اقامه ی نخستین نماز جمعه ی تاریخ اسلام توسط پیامبر اکرم(ص)
خبرگزاری تسنیم : نخستین نماز جمعه، توسط پیامبر گرامی اسلام(ص)، پس از هجرت ایشان از مکه به مدینه هنگام ظهر جمعه ، در محل قبیلهی بنیسالم بن عوف که قُبا نام داشت، اقامه شد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم ، به نقل از راسخون مناسبت های تقویم امروز به شرح ذیل است:
امضای پیمان تحمیلی سه جانبه بین انگلستان، شوروی و ایران در مجلس شورای ملی (1320 ش)
پس از تجاوز نیروهای شوروی و انگلستان به ایران در شهریور 1320 و نقض بیطرفی ایران در جنگ جهانی دوم، پیمانی سه جانبه بین ایران، انگلستان و شوروی به امضا رسید. بر اساس این پیمان تحمیلی، دولت وقت ایران به نخستوزیری محمدعلی فروغی به ناچار پذیرفت که راهها و وسایل ارتباط زمینی، هوایی و دریایی خود را در اختیار متفقین قرار دهد تا آنان با ارسال تجهیزات از طریق ایران، جبهه شوروی را در برابر آلمان نازی تقویت کنند. در برابر، دولتهای شوروی و انگلستان، تمامیت ارضی ایران را به رسمیت شناختند و متعهد شدند که حداکثر شش ماه پس از پایان جنگ، خاک ایران را ترک کنند. انگلستان و شوروی با اشغال ایران، نه تنها خساراتی جبرانناپذیر به کشور وارد کردند، بلکه پس از پایان جنگ نیز بر خلاف پیمان نهم بهمن 1320، ارتش شوروی حاضر به ترک ایران نبود. حتی اتحاد جماهیر شوروی تلاش کرد با تأسیس دولتی دست نشانده در شمال غربی ایران، زمینههای تجزیه این بخش از خاک ایران را فراهم کند. اما این توطئه با مقاومت مردم مسلمان ایران، به ویژه مبارزان و آزادیخواهان آذربایجان شکست خورد و ارتش شوروی در نهایت، مجبور به ترک خاک ایران شد.
رحلت استاد بزرگ اخلاق و عارف کبیر آیت اللَّه "میرزا علیآقا قاضی طباطبایی" (1325 ش)
آیتاللَّه سید علی قاضی طباطبایی در سال 1248 ش (13 ذیحجه 1285 ق) در تبریز و در خانوادهای اهل علم و ادب و تقوی زاده شد. وی در تبریز از برخی فضلا و نیز پدر، استفادههای علمی برد و در جوانی برای ادامه تحصیلات راهی نجف اشرف گردید. آیت اللَّه قاضی در نجف از محضر درس استادان نامداری همچون محمد فاضل شربیانی، محمد حسن مامقانی، شیخ الشریعه اصفهانی، آخوند خراسانی و میرزا حسین خلیلی تهرانی بهرههای فراوان برگرفت و در درس عارف کامل، سید احمد کربلایی و نیز شیخ محمد بهاری شرکت کرد. این شخصیت والامقام پس از سالیانی توقف در نجف، در فقه، اصول، حدیث و تفسیر متخصص و ماهر شد و از رجال اخلاق و عرفان گردید. آیتاللَّه قاضی از آن پس علاوه بر تهذیب نفس به تربیت شاگردان همت گماشت که حضرات آیات: علامه طباطبایی، سید محمد حسن الهی (برادر علامه)، سید رضا بهاءالدینی، محمدتقی بهجت فومنی و... از جمله دست پروردگان مکتب اخلاق و عرفان آیت اللَّه قاضی طباطبایی میباشند. سرانجام این عارف کامل در نهم بهمن 1325 ش برابر با 6 ربیع الاول 1366 ق در 77 سالگی به دیار قدس پر کشید و در وادیالسلام نجف اشرف نزدیک مقام حضرت مهدی(عج) به خاک سپرده شد.
