به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، ادبیات فاطمی در سالهای پس از پیروزی انقلاب به مانند سایر حوزههای فرهنگی و هنری از رشد قابل توجهی برخوردار شد، اما این رشد کمی بیشتر در عرصه شعر به چشم میخورد تا داستان و در حوزه داستان فاطمی بر خلاف کلیت داستان مذهبی نه در عرصه کودک و نوجوان و نه در عرصه بزرگسال رشد کمی چندانی نداشتهایم. این مهم زمانی بیشتر نمود مییابد که میبینیم شمار آثار منتشره حتی از تعداد انگشتان دست نیز تجاور نمیکند.
علیالله سلیمی، نویسنده در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری تسنیم قرار داده، بر این نکته تاکید کرده و از خلاءهای اساسی موجود در حوزه داستان فاطمی و ظرفیتهای فراوانی که برای پرداخت آثار وجود دارد، سخن گفته است:
ادبیات آیینی که یکی از زیرشاخههای اصلی آن، ادبیات فاطمی است، در عبور از فراز و نشیبهای تاریخی، در برهههای خاصی مانند سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی در کشورمان رشد چشمگیری داشته است. در این حوزه هم، گونه ادبی نظم نسبتاً پیشتاز بوده که کارکرد اصلی آن نیز تعمیق و گسترش معرفت توأم با محبت فرهنگ فاطمی بوده است.
حق مطلب در مورد حضرت فاطمه(س)در حوزه ادبیات ادا نشده است
از دیگر گونههای ادبی مانند نثر در مواردی مانند اطلاع رسانی و تبیین فرهنگ فاطمی بهره گرفته شده که آن هم در جای خود قابل توجه و تأمل است، چرا که سیره معصومین(ع) همواره سرشار از نکات آموزنده تربیتی و اخلاقی برای گروههای مختلف سنی بوده است که البته در طی این سالها رویکرد مناسبی را از سوی نویسندگان نسبت به آن شاهد هستیم، اما باید گفت که حق مطلب در این عرصه در مورد حضرت فاطمه زهرا(س)به طور کامل ادا نشده است. به ویژه در بخش داستان که خلاءهای اساسی در این زمینه دیده میشود.
البته نکته توجیهی در این باره به قدمت طولانی گونه ادبی نظم بر میگردد که نسبت به عمر داستان، به شکل امروزی آن قابل توجه است. در پیشینه ادبیات فارسی، قالب شعر عمر نسبتاً طولانی، بیش از هزار سال دارد، در حالی که عمر داستان، به شکل امروزی آن به حدود 100 سال می رسد. هر چند حکایت و روایتهای کوتاه فارسی عمری به درازای قالب شعر فارسی دارند، اما در تقسیمبندی ادبیات امروز، قالب داستان به همان گونه جدید آن اطلاق میشود که عمر نسبتاً کوتاهی دارد. البته در این بخش هم در سالهای اخیر آثار شاخص و قابل توجهی از سوی تعدادی از نویسندگان کشورمان خلق شده که از جمله آنها میتوان به رمان «کشتی پهلو گرفته» نوشته سیدمهدی شجاعی اشاره کرد که بین رمانهای مذهبی منتشر شده در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی بیشترین شمارگان و نوبت چاپ را تجربه کرده است.
ظرفیتهای فراوانی برای خلق آثار ادبی شاخص وجود دارد
نویسندگان دیگری هم در این زمینه تجربه آزمایی کردهاند که آثار برخی از آنها با استقبال مخاطبان مواجه شده، ولی در مجموع با توجه به ابعاد گسترده موضوع، آثار متعدد و قابل توجهی که انتظار میرفت تا به حال خلق نشده است. این در حالی است که موضوعات مرتبط با فرهنگ فاطمی ظرفیتهای فراوانی برای خلق آثار ادبی شاخص به ویژه در بخش داستان دارد که متاسفانه نویسندگان کشورمان از این ظرفیتها استفاده بهینهای نکردهاند. در مواردی هم که آثاری برگرفته از بخشی از زندگی حضرت فاطمه زهرا(س) در قالب داستان خلق شده است، توجه اصلی نویسندگان به ایام شهادت آن حضرت معطوف و از سایر بخشهای زندگی حضرت زهرا(س)اغلب غفلت شده است.
از سیره فاطمی غافل شدهایم
به بیان دیگر، در طول زندگی کوتاه اما سرشار از معنویت و خلوص حضرت فاطمهزهرا(س)، توجه نویسندگان بیشتر به رویدادهایی است که بیشتر آنها هم به ماجرای شهادت ایشان ختم میشود و این در حالی است که ما از سیره فاطمی که رهنمودهای ایشان در قالب احادیث و جملات قصار است، غافل هستیم و به نظر میرسد هر یک از این بیانات میتواند دستمایه طرح یک داستان قرار گیرد. البته تولید و نگارش چنین آثاری نیازمند صرف وقت و کار کارشناسی است و نویسندگان برای پرداختن به آن باید وقت زیادی را صرف مطالعه و تحقیق و آگاهی از نکات پنهان زندگی فاطمهزهرا(س) بکنند و پرداخت سطحی در مورد زندگی ظاهری ایشان در قالبهای داستانی نداشته باشند.
اگر این مسیر به درستی از سوی نویسندگان علاقهمند به نگارش آثار داستانی در حوزه ادبیات فاطمی طی شود، آن وقت است که میشود انتظار داشت، آثاری در شأن فرهنگ فاطمی خلق شود و تبیین فرهنگ فاطمی در ادبیات معاصر کشورمان را توصیف کرد. به این معنا که تبیین فلسفه وجودی کوثر و ولایت و نقش این سلسله در طول تاریخ و اینکه چه تاثیری در شکلگیری هویت فرهنگی ما داشته و چه نقشی در آینده برای گشودن افقهای تازه برای ما و برداشتن مشکلات فرارویمان دارد، از جمله موضوعاتی است که باید مورد توجه ادبیات معاصر به فرهنگ فاطمی باشد. در این میان نقش مراکز فرهنگی کشور را نمیتوان نادیده گرفت، چرا که حرکتهایی از این دست نیازمند پشتیبانی و حمایتهای چند سویه از طرف مراکز فرهنگی است تا نویسندگان با کمترین موانع به بیشترین منابع در این زمینه دسترسی داشته باشند و در بخش چاپ و نشر هم مشکلی نداشته باشند.
انتهای پیام/