به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، علیرغم اینکه نام خلیج فارس به فارسی و یا به دیگر زبانها در قدیمیترین اسناد و نقشههای تاریخی ذکر شده است، اقدامات ملیگرایانه عربی طی دهههای اخیر تلاش کردهاند تا با جعل تاریخ، عنوان دیگری بر این منطقه بگذارند؛ اقدامی که عمدتاً با تذکر ایران همراه بوده است.
نگاهی به تاریخ "خلیج فارس" نشان میدهد که گاه برخی کشورهای غربی نیز وارد این ماجرا شده و با همراهی با کشورهای عربی منطقه، تلاش کردهاند ضمن جعل تاریخ، بر دامنه اختلافات در این زمینه بیفزایند. اقدام این کشورها در سالهای اخیر تنها به جعل عنوان "خلیج فارس" محدود نشد و پا را فراتر گذاشته و همصدا با برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس، مالکیت ایران بر جزایر سهگانه را زیر سوال بردند.
گفته میشود قدیمیترین سند به دست آمده در اینباره از یونانیهاست که در 540 قبل از میلاد تدوین شده است. از آن زمان به بعد، چندین نقشه توسط یونانیها از این مناطق ثبت شده که همگی عنوان «خلیج فارس» یا همان «سینوس پرسیکوس» را ذکر کردهاند؛ این در حالی است که یونانیها در آن زمان با ایران در جنگ بودند.
بیش از 60 سال است که نام خلیج فارس محل مناقشه است. به گفته محمدرضا سحاب، مدیر مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب؛ اولینبار عبدالکریم ناصر پس از کودتا در عراق، عنوان جعلی «خلیج عربی» را مطرح کرد. چندی بعد، جمال عبدالناصر پس از شکست در جنگ با اسرائیل، برای فرار از این موقعیت، عنوان جعلی خلیج عربی را تکرار کرد؛ در صورتی که در صحبتهای پیشین او این عنوان دیده نمیشود.
سحاب علت این امر. ا اینطور توضیح داد: این دست اقدامات نشأتگرفته از دشمنی برخی از سران کشورهای عربی با ایران و ایرانی است. ما یک خلیج عربی داریم که در واقع همان دریای سرخ است و در تمام نقشههای تاریخی از آن با عنوان «سینوس عربیکوس» یاد شده است. در این نقشهها، از خلیج فارس با عنوان «سینوس پرسیکوس» یاد شده است؛ اینها عناوینی است که یونانیها از 500 سال قبل از میلاد بر این مناطق گذاشتهاند.
تیرماه سال 1384 بود که به پیشنهاد شورای فرهنگ عمومی و برای جلوگیری از مخدوششدن هویت فرهنگی و تاریخی ملت ایران، شورای عالی انقلاب فرهنگی روز اخراج پرتغالیها از تنگه هرمز (یعنی 10 اردیبهشت) را به عنوان روز ملی خلیج فارس نامگذاری کرد.
با وجود تلاشهای مستمر کشورهای عربی، تلاشهای داخلی برای بررسی اسناد بیشتر و انتشار منابع مختلف محدود به چند مرکز بوده و کمتر صدایی از این موضوع در قالبهای مختلف هنری شنیده و یا دیده شده است. در این میان، به نظر میرسد سهم شعر بیش از دیگر شلخههای هنری و ادبی باشد. شاعران در سالهای گذشته کوشیدهاند با طرح این مسئله و گاه پیوند خلیج فارس با دفاع مقدس، نام آن را در اذهان عمومی زنده نگاه دارند.
از قدیمیترین و خواندنیترین سرودهها در اینباره، شعری است از ابوالقاسم حالت که در آن طرح عنوان جعلی "خلیج عربی" را توطئهای برای تفرقهافکنی میداند:
بدین خلیج، عرب نام تازهای داده است
چنان نه بهره و بیجا که جای استهزاست
ز نام تازه غرض چیست؟ عاقلان دانند
که این سخن ز دهان کدام هرزه در است
بلی به تفرقه افکندن و حکومت نیز
همیشه امپریالیسم را یدی طولاست
خلیج فارس اگر میشود «خلیج عرب»!
برای تفرقه اندر میان ما و شماست
در شعر امروز نیز این موضوع با رویکردهای مختلف از جمله توجه به جنبههای ملی، یادی از سالهای دفاع مقدس و جانفشانی سربازان وطن برای حفظ تمامیت ارضی، ورود نگاههای زنانه و... ادامه دارد.