افزایش اعتراضات مردم نسبت به بختیار (1357 ش)
روز نهم بهمن 1357، تهران یک بار دیگر، شاهد یک جنگ خونین شش ساعته بود و طی این درگیریها در نقاط مختلف شهر، صدها نفر شهید و زخمی شدند. در این حال، صدای رگبار مسلسلها از بالای بام ستاد ژاندارمری و میادین تهران، ساعتها به گوش میرسید و مردم در تهران و شهرستانها، با همبستگی کم نظیری، دست به تشکیل گروههای امداد زده و خیابانها را سنگربندی کرده بودند. همچنین در این روز، آیتاللَّه سید محمود طالقانی به جمع متحصّنین روحانیان مبارز و انقلابی در مسجد دانشگاه تهران پیوست و استادان و طلاب حوزه علمیه قم نیز در مسجد اعظم این شهر متحصّن شدند. طبق اظهارات مطبوعات روز، دو میلیون شهرستانی برای استقبال از حضرت امام خمینی در تهران بست نشستند و از طرف اهالی تهران، در مساجد و خانههای شخصی مورد پذیرایی قرار گرفتند. در این شرایط، خبرگزاریها با تفسیر و گزارش از تشکیلات عظیم روحانیان و چگونگی تشکیل اداره راهپیماییها و جنبش اسلامی مردم سخن میگفتند و کمیته برگزاری مراسم استقبال در مدرسه رفاه تهران با تعیین مقررات استقبال، مردم را برای نمایش قدرت بیسابقه ملی بسیج مینمودند.
بازگشایی فرودگاههای کشور به دستور بختیار در نتیجه فشار مردم انقلابی (1357 ش)
با گستردهتر شدن مخالفتها و اعتراضات مردمی و پس از تحصن روحانیون در مسجد دانشگاه تهران، فرهنگیان و دیگر اقشار جامعه نیز با اعلام همبستگی، به جمع آنان پیوستند. در حالی که تعداد متحصنین هر لحظه بیشتر میشد و فشار افکار عمومی در اعتراض به بسته بودن فرودگاهها جهت جلوگیری از ورود حضرت امام به کشور شدت میگرفت، دولت به ناچار در نهم بهمن 57، دستور بازگشایی فرودگاهها را صادر کرد و اعلام شد که به مناسبت فرود هواپیمای حامل حضرت امام خمینی(ره)، فرودگاه برای سایر پروازها بسته است. پس از آن، کمیته استقبال از امام، اعلام کرد که معظمله، ساعت 9 صبح روز دوازدهم بهمن ماه، وارد تهران خواهند شد. این کمیته همچنین از مردم خواست تا در مسیر حرکت امام خمینی برای استقبال از ایشان آماده باشند. از طرف دیگر، با باز شدن فرودگاه مهرآباد تهران، هواپیماهای نظامی آمریکا، شروع به خارج کردن آمریکاییها از ایران کردند.
درگذشت سالک الی الله "حاج اسماعیل دولابی" (1381 ش)
محمد اسماعیل دولابی در روستای دولاب از توابع تهران زاده شد. در جوانی به شغل کشاورزی اشتغال داشت و در عین حال به صورت آزاد به دانشآموزی در جلسات علمای دینی معاصر مانند آیتالله سید محمد شریف شیرازی، آیتالله شاهآبادی، آیتالله تقی بافقی، شیخ غلامعلی قمی و شیخ محمدجواد انصاری پرداخت. اسماعیل دولابی در محافل پیرامون خود نماینده درک متفاوت و فراگیری از دین با تکیه بر مفاهیم محبت و زیبایی بود و این بیان جدید باعث جذب جوانان و قشر تحصیلکرده در جلسات هفتگی وعظ او بود. وی در آرامگاه فاطمه معصومه در قم به خاک سپرده شد.
شهادت شهید محمد عبداللهی (1359ش)
شهید محمد عبداللهی در سال 1338ش در نیمور از توابع محلات استان مرکزی در خانه محقر خانوادهای زحمتکش چشم به جهان هستی گشود. محمد از ابتدا با نماز و قرآن مأنوس بود و به نصیحت پدر و مادر، به مدرسه و مسجد رفت و در مراسم عزاداری، یکی از مستمعین پرشور و شوق واعظین بود. محمد در مدرسه و مسجد و منزل کاملاً مطیع پدر و مادر بود. به گفته پدر بزرگوار شهید: «زمانی که از مدرسه به منزل میآمد، از کتب دینی و نهجالبلاغه و کتابهای شهید مطهری غافل نمیماند و برای ما در فرصتهای مناسب بازگو مینمود. از اخلاق و حسن رفتار و عملش کاملاً راضی بودیم. او یک همدم بسیار مطلوب بود، زیرا در هر کاری به ما کمک میکرد. آنقدر مهربان و دلسوز بود که همواره میگفت: پدرجان! تو حسینی عمل میکنی و طرفدار ضعفا... بهمانند علیاکبر حسین (ع) عمل کنیم تا اینکه ندای بهحق حضرت امام خمینی از رایحههای بیگانه به گوش ما رسد... و حضرت امام خمینی دستوراتی صادر فرمود و همه اقشار را به همبستگی و منسجم بودن دعوت مینمود و خانواده ما پیرو صد در صد حضرت امام بودیم، تا جنگ شروع شد... اولین کار اینکه با وسائل و آذوقه و... عازم جبهههای جنگ گشتیم که محمد از من که پدرش بودم سبقت گرفت و به درجه رفیع شهادت در جبهه سومار در تاریخ نهم بهمنماه سال 1359 هجری شمسی نائل گردید.» شهید محمد عبداللهی هنگام عروج ملکوتیاش، بیست و یک سال سن داشت. «محمد حقیقتاً یک مجاهد فی سبیلالله و در امر خیر کوشا بود.» رفقای همرزم شهید میگفتند: «هر شب برای شبیخون زدن به دشمن یک فشنگ در جیبش میگذاشت و با لباس بسیجی و آرم سپاه حرکت مینمود. از او پرسیده بودند: چرا لباس سربازی ساده نمیپوشی؟ او گفته بود: میخواهم اگر به اسارت دشمن درآمدم، اولاً با همین یک تیر که در جیبم دارم خودم را خلاص کنم که مبادا زیر ضربات دشمن ناچاراً امتیازی به دشمن بدهم و ثانیاً دشمن بداند که سپاه خمینی اهل سازش با دشمن نیست و بداند که ما شهادت را بر زندگی ننگین ترجیح میدهیم. ما با ظلم و شرک بیعت نمیکنیم...»
