به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، در میان چهرههای برجسته تلاوت قرآن کریم در تاریخ معاصر ایران، نام استاد عبدالرسول عبایی با درخشش خاصی جای دارد؛ شخصیتی که نه تنها در کسوت قاری، بلکه در مقام معلم، مربی و مروج فرهنگ قرآن، تأثیرات عمیق و پایداری در سپهر دینی و فرهنگی کشور برجای گذاشته است.
پژوهش در زندگی، شخصیت و سلوک حرفهای این استاد فرهیخته، صرفاً مرور کارنامه فردی نیست، بلکه فرصتی است برای بازشناسی فرآیند تکوین جریان قرائت ایرانی، نهادینهسازی آموزش قرآن در کشور، و بالندگی نهادهای مردمی قرآنی در دهههای اخیر.
ولادت در دیار نور و آغاز انس با کلام وحی
استاد عبدالرسول عبایی در سال 1324 هجری شمسی در شهر مقدس کربلا به دنیا آمد؛ شهری که در فرهنگ تشیع، مهد علم، تقوا و عرفان دینی است. فضای معنوی خانواده و بافت مذهبی شهر، بستری فراهم کرد تا استاد از خردسالی با صوت قرآن مأنوس شود. نخستین آموزشهای قرآنی خود را نزد قاریان و اساتید محلی آغاز کرد و به سرعت استعداد خدادادیاش در تلاوت و فهم آیات، مورد توجه اهل فن قرار گرفت.
او در کنار آموزش قرآن، تحصیلات حوزوی خود را نیز با جدیت دنبال کرد و از محضر فقها و علمای برجسته دروس فقه، اصول، تجوید، تفسیر و علوم اسلامی را فرا گرفت. این پیوند میان علم و قرائت، به او نگاهی ژرف و معنوی در برخورد با کلامالله بخشید؛ امری که در تلاوتهای او همواره مشهود و محسوس است.
نقشمحوری در تربیت نسلی از قاریان و مربیان قرآن
دهههای 1350 و 1360 را میتوان دوران طلایی فعالیتهای آموزشی استاد عبایی دانست؛ دورانی که در آن با حضور گسترده در مدارس، مساجد و مؤسسات قرآنی، به توسعه آموزش روشمند قرائت پرداخت و یکی از نخستین مدلهای بومیسازی آموزش صوت، لحن و تجوید را ارائه کرد.
این رویکرد، نه بر مبنای تقلید صرف، بلکه با تأکید بر درک معنایی آیات، رعایت دقیق قواعد وقف و ابتدا، شناخت الحان اصیل عربی، و درک عرفانی از متن مقدس شکل گرفته بود.
بسیاری از قاریان نامآور و اساتید فعلی حوزه آموزش قرآن، از شاگردان یا متأثران مستقیم مکتب استاد عبایی هستند؛ مکتبی که تربیت در آن، همزمان همساحت علمی و همساحت اخلاقی را در بر میگرفت.
پیشگامی در نظاممندسازی داوری مسابقات قرآن
ورود استاد عبایی به عرصه داوری مسابقات قرآن از سال 1364، نقطه عطفی در حرفهایسازی این حوزه بود. او در طول بیش از سه دهه، به عنوان داور تخصصی صوت، لحن و تجوید، در معتبرترین مسابقات ملی و بینالمللی، از جمله دو دوره در مسابقات بینالمللی قرآن مالزی (که حضور در آن برای داوران ایرانی بسیار محدود بوده است)، نقشآفرینی کرد.
حضور مداوم استاد تا سال 1397 که مقارن با آغاز بیماریاش بود، موجب ارتقای دقت معیارهای داوری و نهادینهسازی شیوههای علمی ارزیابی در مسابقات شد. تسلط بر ریزهکاریهای فنی تلاوت، انصاف در داوری، و برخورد بزرگوارانه با شرکتکنندگان، از ویژگیهای ممتاز او بهشمار میرفت.
پایهگذاری و ترویج دارالقرآنهای مردمی
از جمله خدمات کمتر بازگو شده ولی بنیادین استاد عبایی، نقش او در راهاندازی دارالقرآنهای مردمی در برخی شهرهای کشور است. این نهادها، با تکیه بر آموزش غیررسمی، حضور در بدنه عمومی جامعه و بهرهگیری از نیروهای متعهد بومی، به بستری مهم برای رشد فرهنگی و دینی در مناطق مختلف تبدیل شدند.
استاد عبایی در این مسیر نهتنها به عنوان مشاور و مؤسس، بلکه بهعنوان الگوی اخلاقی و علمی، حضوری پیوسته و الهامبخش داشت.
انتهای پیام/