گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم ـ یکصدوپنجمین شماره از پادکست «در عمق» که به بررسی مهمترین روندها، تحولات و همچنین شخصیتها در غرب آسیا میپردازد، روز شنبه 28 تیر ماه 1404 ضبط و منتشر شد. در این شماره «علیرضا مجیدی» به بررسی حملات اسرائیل به سوریه میپردازد.
از زمانی که جولانی صدارت امور را در دمشق بهعهده گرفت، سه دوره زمانی یا سه فاز متفاوت را میتوان در دیپلماسی دمشق مشاهده کرد، این دورهها مرز دقیق و مشخصی ندارند؛ دوره اول، مقطعی است که جولانی ابتدا وارد دمشق شد و بهطور مشخص از دسامبر 2024 آغاز شد و تا ژانویه 2025 ادامه داشت و در این بازه، دیپلماسی دمشق بر همین مدار بود، اما از فوریه، شرایط بهمرور تغییر کرد و این دوره به حاشیه رفت. ویژگی این دوره بهطورکلی آن بود که در ذهنیت جولانی، برای تثبیت پایههای قدرت، نیاز جدی به ترکیه احساس میشد و به همان اندازه که میتوانست به ترکیه نزدیک شد، همزمان تلاش کرد روابط خود را با کشورهای خلیج فارس نیز تقویت کند.
در همین بازه زمانی، چند اتفاق رخ داد که بهتدریج نگاه جولانی را تغییر داد؛ این اتفاقات عبارت بودند از: نخست، از لحاظ سیاسی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بهسمت همکاری با دولت جدید آمدند و رابطه برقرار کردند اما جولانی انتظار داشت سرمایه هم به سوریه وارد شود که این اتفاق رخ نداد. کشورهای عربی حوزه خلیج فارس تصریح کردند که بهعلت محدودیتهای تحریمی آمریکا، امکان انتقال گسترده سرمایه وجود ندارد و شرط این امر را معافیت آمریکا اعلام کردند.
دوم، در حالی که تجدید روابط ترکیه و سوریه با سرعت بالا در جریان بود و شخص جولانی اصرار زیادی برای توسعه این روابط داشت، اما انتظارات خاص او تحقق نیافت. مشخصاً جولانی انتظار داشت جیش الوطنی منحل شود اما ترکیه نهتنها این کار را نکرد، بلکه حقوق پرسنل جیش الوطنی را افزایش داد. اگرچه همه آنها در کنفرانس تأسیسی وزارت دفاع جدید با دستور ترکیه حضور یافتند و بهعنوان بخشی از ارتش جدید معرفی شدند، ولی سازماندهی قبلی نیز منحل نگردید، همچنین، دولت موقت بهریاست عبدالرحمن مصطفی در مناطق تحت قیمومیت ترکیه در شمال استان حلب و همچنین منطقه نواسلام (شامل سه منطقه درالفرات و افرین در شمال حلب و همچنین منطقه السلام) علیرغم تأکید بر تعامل مستقیم با دمشق، ساختار خود را تعطیل نکرد که این مسئله برای جولانی زیانبار بود و موجب اعتراضات مختلف در فضای داخلی نزدیک به دولت سوریه شد. ترکیه نیز انحلال این تشکیلات را منوط به حل مسئلۀ قسد کرده بود اما در عمل، این خواستۀ جولانی محقق نشد.
سوم، در داخل سوریه و بهویژه در دمشق، تحرکاتی علیه دولت جدید صورت میگرفت که منشأ آن امارات بود و تمام این اقدامات با تأکید بر ضرورت سکولار ماندن حکومت آینده سوریه انجام میشد؛ موضوعی که جولانی، خصوصاً در آن مقطع، بههیچوجه نمیتوانست بپذیرد. باید توجه داشت در آن مقطع، کنفرانس پیروزی وزارت دفاع یا کنفرانس گفتگوی ملی برای معرفی رسمی جولانی بهعنوان رئیس جمهور برگزار نشده بود و وی با تأکید دیگر جریانهای معارض اسد، این دوره را دوران اهمیت انسجام بر فراگیر بودن دولت دانست و بر همین اساس، یک دولت حزبی در شام تشکیل داد و مسئولیت دادن به برخی عناصر هماهنگ با خود را نیز بر همان مبنا تنظیم کرد.
اما با کنترل معارضین بشار و جذب آنان به دولت، همچنان صدای اعتراض سکولارها باقی ماند و امارات در این زمینه نقش فعالی ایفا کرد. کنار این سه روند، یک روند مهم دیگر نیز وجود داشت: پیشرویهای اسرائیل در جنوب غربی سوریه و حملات مکرر آن به نقاط مختلف کشور، در این خصوص، دولت جدید هیچ راهبرد مشخصی برای مقابله با اقدامات اسرائیل نداشت.
بدین ترتیب، تمامی ویژگیهای مذکور موجب شد نگاه جولانی بهتدریج دستخوش تغییر شود؛ به این معنا که در آغاز، او نیاز جدی به ائتلاف با ترکیه و برقراری رابطه با حوزه خلیج فارس احساس میکرد اما، در ادامه، این سیاست دچار تغییر شد.
انتهای پیام/+