بین شارجه و عمان جنگ درگرفت. قسمتی از شارجه به تصرف نیروی عمان درآمد(1350ش)
رحلت آیت اللَّه "میرزا احمد مدرس یزدی" مدرس برجسته ی حوزه ی علمیّه ی مشهد (1319 ق)
آیت الله حاج میرزا احمد مدرس یزدی از علمای اعلام و مدرسین بلند پایه و پارسای حوزه علمیه مشهد بود. در سال 1306 ه.ق در یزد متولد شد و پس از پشت سرگذاشتن آموزش مقدمات و سطح عازم مشهد شد و درس خارج آیات سید عباس شاهرودی، میرزا محمدآقازاده و حاج آقا حسین قمی شرکت نمود و از معارف بلند آنها برخوردار گردید و خود سالها به تدریس شرح لمعه، قوانین، مکاسب و کفایه اشتغال یافت. نظم و ترتیب درسی، بی آلایشی و تواضع استاد موجب شد که صدها فاضل در پای درس او شرکت کنند و از محضر پرفیضش بهره ببرند. ایشان ضمن تدریس در مسجد ملاهاشم اقامه جامعت می نمود و زندگی خود را از محل درآمد مزرعه ای که از همسر اولش در اختیار داشت، اداره می کرد و در طول شصت سال اشتغال به تدریس، هرگز از وجوه شرعی استفاده ننمود، تنها یکی دو سال آخر عمر که توان خویش را به کلی از دست دادهبود، از روی اجبار به قدر کفاف از این وجوه برای تأمین معیشت خود بهره گرفت. داماد ایشان مرحوم حجت الاسلام استاد شانه چی در شرح حال مرحوم مدرس می نویسند : نظم حضور استاد در درس چنان بود که حتی فوت فرزند سه سالة ایشان سبب تعطیل درس این بزرگوار نگردید ، زیرا کار تدفین نور دیده را به فرزندان واگذار کردند و خود راهی مسجد و درس و بحث شدند . مرحوم مدرس به تقاضای طلاب ، درس تفسیر ، هیئت و حساب را در صبح و شب افاده می فرمود که دو درس اخیر مقدمه آموزش مبحث وقت و قبله و مبحث ارث که به محاسبات نیاز داشت به شمار می رفت . وی سحرگاه شب 17 ربیع الاول سال 1391 ه.ق / 24 اردیبهشت 1350 ه.ش دارفانی را وداع گفت و روز بعد پیکرش در محل دارالسیاده حرم دفن شد .
اقامه ی نخستین نماز جمعه ی تاریخ اسلام توسط پیامبر اکرم(ص) (1 ق)
بنابر برخی روایات، نخستین نماز جمعه، توسط پیامبر گرامی اسلام(ص)، پس از هجرت ایشان از مکه اقامه گردید. حضرت محمد(ص) هنگام ظهر جمعه وقتی که به نزدیکی مدینه رسید، در محل قبیلهی بنیسالم بن عوف که قُبا نام داشت، خطبه خواند و نماز جمعه را برپا کرد. به نقل راویان تاریخ، این نخستین نماز جمعهای بود که در تاریخ اسلام خوانده شد. این موضوع حاکی از اهمیت فریضهی سیاسی - عبادی نماز جمعه است که پیامبر اسلام در اولین فرصت، آن را برگزار کرد. بعدها در محل برپایی اولین نماز جمعهی پیامبر، مسجدی ساخته شد که هم اکنون نیز موجود است.
