گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم- دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده روز چهارشنبه در پستی در شبکه اجتماعی تروث سوشال اعلام کرد که دستور داده تا وزارت جنگ فوراً فرآیند آزمایشهای هستهای را آغاز کند.
دونالد ترامپ مدعی شده که این آزمایش پاسخی به فعالیتهای مشابه قدرتهای رقیب است، حال آن که هیچ یک از قدرتهای رقیب آمریکا در سالهای گذشته اقدام به آزمایش سلاحهای هستهای نکردهاند.
هرچند ایالات متحده از سال 1992 (1371 شمسی) هیچ آزمایش انفجاری هستهای انجام نداده، این اعلامیه میتواند پیامدهای گستردهای در سطوح راهبردی، دیپلماتیک، زیستمحیطی، بهداشتی، اقتصادی و داخلی به همراه داشته باشد.
تبعات راهبردی و امنیتی
اعلامیه ترامپ میتواند تعادل و نظم هستهای در جهان را مختل کند. شبکه فاکس نیوز گفته این اقدام ممکن است باعث راهاندازی «زنجیرهای از انفجارهای زیرزمینی» از شرق آسیا تا خاورمیانه منجر شود.
روسیه، که در نوامبر 2023 (آبان 1402) از معاهده جامع ممنوعیت آزمایشهای هستهای (CTBT) خارج شد، اعلام کرده که در صورت از سرگیری آزمایش توسط آمریکا اقدام متقابل انجام خواهد داد. ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، اخیراً موشکهای هستهای مانند بوروستنیک را آزمایش کرده اما این اقدام فاقد انفجار هستهای بوده است.
کارشناسان میگویند اکنون تصمیم آمریکا میتواند روسیه را به سمت آزمایشهای انفجاری سوق دهد و ریسک محاسبه غلط و تشدید تنشها را افزایش دهد.
چین، که زرادخانه هستهای خود را از 300 کلاهک در 2020 به حدود 600 کلاهک در 2025 رسانده و پیشبینی میشود تا 2030 به 1000 برسد (مرکز مطالعات استراتژیک و بینالمللی)، میتواند برنامه خود را تسریع کند.
کارشناسانی مانند «آنکیت پاندا» از مؤسسه کارنگی برای صلح بینالملل هشدار میدهند که این اقدام یک «چک سفیدامضا» به چین و روسیه برای انجام آزمایشهای تمامعیار هستهای میدهد، در حالی که هر دو کشور از 1996 و 1990 هیچ آزمایش انفجاری انجام ندادهاند.
علاوه بر این، کشورهایی مانند هند، پاکستان و کره شمالی ممکن است احساس کنند برای آزمایشهای بیشتر توجیه به دست آوردهاند. کره شمالی آخرین آزمایش تأییدشده را در دوران اول ترامپ در 2017 انجام داد.
تبعات دیپلماتیک
این اعلامیه واکنشهای منفی گستردهای را برانگیخته است. سازمان ملل متحد، از طریق سخنگوی آنتونیو گوترش، دبیرکل، آن را "مضر و بیثباتکننده برای تلاشهای جهانی عدم اشاعه" خوانده و به "میراث فاجعهبار بیش از 2000 آزمایش هستهای در 80 سال گذشته" اشاره کرده است.
چین، ساعاتی پس از اعلامیه ترامپ ابراز امیدواری کرد که آمریکا به تعهداتش در CTBT پایبند بماند و «اقدامات ملموسی برای حفظ رژیم عدم اشاعه هستهای» انجام دهد.
متحدان آمریکا مانند بریتانیا و فرانسه، که به بازدارندگی گسترده آمریکا وابستهاند، ممکن است نگران کاهش اعتبار اخلاقی واشنگتن باشند.
داریل کیمبال، مدیر انجمن کنترل تسلیحات، هشدار داده که این اقدام «مذاکرات کنترل تسلیحاتی را تضعیف میکند» و به دشمنان اجازه میدهد آمریکا را بیملاحظه جلوه دهند.
علاوه بر این، این اعلامیه میتواند رژیم عدم اشاعه هستهای (NPT) را تضعیف کند، که 191 کشور عضو آن هستند.
تبعات زیستمحیطی
هرچند آزمایشهای زیرزمینی کمتر از آزمایشهای جوی آلودگی ایجاد میکنند، اما همچنان ریسکهای جدی وجود دارد. گزارش فاکس نیوز به «هزینههای زیستمحیطی و ایمنی قابل توجه» اشاره کرده، اما تاریخچه آزمایشها نشاندهنده آسیبهای پایدار است.
بیش از 2000 آزمایش هستهای جهانی از 1945 تا کنون، آلودگی رادیواکتیو را در جو، اقیانوسها و آبهای زیرزمینی ایجاد کرده است. برای مثال، آزمایشهای آمریکا در آتل بکنی (جزایر مارشال) در دهه 1950، منجر به آلودگی مداوم با سزیوم-137 و استرانسیوم-90 شده و جزیره رونگلاپ را غیرقابل سکونت کرده است.
در نوادا بیش از 928 آزمایش زیرزمینی از 1951 تا 1992 انجام شده که باعث نشت رادیواکتیو به آبهای زیرزمینی و افزایش سرطانهای تیروئید و لوسمی در جمعیت محلی شده است.
آزمایشهای زیرزمینی میتواند باعث اانتشار گازهای رادیواکتیو شود و مواد مانند تریتیوم و محصولات شکافتپذیر را به اکوسیستم وارد کند، که بر زنجیره غذایی تأثیر میگذارد. مطالعات نشان میدهد که این آلایندهها میتوانند برای دههها در آب و خاک باقی بمانند و ریسکهایی ایجاد کنند که تا چندین نسل باقی میمانند.
علاوه بر این، آزمایشها میتواند زلزلههای مصنوعی مانند آزمایش 1973 شوروی با بزرگی 6.97 ایجاد کند. این زمینلرزهها به تنوع زیستی آسیب میزنند و از جمله مرگ دستهجمعی ماهیها و آلودگی رودخانهها را به همراه دارند.
بسیاری از منابع کارشناسی از جمله انجمن کنترل تسلیحات در همین چند روز تأکید کردهاند که آمریکا «دلیل فنی، نظامی یا سیاسی» برای این آزمایش سلاح هستهای ندارد و ریسکهای این تصمیم بر مزایای آن غلبه دارد.
انتهای پیام/