به گزارش دفتر منطقهای خبرگزاری تسنیم، هیئت حاکمه طالبان در افغانستان در پی افزایش تنشهای مرزی و محدودیتهای اقتصادی با پاکستان، مسیر تازهای برای تقویت استقلال تجاری افغانستان در پیش گرفته است. تمرکز بر ایران و بندر چابهار، همراه با فعالسازی مسیرهای آسیای مرکزی، نه تنها کاهش وابستگی به پاکستان را نشان میدهد، بلکه پیامی روشن سیاسی و اقتصادی به منطقه ارسال میکند مبنی بر این که افغانستان دیگر محدود به مسیرهای سنتی نیست و به دنبال مسیرهای پایدار و متنوع برای تجارت خود است.
فشار بر مسیر پاکستان و ضرورت جایگزینها
در روزهای پیش از سفر «نورالدین عزیزی» وزیر صنعت و تجارت طالبان، مقامهای ارشد این حکومت، از جمله ملا عبدالغنی برادر تأکید کردند که ادامه تجارت با پاکستان تنها در صورت ارائه تضمینهای قابل اعتماد ممکن است. محدودیتهای ترانزیت کالا و توقف کامیونها در مرزها، فشار شدیدی بر تاجران افغان وارد کرده و صنایع پاکستانی را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
این وضعیت ضرورت ایجاد مسیرهای جایگزین را بیش از پیش آشکار کرده است. حکومت طالبان با تمرکز بر تنوع مسیرهای تجاری، تلاش دارند اطمینان حاصل کنند که تجارت افغانستان تحت تأثیر نوسانات سیاسی و امنیتی یک کشور خارجی قرار نمیگیرد. حمایت از بخش خصوصی و تضمین روان بودن ترانزیت کالا نیز در دستور کار قرار دارد تا اقتصاد داخلی بتواند به شکلی پایدار و مستقل فعالیت کند.
چابهار و آسیای مرکزی؛ محور استقلال اقتصادی
سفر نورالدین عزیزی به استان سیستان و بلوچستان و تمرکز بر بندر چابهار، اهمیت راهبردی و عملیاتی ویژهای دارد. چابهار کوتاهترین و مقرونبهصرفهترین مسیر دسترسی افغانستان به بازارهای جهانی است و با کاهش تعرفهها، تسهیل ترانزیت و کاهش هزینه انبارداری، فرصت بینظیری برای تاجران افغان فراهم کرده است.
آمارها نشان میدهند حجم تجارت افغانستان با ایران در سال 1403 حدود 3.36 میلیارد دلار بوده است که بخش عمده آن صادرات ایران به افغانستان است، در حالی که صادرات افغانستان به ایران تنها حدود 55 میلیون دلار گزارش شده است. این دادهها ایران را به شریک اصلی تجاری افغانستان تبدیل کرده و جایگاه پاکستان را به چالش کشیده است.
علاوه بر ایران، حکومت طالبان مسیرهای آسیای مرکزی، از جمله ازبکستان، ترکمنستان و تاجیکستان، را نیز فعال کردهاند تا تنوع مسیرهای تجاری حفظ شود و وابستگی به یک مسیر واحد کاهش یابد. این سیاست، علاوه بر مزیت اقتصادی، قدرت چانهزنی کابل در سطح منطقه را افزایش میدهد و به طالبان امکان میدهد نقش فعال و مستقل در تجارت منطقهای ایفا کنند.
چالشها و فرصتها
با وجود فرصتهای گسترده، چالشهایی نیز وجود دارد. زیرساختهای بندری و ترانزیتی نیازمند تقویت هستند، برخی اختلافات میتواند پیچیدگی ایجاد کند و تحریمهای احتمالی علیه ایران نیز ممکن است روند تجارت و سرمایهگذاری را محدود سازد. با این حال، طالبان مصمم هستند که مسیر چابهار و کریدورهای آسیای مرکزی را ستون اصلی راهبرد اقتصادی خود قرار دهند و از این طریق استقلال تجاری افغانستان را تثبیت کنند.
سفر وزیر صنعت و تجارت طالبان به ایران، سرمایهگذاری عملیاتی روی چابهار و گسترش مسیرهای آسیای مرکزی، نشاندهنده یک راهبرد منسجم برای کاهش وابستگی و تقویت استقلال اقتصادی افغانستان است. آمارهای جدید تجارت، کاهش وابستگی به پاکستان و تمرکز بر مسیرهای جایگزین پیام روشنی به منطقه میفرستد مبنی بر این که افغانستان مسیر تجارت خود را متنوع کرده و در حال تثبیت جایگاه مستقل اقتصادی و سیاسی خود در معادلات منطقهای است. موفقیت این راهبرد به مدیریت زیرساختها، تعامل دیپلماتیک پایدار و توانایی مقابله با چالشهای منطقهای و تحریمی بستگی دارد، اما اگر مسیر چابهار و کریدورهای آسیای مرکزی بهطور کامل عملیاتی شوند، افغانستان میتواند نقش کلیدی و مستقل خود را در تجارت منطقهای تثبیت کنند.
انتهای پیام/.