درگذشت "ابن مرزبان" ادیب، مورخ، متکلم و محدّث مسلمان (309 ق)
ابوالعباس محمد بن مرزباندمیری، معروف به ابن مرزبان، ادیب، مورّخ، لغت شناس، و استاد بلاغت بود. او از جملهی مشاهیر مترجمین میباشد که بیشتر از پنجاه کتاب فارسی را به عربی ترجمه کرده است. الحاوی فی العلومِ القُرآنی و الحَماسَه، از مُصَنِّفات ابن مرزبان میباشند.
درگذشت "ملاعبداللَّه بن محمد تونی بشروی" معروف به "فاضل تونی" (1071 ق)
ملاعبداللَّه بن محمدبن تونی بُشرَوی معروف به فاضل تونی، فقیهی اصولی و عابد و زاهد و پیروِ مقدس اردبیلی بوده است. وی در ابتدا در اصفهان و مشهد ساکن بود و سپس راهی عتبات عالیات شد و در این مسیر در سال 1071 ق در کرمانشاه جان به جان آفرین تسلیم کرد. آثار وی عبارتند از: حاشیهی مدارک، حاشیهی معالم، شرح ارشاد علامه، فهرست و تهذیب شیخ طوسی و وافِیه.
تشکیل دولت رضاخان میرپنج (1342 ق)
مشیرالدوله صدراعظم احمدشاه در روز 14 ربیع الاول سال 1342 ق استعفای خود را به احمد شاه قاجار تقدیم کرد و مجلس پنجم با اکثریتی که هواخواه زمامداری سردار سپه بود تشکیل گردید. احمد شاه قاجار که تحت تاثیر القائات اطرافیان و تزویر رضا میرپنج بود، سرانجام به صدارت او رضایت داد و او را مامور تشکیل کابینه نمود. بدین ترتیب رضاخان میرپنج(سردار سپه) اولین دولت خود را تشکیل داد و اعضای کابینه را به حضور احمد شاه معرفی کرد.
مرگ "پِطْر کبیر" پادشاه بزرگ روسیه (1725م)
پطْر کبیر فرزند آلکسی میخایلوویچ پادشاه معروف روسیه درروز 12 مارس 1672م در خانواده تزار روس به دنیا آمد. پس از مرگ پدر، اغتشاشاتی در روسیه روی داد که به قدرت گرفتن سوفی دختر میخایلوویچ و خواهر پِطر انجامید. در این هنگام، پتر خردسال، به یکی از مناطق اطراف مسکو فرستاده شد. پتر که در ده سالگی به تزاری روس رسیده بود، با وجود خواهرش سوفی، نمیتوانست به راحتی سلطنت کند و در واقع تا 17 سالگی، تحت نفوذ و اقتدار او باقی بود. در 29 سپتامبر سال 1689م، پتر با کمک جمعی از دوستان خود به مسکو حمله برد و سوفی را به زندان افکند و خود به جای او به سلطنت نشست. پتر از همان زمان، درصدد دست یافتن به دریای آزاد بود تا کشور روس را با دول اروپایی مرتبط کند. از این رو با امپراتوری عثمانی به جنگ پرداخت و پس از نبردهایی سنگین، قسمتهایی از این امپراتوری را به تصرف خود درآورد. پتر پس از آشنایی با تمدن اروپای غربی و تسلط بر زبانهای آلمانی - هلندی و مقدمات هندسه وحساب به دو مسئله توجه نشان داد. یکی آشنا کردن ملت روسیه به وضع تمدن اروپای غربی و ایجاد تشکیلات جدید داخلی و دیگری، توسعه کشور و دست یافتن به دریای سیاه و بالتیک. پتر کبیر برای عملی نمودن منظور دوم خود به مدت بیست سال به جنگ پرداخت و مناطیى را تصرف نمود. او برای آنکه به خوبی با جزئیات تمدن کشورهای اروپای غربی آشنایى حاصل کند، دو سفر به اروپا کرد و ضمن آن، اطلاعاتی درباره زندگی آنان به دست آورد. پتر در مراجعه به کشورش، عدهای مهندس، طبیب، صنعتگر و افسر لایق جهت تشکیلات جدید روسیه همراه خود آورد و تلاش فراوانی در ایجاد و ساماندهی تشکیلات و تأسیسات جدید اداری، نظامی و مذهبی کشور از خود نشان داد. از این روست که پتر کبیر را مؤسس روسیه جدید نامیدهاند. پتر در سال 1721م خود را امپراتور کل روسیه اعلام کرد و پس از آن، انتخاب امپراتور آینده را تابع اراده پادشاه وقت قرار داد. او علیرغم دارا بودن صفاتی از قبیل ازخودگذشتگی فراوان در راه روسیه، در منتهای بیرحمی و فساد نیز قرار داشت و جان و آزادی و شخصیت افراد در نظر او هیچگونه ارزشی نداشتند. آرزوی دستیابی به دریاهای آزاد و گرم به عنوان یکی از وصایای پتر کبیر، در جانشینان او تداوم یافت و پادشاهان روس همیشه درصدد اجرای این خواسته بودند. چنانکه دستاندازی به خاک ایران در طول سلطنت شاهان قاجار نیز در راستای همین سیاست شکل گرفت. پتر کبیر سرانجام در بیست و هشتم ژانویه 1725م در پنجاه و سه سالگی درگذشت.