موسی عصمتی، از جمله شاعرانی است که توجه به وطن فارسی از جمله موضوعات اصلی شعر اوست. عصمتی را میتوان شاعر دغدغهمندی دانست که با طرح مسائل مختلف اجتماعی و سیاسی در شعرش، تلاش دارد به مخاطب امروز تلنگر بزند. او درباره توجه شاعران امروز به مسئله خلیج فارس به تسنیم گفت: خلیج فارس حالا دیگر تبدیل به نماد وطنپرستی ایرانیان شده است. در گذشتههای دور اگر شعری برای خلیج فارس گفته میشد، شاید بیشتر جنبه تفننی داشت و زیباییهای باشکوه خلیج فارس مدنظر شاعر بود.
او به تغییر این رویکرد در شعر امروز اشاره و اضافه کرد: ولی با توجه به اینکه این روزها دشمنان از جنگهای رو در رو و اقتصادی به جنگهای فرهنگی رو آورده، دست به تهاجم فرهنگی زدهاند و سعی در مصادره مفاخر فرهنگی ایران بزرگ دارند، اینجاست که وظیفه شاعر حکم میکند که به این موضوعات فرهنگی و ملی توجه ویژه داشته باشد و با سرودن و پر رنگ کردن میراثهای کهن و نمادهای ملی میهنی از یک طرف حس ملی و غرور ملی را در جوانان و نوجوانان زنده نگاه دارند و از طرفی دیگر توطئههای بدخواهان را نقش بر آب کنند.
عصمتی با تاکید بر اینکه "خلیج فارس، خلیج فارس خواهد ماند، چه ما بسراییم چه سکوت کنیم"، یادآور شد: باور دارم هیچگاه یک ایرانی وطنپرست در مقابل این زیادیخواهیهای غیر منطقی سکوت نخواهد کرد و اجازه نخواهد داد کشورهای بی نام و نشان از این رهگذر شوم برای خودشان هویتهای جعلی بسازند.
سرودهای که در ادامه منتشر میشود، از جمله غزلیات او درباره خلیج فارس است که ناصر فیض آن را اجرا کرده:
کشتیشکستگان جهان گفتند، از بیکران نام تو آنسوها
از موجهای آبی چشمانت، از بغض عاشقانه جاشوها
از عمق رازناک تو میگفتند، در گوشِ گوشماهی دریاها
امواج کوهپیکر اقیانوس، در قیل و قال خسته هندوها
تو سرزمین مادری باران، تو همکلام روشن خورشیدی
این را به آب و آینه میگفتند، آنسوتر از بهار، پرستوها
تا کوزهکوزه آینه بردارند، از روشنای آبی چشمانت
از چینچین دامن صحراها، برگشتهاند سوی تو آهوها
با تو ترانههای فراوانی، گل کرده در حوالی بندرها
در تو هزار ماهیِ دریادل، رقصیدهاند با دفِ پاروها
نامت شناسنامه تاریخ است، با احترام، عشق، خلیج فارس
این را نهنگهای جهان گفتند، در گوش موجهای تو آن سوها
.
شاعر در سرودهای دیگر میگوید:
سخنی با خلیج فارس
یادت هست؟
سالها بندر بی هلهله را یادت هست؟
در دلت قایق در خون یله را یادت هست؟
سنگر و دشمن و هنگامه دلواری را
زخم پاهای پر از آبله را یادت هست؟
هفت خوان، غیرت و مردانگی و ایمان را
یک به یک سختی هر مرحله را یادت هست؟
موشک و کودک و پرواز هواپیما را1*
کوچ بی مقصد یک قافله را یادت هست ؟
موشک و کودک و یک ظهر ، که غم می بارید
اصغر و تشنگی و حرمله را یادت هست؟
روی گهواره امواج، عروسکها را
پر گرم و نفس چلچله را یادت هست؟
ماه در موج تو تکثیر شد و پرپر شد
اشک را، بغض گلو را ،گله را یادت هست؟
رزم افسانه ای ناوچه ی پیکان را 2*
چشم در راه ترین ،اسکله را یادت هست؟
توی تابوت نهنگی که کبوتر شده بود
شیون مادر بی حوصله را یادت هست؟
1) اشاره به حمله موشکی ناو آمریکایی به هواپیما مسافربری ایران
2) درگیری دلیرانه ناوچه پیکان با ناو متجاوز آمریکایی
انتهای پیام/