به گزارش گروه رسانههای خبرگزاری تسنیم، روزنامه وطن امروز در یادداشتی نوشت: اقدام اروپا برای اسنپبک و بازگرداندن قطعنامههای ضدایرانی شورای امنیت سازمان ملل در نگاه اول به نظر میرسید چالشی سیاسی و امنیتی بین ایران، اروپا و آمریکا باشد که فارغ از نتیجه نهایی، باعث گشوده شدن افق جدیدی پیش روی روابط ایران و غرب شده و مشخص کند آیا قرار است روابط بین 2 طرف در سالهای آتی در چارچوب تعامل و گفتوگو ادامه یابد یا تقابل و تنش؟ با این وجود رویکرد روسیه و چین به عنوان اعضای اولیه توافق برجام و اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل نسبت به اجرای اسنپبک توسط اروپا بویژه در به رسمیت نشناختن اقدام شورای امنیت و حتی دبیرخانه سازمان ملل درباره بازگرداندن قطعنامههای شورای امنیت، اتفاق بدیعی را رقم زد که در یک بیان کلی نشانهای از پایان راهبرد روسیه و چین مبنی بر حفظ نظم بینالمللی پس از جنگ دوم جهانی و نماد شاخص آن یعنی منشور ملل متحد آن هم برای نخستینبار بود. از این رو شاید در سالهای آینده از تحولات این روزها پیرامون پرونده هستهای ایران به عنوان نقطه عطفی برای گذار به نظم نوین چندقطبی در دنیا یاد شود.
تمایل روسیه و در درجه بعد چین برای تضعیف نظم حاکم بر جهان با این توجیه که سازوکارهای کنونی دنیا در خدمت منافع غرب و به طور خاص آمریکا قرار گرفته است را قبلاً در پیگیری ابتکاراتی همچون بریکس و شانگهای با طیف وسیعی از کارکردهای اقتصادی، سیاسی و امنیتی مشاهده کرده بودیم، با این حال رویکرد این 2 کشور مبنی بر تلاش برای عدم خدشه به منشور ملل متحد به عنوان ساختاری که عضویت دائم این 2 کشور در شورای امنیت سازمان ملل و حق وتوی آنها را برای مدیریت تصمیمات این شورا تضمین میکرد، همچنین صیانت از نظام بینالمللی عدم اشاعه سلاح هستهای (NPT) به مثابه وسیلهای برای حفظ سلاح هستهای در اختیار چند کشور معدود، همواره ثابت بود، به نحوی که تا پیش از حمله رژیم صهیونیستی و آمریکا به تأسیسات هستهای ایران، تداوم حضور کشورمان در معاهده NPT و همکاری کامل پادمانی با آژانس جزو سیاستهای ثابت روسیه و چین در پرونده هستهای ایران بود.
معالوصف در شرایط پس از جنگ 12 روزه و تعلیق رسمی حضور کشورمان در NPT، با واکنشی خارج از چارچوب سنتی از طرف روسیه و چین مواجه شدیم. این 2 کشور بر خلاف آنچه پیشتر گفته شد، به جای مخالفت با اقدام ایران که در عمل توقف اجرای NPT و تضعیف نظام عدم اشاعه بود، نهتنها از تصمیم کشورمان حمایت کردند، بلکه طرف مقابل یعنی آمریکا و اروپا را مقصر اصلی تصمیم تهران برای تعلیق همکاری با آژانس معرفی کردند. رویکرد روسیه و چین به معنای پذیرش استدلال ایران درباره تغییر اساسی اوضاع و احوال حاکم بر رژیم عدم اشاعه و یک نشانه آشکار از بازنگری آن 2 کشور در راهبرد حفظ اعتبار بینالمللی NPT بود.
در مورد اسنپبک نیز تحلیلگران ابتدا معتقد بودند موضع روسیه و چین در غیرقانونی اعلام کردن اسنپبک توسط اروپا تا زمانی ادامه خواهد داشت که اسنپبک در شورای امنیت اعلام وصول شده و اجرایی شود و پس از اجرای اسنپبک و بازگشت رسمی قطعنامههای شورای امنیت، 2 عضو دائم شورای امنیت با اجرای قطعنامهها همراه شده و حفظ چارچوب نظم حاکم بر دنیا از طریق سازمان ملل را بر پیگیری موضع مخالف خود با تصمیم شورای امنیت ترجیح دهند اما در عمل اینگونه نشد. روسیه و چین نهتنها تصمیم شورای امنیت را غیرقانونی و نامعتبر اعلام کردند، بلکه دبیرخانه سازمان ملل و شخص گوترش را نیز از پیروی از تصمیم غلط شورای امنیت برحذر داشتند.
چنین وضعیتی که 2 عضو دائم شورای امنیت قطعنامههای این شورا را غیرقانونی اعلام کنند و به صراحت از جلوگیری از اجرای آن قطعنامهها سخن بگویند، در تاریخ سازمان ملل اتفاقی بینظیر است. زیر سوال بردن مشروعیت یکی از ارکان اصلی سازمان ملل از سوی 2 قدرت بزرگ جهان، ضربه بزرگی به اعتبار سازمان ملل متحد محسوب میشود که در تاریخ 80 ساله سازمان ملل سابقه نداشته است. همه آنچه گفته شد، گواه دیگری است بر اینکه قدرتهای شرقی از چارچوب حفظ نظم موجود بیش از پیش خارج شده و حرکتشان را برای پایهریزی نظم جدید در یک نظام چندقطبی سرعت بخشیدهاند.
در چنین وضعیتی فرصتهای بزرگی پیش روی ایران به عنوان یکی از معارضان اصلی ساختار کنونی حاکم بر جامعه بینالملل و کشوری که ضررهای فراوانی از رهگذر پایبندی به ملزومات این ساختار از جمله عضویت در NPT متحمل شده است، قرار دارد. تصمیمگیران و تصمیمسازان سیاست خارجی ایران باید با درک اوضاع و احوال جدید، راهبردهایی را تعریف کنند تا ضمن حفظ منافع ملی و نفی هوشمندانه چارچوبهای سلطهگرانه حاکم بر دنیا، همراهی کشورهای حامی پایهریزی نظم نوین در جهان را نیز بیش از بیش دریافت کنیم. فعالیت دیپلماتیک جدی برای تسری گزاره عدم مشروعیت قطعنامههای ضدایرانی شورای امنیت به دیگر کشورهای همسو، همچنین تلاش برای ایجاد سازوکارهای جایگزین NPT از جمله ابتکار نظام عدم اشاعه برای بازرسی و راستیآزمایی برنامه هستهای از طریق کشورهای بلوک بریکس یا پیمان شانگهای میتواند ضمن تقویت انگاره صلحآمیز بودن و صلحآمیز ماندن برنامه هستهای ایران حتی با وجود خروج احتمالی از NPT حمایت بیش از پیش کشورهای متمایل به ایجاد نظم نوین چندقطبی در دنیا از جمله اعضای بریکس و شانگهای، بویژه روسیه و چین را از کشورمان به دنبال داشته باشد.
منبع: وطن امروز
انتهای پیام/