تولد "رومن رولان" نویسنده معروف فرانسوی (1866م)
رومن رولان نویسنده معروف فرانسوی، در 28 ژانویه 1866م در فرانسه به دنیا آمد. او تحصیلات خویش را در رشته تاریخ به پایان رساند و در تاریخ موسیقی تخصص پیدا کرد؛ با این حال به ادبیات علاقه خاصی داشت. از این جهت با نوشتن دو رشته نمایشنامههای جدید دراماتیک درصدد برآمد که سطح تئاتر فرانسه را بالا برد، ولی این نمایشنامهها چندان توفیق نیافت. بنابراین دست از داستاننویسی کشید و به تهیه و نوشتن شرح حال و بیوگرافی بزرگان جهان دست زد. رولان در اوایل قرن بیستم شرح زندگی بتهوون و میکل آنژ را منتشر ساخت و به شهرت و افتخار رسید. گذشته از هنرمندان و بزرگان واقعی، وی به نوشتن شرح حال هنرمندان خیالی نیز دست زد و با ارائه اثر معروف ژان کریستف، در چندین جلد کاری متفاوت ارائه داد. رومن رولان پس از شروع جنگ جهانی اول راهی سوئیس شد و در سال 1916م به دریافت جایزه ادبی نوبل موفق گردید. وی در اواخر عمر به اندیشههای عرفانی شرق، به خصوص هندیان متمایل گشت و از طرفداران مهاتما گاندی، رهبر آزادی هند گردید. رولان از نادرترین نویسندگان فرانسه است که در فرهنگ این کشور، در رشته موسیقیشناسی نیز تاثیر فراوانی داشت. علاقه وافر به آزادی و بشردوستی، وی را بر آن داشته بود که از زمان جنگ جهانی اول به بعد، همه کوشش خود را در راه صلح و منافع مشترک مردم دنیا به کار بَرد. آثار آخر عمر رولان، حاکی از برگشت به دوستیها و محبتهای عهد جوانی است. او از پیروی از سبک گریزان بود. سبک او یکنواخت و ساده بود تا جایی که یکدست و بیتنوع به نظر میرسید؛ هرچند نشانههایی از تغزل در آن به چشم میخورد. از دیگر آثار رولان، میتوان به جان شیفته در هفت جلد، سفر درونی، ماورای جدالها و نمایشنامه گرگها اشاره کرد. رومن رولان سرانجام در 20 اوت 1944م در 78 سالگی درگذشت.
تولد "مادام فرانسْ کولْتْ" یکی از بزرگترین زنان نویسنده جهان (1873م) (ر.ک: 3 اوت)
مادام سیدونی گابریل کلودین کولت معروف به مادام فرانْسْ کولْت نویسنده شهیر فرانسوی در 28 ژانویه 1873م در فرانسه به دنیا آمد. وی تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش فرا گرفت و سپس برای یافتن کار رهسپار پاریس شد. کولت در پاریس با یک روزنامه نگار ازدواج کرد و در خانه برای مبارزه با بیکاری و آزمایش ذوق ادبی خود، قلم به دست گرفت. پس از چند ماه محصول کارش را که شامل شرح ساده و بی پیرایه زندگی وی در دوران کودکی بود برای اظهار نظر به شوهرش داد اما همسرش که جز خودش کسی را صاحب قریحه نمی دانست و تصور نمی کرد که کولت دارای ذوق و استعداد زیاد باشد، کتاب او را به دور افکند. کولت هم دیگر به نوشتن نپرداخت. ولی روزی اتفاقا چشم شوهرش به کتاب او افتاد. صفحه اول را باز کرد و شروع به خواندن نمود ولی تا آن را تمام نکرد به زمین نگذاشت. پس از این ماجرا، وی کولت را مجبور کرد که برای روزنامه اش داستان بنویسد. کولت در مدت یک سال داستان هایی نگاشت که شوهرش همگی را به نام خودش چاپ کرد. این موضوع باعث اختلاف زیادی میان آن دو گردید و چون شوهر قبول نکرد که کولْتْ مستقلا داستانی بنگارد کارشان به متارکه انجامید. کولت از آن پس به روزنامه نویسی پرداخت و شاه کارهای بدیعی چون ولگرد و انزوای پر احساسات به وجود آورد. وقتی که این دو اثر برای او موفقیت کسب نمودند دیگر قلم را رها نکرد و آثاری چون گندم در علفزار و ساده لوح آزاد را نگاشت. این آثار چنان با ارزش بودند که در سال 1949م، ریاست آکادمی گنکور را که از مراکز مهم و وزنه های سنگین ادبیات فرانسه به شمار می آید به عهده گرفت. مادام کولْتْ هم چنین در هشتاد سالگی طی جشن بزرگی نشان لژیون دونور را که تا آن زمان به هیچ زنی داده نشده بود، دریافت کرد. مادام فرانس کولت سرانجام در سوم اوت 1954م در 81 سالگی درگذشت. زندگی کولت، هماره سوژه ای برای نوشتارهایش بود.