به گزارش خبرگزاری تسنیم از خرمآباد، درهها معمولاً خاکاند و فرود؛ اما گاهی، دره، بال است. بالی که انسان در آن افتاده، خزیده، ایستاده، آواز خوانده، و اندیشیده است.
دره خرمآباد، نه شکست زمین، که خمشدن زمین برای آفرینش است؛ زهدانی آهکی، پیچیده در چینخوردگیهای زاگرس. در این دره، نهفقط سنگ به سنگ، بلکه استخوان به استخوان، رگ به رگ، رد حیات را میتوان خواند.
غارهای یافته، کلدر، کنجی، گیلوران، پاسنگر، اشکفت قمری، و گراجنه، هر یک بخشی از حافظه کهن این دره و بستر نخستین ضربانهای انسانیاند. انسانهایی که با دستان برهنه، چخماق را کوبیدند، آتش را افروختند، ترس را نقاشی کردند، و امید را در زینتهای صدفی آویختند.
باستانشناسان، لایه به لایه، این بطن رازآلود را کاویدهاند. آنچه یافتهاند نهتنها فسیل و اشیای شکسته، که روایتهایی است از سکونت و کوچ، از آیین و نیاش، از ترس و امید.
شواهدی چون صدفهای زینتی و بقایای آتشدان، نشان میدهد که انسان در دره خرمآباد نهتنها زیسته، که اندیشیده و آرزو کرده است. اینجا تنها زیستگاه نبود؛ گذرگاه بود. پلی میان قبایل، تمدنها، آیینها. راهی برای عبور نهفقط از کوه و دره، که از قرون و اعصار.
از این رهگذر، نیاکانمان خردهفرهنگها را مبادله کردند، زبانها را آموختند، افسانهها را آوردند و بردند. در میانه این گذر، فلکالافلاک بر بلندای صخرهها نهتنها دژی نظامی، که دیدهبانی هزاران ساله است با دیوارهای بلندش و نگاهبان روح دره شد.
و حالا این دره در بیستم تیرماه 1404، دیگر نهفقط برای لرستان و ایران، بلکه برای جهان شناخته شد. در چهلوهفتمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو، مکانهای پیش از تاریخ این دره بهعنوان بیستونهمین اثر جهانی ایران ثبت شد.
در پی این ثبت جهانی، مقامهای محلی نیز واکنش نشان دادند. سید سعید شاهرخی، استاندار لرستان، این رخداد را یک رویداد بیبدیل، تاریخی و تکرارناشدنی توصیف کرده و آن را مهر تأیید جهانی بر اصالت، تاریخ و تمدن دره خرمآباد» دانست.
او از تلاشهای مستمر و هماهنگ نهادهای مختلف کشور، بهویژه وزارت میراث فرهنگی و مجموعه کارشناسان حوزه باستانشناسی، برای فراهمسازی مقدمات این ثبت قدردانی و آن را گامی در مسیر توسعه شتابان اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی لرستان ارزیابی کرد.
در گزارش کمیته یونسکو آمده است که دره خرمآباد بهواسطه یکپارچگی، اصالت و تداوم سکونت انسان، از دوران پارینهسنگی میانه تا عصر آهن، شایستگی ثبت در فهرست میراث جهانی را داشته است.
دره خرمآباد، داستان خانهای است که هزاران سال پیش از شهر ساخته شد. هزاران سال پیش از دیوار، پیش از بازار، پیش از نام. اینجا، خانهای بیدروپیکر بود که در آن، زمین به انسان پناه داد و انسان به زمین معنا بخشید.
اینک، جهان به دره گوش سپرده. و خرمآباد، باری دیگر باید خود را بخواند. باید غارها را چون قلبهای تپنده فهمید، و سنگها را نه سنگ، که زبان دانست.
انتهای پیام/ 644/.