گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم ـ یکصدوهفتادودومین شماره از پادکست «در عمق» که به بررسی مهمترین روندها، تحولات و همچنین شخصیتها در غرب آسیا میپردازد، روز دوشنبه 12 آبان 1404 ضبط و منتشر شد. در این اپیزود هم «احمد بروایه» کارشناس مسائل مصر و شمال آفریقا، تحولات روزهای اخیر سودان و جنایتهای نیروهای واکنش سریع پس از تسلط بر شهر فاشر را از نظر گذرانده است. پیش از این در شماره 169 پادکست در عمق که روز چهارشنبه 7 آبان منتشر شده بود نیز بخشی از موضوع جنگ داخلی سودان را مرور کرده بودیم.
از زمان استقلال سودان، ساختار سیاسی و اجتماعی این کشور همواره زمینهساز شورشهای اقوام حاشیهای بوده است. در منطقهٔ دارفور و غرب سودان، گروههای آفریقاییتبار و مردم سودان جنوبی علیه قدرت مرکزی قیام کردند. دولت سودان برای مهار این شورشها، به تشکیل نیروهای شبهنظامی دست زد که بعدها با عنوان «جنجاوید» شناخته شدند. این گروهها عمدتاً خود را به عربها منتسب میکردند؛ زندگی دامپروری داشتند؛ از زمین و مراتع کافی محروم بودند و با قاچاق سلاح و جنگاوری هم ارتباط داشتند.
جنجاویدها در جریان بحران دارفور پس از سال 2003 نقش محوری یافتند و به همراه دولت سودان متهم به ارتکاب جنایات علیه بشریت شدند. این نیروها را میتوان «شبهحاشیهای» توصیف کرد؛ زیرا نه بازتابدهندهٔ مطالبات اقوام حاشیه بودند و نه جزئی از نخبگان سیاسی پایتخت. در دورهٔ «عمر البشیر» این نیروها با سازماندهی جدید در قالب «گروه پشتیبانی سریع» ادغام شدند و مستقیماً زیر نظر ریاستجمهوری قرار گرفتند تا به عنوان بازوی قدرت رژیم عمل کنند.
پس از سقوط عمر البشیر، فرماندهی این نیروها به «محمد حمیدتی» رسید و گروه پشتیبانی سریع به نیرویی مستقل و قدرتمند در ساختار سیاسی و نظامی سودان بدل شد؛ نیرویی که در تسلیحات و منابع مالی حتی از ارتش برتری یافت و کنترل بخشهایی از غرب سودان و معادن طلا را در اختیار گرفت.
این گروه از یکسو در پی تحقق منافع قومی و اقتصادی خود در مناطق بومی است و از سوی دیگر خواهان حضور در مرکز قدرت سیاسی سودان. همین دوگانگی ـ جنگ برای مالکیت زمین و تلاش برای نفوذ در ساختار قدرت ـ امروز ریشهٔ اصلی بحران مزمن سودان را شکل داده است؛ بحرانی که میان ارتش مرکزی و نیروهای شبهنظامی دارفور همچنان ادامه دارد.
انتهای پیام/؛