تمامی آثار او، رمان ها، داستان های کوتاه و نمایش نامه ها، نقدهای ادبی و وقایع نگاری ها، یادآور خاطرات شخصی او از تصاویر مردان و زنان، حیوانات و گل هایی هستند که درگذار زندگی در ذهن او نشسته اند. صدای او، حالاتش و شیوه بیانی که برای تصویرسازی از مهر، خشم، هیجان، اندوه و شادی ارایه می کند، همه جا و همیشه پاک و زیبا و دور از زشتی و گناه است، چنان که گویی آن همه از ذهن فرشته ای معصوم تراوش کرده است. با این حال، آثار او از هر نوع رنگ مذهبی عاری بود و کولت بدون کمک از ایمان و اعتقادات مذهبی، به بیان واقعیت های دنیای زمینی می پرداخت و تا آخرین لحظه، بینش و کنجکاویش درباره زندگی سستی نیافت. عده ای از منتقدین، مادام کولت را بزرگ ترین نویسنده زن دنیا می دانند. هم چنین از هفتاد و پنج کتاب کولت، فیلم های فراوانی تهیه شده است.
درگذشت "تئودور داستایوسکی" داستانسرای شهیر روسی (1881م)
تئودور میخائیلویچ داستایوسْکی نویسنده بلندآوازه روسی در 30 اکتبر سال 1821م در مسکو به دنیا آمد. وی در سال 1843م دوره تحصیلات مهندسی خود را به پایان رساند و پس از کمی خدمت در این زمینه، وارد عرصه ادبیات گردید. داستایوسکی نخستین داستانش را مردم فقیر نام گذاشت که با استقبال پر شوری مواجه گردید. پس از آن به نوشتن داستانهایى از قبیل زن صاحبخانه و شبهای سپید پرداخت و مردم به همان سرعت که به اثر اول او روی آورده بودند، از این نوشتهها ابراز تنفر کردند. داستایوسکی از این موضوع دلسرد شد و به جمعیت آزادیخواهان که در آن هنگام فعالیتهایى داشتند پیوست. در سال 1849م او را به جرم قیام بر ضد سلطنت و مخالفت با کلیسا دستگیر و محکوم به اعدام کردند. اما در آن لحظه که میخواستند حکم اعدام او را اجرا کنند قاصدی از طرف تزار خبر آورد که محکومیت او به چهار سال زندان و تبعید به سیبری تغییر یافته است. بدین ترتیب داستایوسکی به طرزی معجزهآسا از مرگ نجات یافت. وی دوران سختی را در سیبری گذراند که در جسم و روح او اثری فراوان به جای نهاد. وقتی که داستایوسکی از تبعید بازگشت، حیات ادبی خود را با شیوه رئالیستی و واقعگرایى آغاز کرد. وی در طول زندگی خود دچار رنج زندان، بیماری و تهیدستی شد و به همین دلیل، شفقت سرشاری که در آثارش نسبت به نوع بشر دیده میشود تا حدی ناشی از همین رنجهاست. آثار داستایوسکی از لحاظ مهارت وی در تحلیل روانی قهرمانان، همدردی با بیچارگان و شکستخوردگان و نیز توصیفهای نافذ زندگی قرن نوزدهم میلادی، در روسیه ممتاز است. بسیاری از داستانهای وی، انعکاسی ازتجارب شخصی اوست. همچنین در آثار بزرگ داستایوسکی، موضوع اصلی، مسئله آزادی انسان و توجیه خدا و نظم جهانی است. داستایوسکی در داستانهای خود کوشش میکرد پرده از رازهای روح انسان بردارد و تضادهای باطنی روح را کشف نماید. از ویژگیهای آثار او، ایمان و اعتقاد به دوگانگیِ احتراز ناپذیر و غیرقابل استیلای درون انسان است. او معتقد بود در درون انسان، نیک و بد و خیر و شر، همواره مبارزه میکنند. در تمام آثار داستایویسکی، یک نفر که آرزو کند زندگانی آرامی را داشته باشد وجود ندارد. گویى مریضخانهای به همراه معلولین عصبی و اماکن کثیف و متعفن و بیغولههای تنگ و تاریک را توصیف میکند. عوالم او پر از اشباح تاریک و سراپا آیینه دِق است. اما قدرت فکری تخیل او، انسان