گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم ـ یکصدوچهلوچهارمین شماره از پادکست «در عمق» که به بررسی مهمترین روندها، تحولات و همچنین شخصیتها در غرب آسیا میپردازد، روز چهارشنبه 2 مهر 1404 ضبط و منتشر شد. در این شماره «منصور براتی»، به بررسی ایده تشکیل کشور مستقل فلسطینی و شناسایی آن توسط برخی از کشورهای جهان در حاشیه مجمع عمومی سالانه سازمان ملل متحد میپردازد.
قطعنظر از انتقاداتی که گروههای مختلف فلسطینی به ایده سازش دو کشوری دارند، تشکیل کشور مستقل فلسطین مستلزم دستکم سه عامل اصلی است:
1. اراده و مذاکره جدی دو طرف : از 2014 تاکنون مذاکره جدی میان تشکیلات خودگردان و اسرائیل انجام نشده و اسرائیل همواره در عمل نشان داده ارادهای برای گفتوگو با هدف پذیرش دولت مستقل فلسطینی ندارد، بهویژه با حاکمیت حزب لیکود تحت رهبری بنامین نتانیاهو که حتی به تضعیف یا حذف تشکیلات خودگردان از معادلات قدرت گرایش دارد. در چنین شرایطی حتی تمسک به راهکارهای سازشکارانه دهههای گذشته همچون مذاکرات مادرید، اسلو و یا آناپولیس تصویری غیرواقع بینانه از وضعیت پیش روی پرونده منازعه فلسطین و رژیم صهیونیستی عرضه میدارد.
2. فشار بینالمللی مؤثر : تجربه نشان داده که فشار هماهنگ قدرتهای بزرگ، بهویژه حضور یک ابرقدرت بهعنوان ضامن (عمدتاً آمریکا)، میتواند اسرائیل را به پذیرش مذاکره و امتیازدهی وادارد. اکنون موجی از فشار و انزوای اسرائیل در حال شکلگیری است، اما با توجه به ادامه سیاستهای دولت ترامپ در حمایت از جاهطلبیهای منطقهای تلآویو، اثرگذاری آن محدود خواهد بود.در حقیقت آمریکا در دوره ترامپ از افراطگرایی و اقدامات یکطرفه اسرائیل به طور کامل حمایت میکند و همین امر به یکی از مهمترین موانع پیش روی تثبیت تشکیل دولت مستقل فلسطینی مبدل میشود.
3. حل اختلافات اساسی طرفین: اختلاف بر سر مرزبندی (بهویژه شهرکسازی در کرانه باختری)، حق بازگشت حدود 5 میلیون آواره فلسطینی از کشورهای همسایه، و موضوع دولتسازی فلسطین، از موضوعات کلیدی هستند که همواره با کارشکنی تلآویو مواجه شدهاند. اسرائیل حاضر به اعطای حداکثر خودمختاری محدود تحت کنترل شدید خود است و با اصل تشکیل دولت مستقل فلسطینی مخالفت دارد.
در گذشته شاهد آن بودیم که فشار بینالمللی و اراده نسبی دو طرف باعث وارد شدن به مسیر تحقق این ایده شد، اگرچه که هیچگاه به طور کامل تحقق نیافت و تشکیلات خودگردان که بهعنوان دولت موقت شکل گرفت، به دولت واقعی بدل نشد. اکنون، گرچه طرحهایی مانند ابتکار فرانسه–عربستان در سازمان ملل و همراهی برخی کشورهای اروپایی بخشی از فشار بینالمللی را تقویت میکنند، این اقدامات بهتنهایی جزو ملزومات کافی برای تشکیل کشور فلسطین نیستند، زیرا بدون اراده واقعی مذاکرات و حل اختلافات بنیادین، امکان تحقق عملی این هدف همچنان دور از دسترس است.
انتهای پیام/