتی صحبت از ایالات متحده میشود، شوک اقتصادی بازارها، امری اجتناب ناپذیر است. اگر اوضاع ادامه پیدا کند و ترامپ به آنچه در مورد ناتو میگوید عمل کند، اروپا ارتش خود را ایجاد کرده و هزینههای دفاعی را افزایش خواهد داد. طبیعتاً آنچه به ذهن ما میرسد این سؤال است که وضعیت جدید چگونه برای ترکیه شکل میگیرد و آیا ما میتوانیم از فرصتهای نوظهور استفاده کنیم؟ درست مانند فرصتهای دوران کرونا و درست مثل حمله روسیه به اوکراین. اکنون، اعمال تعرفههای گمرکی بالا توسط ایالات متحده برای اقتصادهای بزرگ، به ویژه اتحادیه اروپا، چین، کره جنوبی و هند، این خوش بینی را به ذهن متبادر میکند که ممکن است فضایی را برای ترکیه در تجارت خارجی باز کند. یک سناریوی بدبینانه نیز وجود دارد. از آنجایی که این اقتصادهای بزرگ میتوانند کالاهای کمتری به ایالات متحده بفروشند، میتوانند وارد بازارهایی شوند که ترکیه در آن مزیت نسبی دارد و با مزیتهای قیمت و کیفیت خود، کار را برای صادرکننده ترکیهای، سختتر کنند. باید محاسبه شود که روی کدام بازارها تمرکز میکنیم، کدام بخشها را در اولویت قرار میدهیم و البته چقدر ظرفیت تولید خود را افزایش خواهیم داد. در چنین شرایطی، دستگیری مهمترین چهرههای بخش خصوصی اقتصاد ترکیه یعنی روسای «توسیاد» (انجمن پیشه وران و فعالان اقتصادی ترکیه) و همچنین دستگیری اکرم امام اوغلو، کاری کرد که حتی بدون نیاز به شوک ترامپ، خودمان به اقتصاد خودمان حمله کنیم!»
حال باید دید با این اوصاف، سفیر جدید آمریکا در ترکیه، چه تغییر و تحولاتی در روابط آنکارا - واشنگتن به وجود خواهد آورد.
انتهای پیام/