را سخت مسخر میکند. داستایوسکی نابغهای عظیم و معجونی است از قدرت و ضعف، عصیان و اطاعت، نظم و آشفتگی و فضیلت و تبهکاری و... . او خالق آثار عمیقی است که در همه آنها تمایل شدید به رقت و ترحم ویک دید روانی قوی به چشم میخورد. نفوذ داستایوسکی در نویسندگان و فلاسفه بعدی چنان حیرتانگیز است که برخی از فلاسفه بزرگ اذعان میکنند که روانشناسی را از داستایوسکی آموختهاند. غالب نوشتههای وی پیچیده و به زبان دشوار روسی که خاص جامعه ممتاز روسیه قدیم و مشحون از اصطلاحات و جملههای فرانسوی که در زبان روسی نفوذ یافته بود، نوشته شده است، ولی بعضی از آثار او نیز با زبانی فصیح و مردم پسند تحریر گردیده و تا حدی ساده است. داستایوسکی زندگی مردم روسیه را آن چنان که بود، توصیف کرده است. برخی از آثار او عبارتند از: دل نازک، جنایت و مکافات، خانه اموات، جن زدگان، ابله و برادران کارامازوف. تئودور داستایوسکی سرانجام در بیست و هشتم ژانویه سال 1881م در شصت سالگی درگذشت.
درگذشت "ویلیام ییتْزْ" شاعر و ادیب بزرگ ایرلندی (1939م)
ویلیام باتْلِر ییتْزْ شاعر و ادیب ایرلندی - انگلیسی در سیزدهم ژوئن 1865م در ناحیهای نزدیک دوبلین در ایرلند به دنیا آمد. وی پس از طی تحصیلات خود، به ترجمه و گردآوری قصههای ایرلندی پرداخت و پس از نگارش کتاب سفرهای اُویسین در 24 سالگی به شهرت رسید. علاقه ییتز به ناسیونالیسم ایرلندی و افسانههای کشورش در این کتاب منعکس است. نمایشنامههای ییتز، همگی به قصد تبلیغات ادبی نوشته شده بودند و همین که به هدف خود رسیدند، حیات ادبیشان به پایان رسید و به ندرت از دوران خودشان فراتر رفت. اما شعر ییتز، با گذشت زمان اهمیت بیشتری یافت. اشعار غنایى مربوط به دورههای نخست از حیات ادبی ییتز، به کرات در منابع ادبی آورده شدهاند، حال اینکه اشعار دورههای بعدی او، با آن سبک و کنایات و رمزهای تو در تویشان، نفوذ و تأثیری بیحساب بر شاعران جوان داشتند. ییتز از رهگذر همین تغییر سبکها و همین تغییر در تأکیدها، به غنای شعر معاصر ایرلند کمک فراوانی نمود و به آن لحن و بیانی بخشید که گاه بیتکلف و خودمانی و گاه الهام وار و وَحْیانی اما درهمه حال برخوردار از جلال و شکوهی ماندگار است. او مظهر روحیات و آرزوهای ملت ایرلند به شمار میرفت و همه عمرش، صرف پیشرفت فرهنگ و تامین استقلال ایرلند گردید. وی به خاطر اشعار الهام بخشش که به طرز هنرمندانهای، روحیه یک ملت را بیان میکند، در سال 1923م موفق به اخذ جایزه نوبل ادبیات گردید. همچنین ییتز در سالهای 1892 و 1903م مجمع ادبی ایرلند و مجمع تئاتر ملی ایرلند را تأسیس کرد. از آن گذشته، وی مبارزات شدیدی برای استقلال ایرلند نمود و سهم بزرگی در انعقاد پیمان استقلال این کشور در سال 1921م داشت. نمایشنامههای آبهای ظلمت و دیر و شعرهای کلاهخود سبز و برج از جمله آثار اوست. ییتز از نادرترین شاعرانی است که آثار دوره آخر زندگیشان، بهترین آثار آنان به شمار آمده است. جاذبه سبک او به زیبایى قالب شاعرانهاش بستگی دارد و نمایشنامههایش نیز از ادراک شاعرانه برخوردار است. در ساختمان نمایشنامه، توجه ییتْزْ بیشتر به کلام است تا به خصوصیتهای اخلاقی و روحی اشخاصِ نمایش. ییتز در اواخر عمر، از بزرگترین شاعران نیمه اول قرن بیستم شناخته شد و مورد تکریم قرار گرفت. حتی کسانی که به سبب صراحت بیان او در نقد، وی را دشمن میداشتند، در زمان مرگ، یک صدا او را بزرگترین شاعر انگیسی عصر خود خواندند. ویلیام باتلرییتز به عنوان یکی از چهرههای مورد احترام جامعه و عضو مجلس ایرلند، سرانجام در 28 ژانویه 1939م در 74 سالگی درگذشت.
