به گزارش خبرگزاری تسنیم از اراک، امیر انصاری، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی ظهر امروز در نشست هفته خاک با اشاره بر اهمیت خاک به عنوان یکی از منابع حیاتی زیستی کشور گفت: پنج منبع زیستی اصلی شامل آب، هوا، خاک و تنوع زیستی وجود دارد. در این میان خاک بسیار مظلوم واقع شده است. آلودگی هوا با دود و تغییرات قابل مشاهده است، اما آلودگی خاک پنهان است و تنها با نمونهبرداری و آزمایش میتوان آن را تشخیص داد.
وی افزود: خاک از سه جزء فیزیکی، شیمیایی و زیستی تشکیل شده و یکی از پاککنندهها و تصفیهکنندههای طبیعی محیط زیست است. حتی در آموزههای دینی نیز خاک به عنوان عنصر پاککننده شناخته شده است. با این حال، تغییر در ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک، مانند تغییر pH یا بافت، میتواند آن را آلوده کند.
انصاری با اشاره به قانون حفاظت از خاک مصوب سال 1398 تصریح کرد: در این قانون دو عامل اصلی فرسایش و آلودگی مورد توجه قرار گرفته است. فرسایش در حوزه منابع طبیعی و جهاد کشاورزی پیگیری میشود، اما مسئولیت مستقیم آلودگی خاک محیط زیست است. بر اساس پژوهشهای مجلس، دو کاربری صنعتی و کشاورزی غیر اصولی مهمترین عوامل آلودگی خاک هستند. 60 درصد آلودگیها ناشی از پسماندها و 21 درصد ناشی از فاضلابهای صنعتی، کشاورزی و انسانی است.
بیش از100 میلیارد تومان خسارت ناشی از آلودگی خاک در استان مرکزی مطالبه شد
مدیرکل حفاطت محیط زیست استان مرکزی ادامه داد: آلودگی هوا و آب در نهایت در خاک تثبیت میشود. امروز با آلایندههای جدیدی مانند میکروپلاستیکها مواجه هستیم که وارد خاک شده و حتی در رسوبات تالابها شناسایی شدهاند. این آلودگیها به محصولات کشاورزی منتقل میشوند و سپس به دام و در نهایت به انسان میرسند. تجمع آلایندهها در بدن میتواند منجر به بیماریهای جدی شود.
وی با اشاره به اقدامات انجامشده گفت: حدود 20 صنعت بزرگ و 40 نقطه بحرانی استان از نظر آلودگی خاک شناسایی شدهاند. در گذشته 33 شهر استان دارای محل دفن زباله بودند که خود منبع آلودگی خاک محسوب میشدند. همچنین صنایع بزرگ در دشتهای خمین، ساوه و اراک، از جمله پتروشیمیها، پالایشگاهها و معادن، تحت پایش و کنترل قرار دارند.
انصاری تصریح کرد: بر اساس محاسبات، بیش از 100 میلیارد تومان خسارت ناشی از آلودگی خاک در استان مطالبه شده است، اما تاکنون تنها یک درصد آن وصول شده است. انتظار میرود صنایع آلاینده خسارت واردشده به خاک را پرداخت کنند تا شاهد ادامه این شرایط نباشیم، شعار امسال روز جهانی خاک "خاک سالم، شهر سالم" است. اگر خاک شهری سالم نباشد، محیط آن نیز سالم نخواهد بود. حفاظت از خاک به معنای حفاظت از سلامت جامعه و امنیت غذایی است و باید با جدیت بیشتری دنبال شود.
برنامه محیط زیست استان تهیه اطلس آلودگی خاک است
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی با اشاره به اهمیت اقتصادی و زیستمحیطی خاک اظهار کرد: اگر محیط زیست سالم نباشد، خاک نیز آلوده خواهد شد. آلودگی هوا و آب نهایتاً در خاک تثبیت میشود و این منبع حیاتی را تخریب میکند. متأسفانه هنوز ارزش اقتصادی منابع زیستی از جمله خاک در کشور ما بهطور دقیق محاسبه نشده است. باید بدانیم یک متر مکعب خاک سالم چه ارزشی دارد و چگونه میتواند امنیت غذایی را تضمین کند.
وی افزود: برنامه ما در محیط زیست استان تهیه اطلس آلودگی خاک است. در حالی که حوزه فرسایش توسط منابع طبیعی و جهاد کشاورزی پایش میشود، ما هنوز نقشه جامع پهنهبندی آلودگی خاک در استان نداریم. اولویت ما شناسایی، اولویتبندی و سپس بازسازی و پاکسازی خاک است. برخلاف تصور عمومی، خاک آلوده مانند پسماند قابل دورریز نیست؛ باید پاکسازی شود. به عنوان نمونه، پالایشگاهها تاکنون حدود 7000 متر مکعب خاک آلوده را پاکسازی کردهاند و امسال نیز برنامه پاکسازی هزار متر مکعب دیگر در دستور کار است.
انصاری با اشاره به اهمیت حفظ خاک گفت: تشکیل هر سانتیمتر خاک بین 700 تا 1000 سال زمان میبرد، در حالی که متوسط فرسایش خاک در ایران 15 تن در هکتار در سال است؛ یعنی شش برابر متوسط جهانی. این فرسایش موجب کاهش حجم سدها و افزایش خطر سیلاب میشود. حفظ پوشش گیاهی و تعادل دام از عوامل کلیدی در جلوگیری از فرسایش است.
مدیرکل حفاطت محیط زیست استان مرکزی به ارتباط اکولوژیک میان گونهها اشاره کرد و افزود: کاهش جمعیت پرندگان شکاری موجب افزایش جمعیت جوندگان میشود. این جوندگان ریشه گیاهان را تخریب کرده و در نهایت خاک لخت میشود. خاک بدون پوشش گیاهی با کمترین بارندگی دچار فرسایش و سیلاب خواهد شد. این زنجیره نشان میدهد که حفاظت از خاک نیازمند نگاه جامع به اکوسیستم است.
وی خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم خاک سالم داشته باشیم، باید هوای سالم و آب سالم نیز فراهم باشد و رفتار ما نسبت به محیط زیست تغییر کند. خاک منبع اصلی حیات است و اگر از بین برود، کنترل آلودگی هوا و آب نیز غیرممکن خواهد شد. اکنون قانون حفاظت از خاک جدید است و ابزار کافی برای پایش کامل خاک در اختیار نداریم. تجهیز محیط زیست استان برای شناسایی دقیق ترکیبات آلاینده خاک ضروری است تا بتوانیم عوامل تخریب را کنترل کنیم. برنامههای آینده شامل ارائه گزارشهای علمی و اجرای طرحهای پایشی و نظارتی گسترده خواهد بود.
انتهای پیام/711/