گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم ـ یکصدوهفتادویکمین شماره از پادکست «در عمق» که به بررسی مهمترین روندها، تحولات و همچنین شخصیتها در غرب آسیا میپردازد، روز یکشنبه 11 آبان 1404 ضبط و منتشر شد. در این اپیزود «منصور براتی» بحران خدمت اجباری جوانان حریدی در ارتش اسرائیل و اوجگیری مجدد موج اعتراضات در سرزمینهای اشغالی را بررسی میکند.
بحران خدمت نظامی حریدیها در ارتش اسرائیل از مهمترین چالشهای سیاسی و اجتماعی این رژیم از دههی 2010 تاکنون محسوب میشود. این بحران ریشهای عمیق در آموزههای دینی و تاریخی یهود دارد.
بر اساس تفکر سنتی تلمود بابلی، سه سوگند الهی وجود دارد که ورود به عرصه نظامی را برای یهودیان ممنوع میسازد: نخست، تا زمان ظهور منجی نباید مهاجرت انبوه به سرزمین مقدس و تشکیل دولت یهود صورت گیرد؛ دوم، یهودیان نباید علیه ملتهای دیگر بجنگند؛ و سوم اینکه، دیگر ملتها نیز نباید قوم بنیاسرائیل را به بندگی بگیرند. حریدیها بر مبنای این سه عهد، خدمت در ارتش اسرائیل را نقض رابطه مقدس میان خدا و قوم یهود دانسته و آن را رد میکنند.
در نتیجه، جامعه حریدی همواره خواهان حفظ سبک زندگی مذهبی مستقل بوده و از مشارکت در امور نظامی به سود رژیم صهیونیستی اجتناب کرده است. وضعیت بهطور ویژه پس از انقضای قانون تمدید معافیت خدمت در ژوئن 2023 بحرانی شد؛ زیرا در پی آغاز جنگ غزه در هفتم اکتبر و نیاز شدید ارتش اسرائیل به نیروهای تازه، کابینه این رژیم دیگر حاضر به تداوم معافیتهای گسترده نبود.
این مسأله در داخل کابینه ائتلافی نیز اختلاف ایجاد کرد و کمیته دفاع و روابط خارجی کنست به ریاست وقت یولی ادلشتاین (لیکود) شاهد تنشهایی جدی پیرامون تصویب قانون جدید معافیتها بود. مخالفت ادلشتاین با تمدید معافیت سبب اعتراض حریدیها و تهدید به خروج وی از کمیته شد؛ هرچند بعدها با توافق موقت از این بحران گذر شد.
نقطه اوج این کشمکش در 30 اکتبر 2025 رخ داد؛ جایی که حدود دویست هزار نفر از حریدیها در بیتالمقدس به تظاهرات یا «تجمع دعا» پرداختند که گرچه ظاهر مذهبی داشت اما عملاً نماد اعتراض سیاسی به قانون جدید خدمت در ارتش اسرائیل بود.
در جریان درگیری های اخیر برخوردهای خشونتآمیز بین معترضین با پلیس و رسانهها رخ داد و فضای سیاسی را به شدت متشنج ساخت. این رویداد نشانهای روشن از آغاز مرحلهای تازه در منازعه کابینه و حریدیهاست؛ بهویژه اگر در انتخابات آینده ائتلاف مخالف نتانیاهو قدرت را به دست گیرد، بحران سربازی در سال 2026 به کانون اصلی تقابل مذهبی و سیاسی اسرائیل بدل خواهد شد.
انتهای پیام/