مرگ "شارلمانی" از امپراتوران مقتدر اروپا (814م)
شارلمانی یا شارل کبیر در 2 آوریل سال 742 م در فرانسه به دنیا آمد و پس از مرگ پدر، مشترکاً با برادرش به سلطنت رسید. با مرگ برادر شارلمانی، وی در سال 771 م، رهبری طویف فرانک را به تنهایى در دست گرفت و به سرکوب اقوام رقیب و گسترش سرزمینهای تحت تصرف خود پرداخت. شارلمانی اولین پادشاه اروپایى بود که در سال 800 م، تاج امپراتوری را از پاپ لئون سوم دریافت کرد و به این ترتیب پادشاه، مقامی روحانی یافت. با وجود این، شارلمانی برای کسب و حفظ قدرت و گسترش قلمرو فرمانروایى خود، مخالفان داخلی و مردم سرزمینهای همجوار را به شدت سرکوب کرد. وی همچنین اقوام فرانسوی و سایر کشورهای همسایه را که بتپرست بودند به اجبار به دین مسیحی رهنمون ساخت و با تصرف نقاط گستردهای از اروپا توانست امپراتوری وسیعی ایجاد نماید در این امپراتوری، کشورهای فرانسه، بلژیک، هلند، آلمان، سوئیس، مجارستان، شمال و مرکز ایتالیا و نیز دو ایالت از اسپانیا گرد هم آمده بودند. وی اگر چه سواد نداشت اما طرفدار توسعه علم و فرهنگ بود شارلمانی در دین خود تعصب شدیدی داشت و بر همین اساس جنگهای وسیع و متعددی نیز با مسلمانان به راه انداخت. وی بعد از 74 سال زندگی، بیش از 40 سال سلطنت و 14 سال امپراتوری در 28 ژانویه 814 م درگذشت.
تولد "کوندامین" ریاضی دان و جهانگرد فرانسوی (1701م)
کوندامین، ریاضیدان، سیاح و مهندس معروف فرانسوی در 28 ژانویه 1701م در پاریس به دنیا آمد. وی گرچه تحصیلات مرتبی نداشت ولی به سبب علاقه فراوانی که به جفرافیا و ریاضیات پیدا کرد، به مطالعه درباره این علوم پرداخت و دانشمند مشهوری شد. کوندامین در سال 1735م به همراه دانشمندان آکادمی علوم فرانسه، درصدد شناختن شکل حقیقی کره زمین برآمد. این تلاش به کشف برآمدگی خط استوا و فرو رفتگی دو قطب شمال و جنوب انجامید. همچنین کوندامین در رأس یک گروه علمی، برای اندازهگیری یک قوس نصف النهار کره زمین و با هدف تلاش برای شناخت شکل زمین به کشور پرو در امریکای جنوبی که در نزدیکی خط استوا بود، رفت و طی ده سال این عمل را به انجام رساند. کوندامین سرانجام در 13 فوریه 1774م در 73سالگی درگذشت.
تولد "پیتر پل روبنس" نقاش معروف اروپایی (1577م) (ر.ک: 8 اوت)
پتر پل روبنس (28 ژانویه 1577 - 30 مه 1640) نقاش مشهور سبک باروک فلمانی در سدهٔ 17 میلادی بود. او در وستفالی در آلمان کنونی به دنیا آمد و بیشتر دوران کارش را در شهر آنتورپ (در ناحیهٔ فلاندر، در بلژیک کنونی) به سر برد.موضوع کارهای او بیشتر پرتره، منظره و صحنههای تاریخی-مذهبی را در بر میگیرد. کشتار بیگناهان، یکی از نقاشیهای او که برگرفته از داستانی از انجیل متی است، در سال 2002 به مبلغ 49٫5 میلیون پوند به فروش رفت که بالاترین قیمت برای آثار استادان قدیم نقاشی است.
انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم : انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانههای داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانهای بازنشر میشود.