جلیلی: آرگو سیاسی‌ترین رفتار آمریکا با هنر است/لزوم تفسیر سینمای سفارشی

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، برنامه پنجم ققنوس به موضوع ژورنالیسم در سینمای انقلاب اسلامی اختصاص داشت.

علی معلم در ابتدا گفت : به کار بردن واژه های مثل مبتذل در مورد سینما مناسب نیست و کسانی که از چنین عباراتی استفاده می کنند در واقع تکلیف خود را با سینما معین می نمایند. سینما یک ویترین دارد و این ویترین مثل هنرپیشه ها و عکس ها مخاطب را به داخل سینما می آورد. جذابیت سینما با عکس و فرم و رنگ همراه است.

وی ادامه داد: دوستانی که امروز از جذابیت ها در سینما بهره می برند یک روزی همان کسانی بودند که همین جذابیت ها را رد می کردند و آن را مطرود می دانستند.

سپس مسعود فراستی گفت : سابق بر این مجلات خط خود را داشتند. خط اولی سینما در ابتدای انقلاب رو به سینمای روشنفکری بی مخاطب گذاشت و تارکوفسکی و عرفان را مد کرد . مجلات و فضای روشنفکری هم با این سیاست دولتی همراه شدند و به سمت سینمای ضدسرگرمی رفتند.

وی ادامه داد : این مساله به خاطر اینست که دوستان سابق سیاست گذار ، سینما را نمی شناختند و سرگرمی را می زدند و مبلغ عرفان شدند. عرفان امثال تارکوفسکی و پاراجانف که با عرفان ما نیز تطابقی نداشت . این اولین جریانی بود که نشریات سینمایی به راه انداختند.

منتقد سینمای ایران افزود : بعد ها نشریات دیگری آمدند و با آن جریان غالب مخالفت کردند . سوره یکی از آنها بود که با سینمای روشنفکری بی مخاطب مقابله جدی پیدا کرد. سوره با مقالاتی علیه هامون و کیارستمی و مهرجویی یک جریان ژورنالیستی ضد سینمای حاکم روشنفکری ضدسینمایی ضداسلامی را انداخت . بطورکلی این دو جریان شاخص دهه 60 بودند که بعدها تکثیر شدند .

وحید جلیلی نیز بیان داشت: در جریان روند پیروزی انقلاب اسلامی دو مکانی که مردم به آنها حمله می کردند یکی بانک ها بود و دیگری سینماها . یکی از فرازهای مهم صحبت های امام در بهشت زهرا به سینما اختصاص یافت و همان جمله مشهور که "ما با سینما مخالف نیستیم و با فحشا مخالفیم".

وی ادامه داد: این جمله امام به خاطر آن بود که در سالهای 57 و قبل آن سینما و فحشا آنچنان با هم آمیخته بود که امام در مقابل آن موضع گرفت . در واقع امام با این جمله برخلاف اسلام طالبانی و دیگر اسلام ها ، به عنوان اسلام انقلاب اسلامی به سینما مشروعیت داد و این فرصت بزرگی برای سینما فراهم کرد .

این منتقد سینمایی بیان داشت: البته باید تذکر داد که در بین اهالی سینما عده ای وجود دارند که سینما را قبول دارند ولی انقلاب را قبول ندارند .

علی معلم به این صحبت جلیلی واکنش نشان داد و گفت : تخاصم بخشی از این عده ای که آقای جلیلی می گویند به خاطر برخوردهای دو گانه و نامناسب داعیه داران ابتدای انقلاب با آنها بود .

سپس جلیلی حرف هایش را چنین پی گرفت : مقابله آوینی با جشنواره ها به دلیل استقرار او در نظام انقلاب اسلامی است . او می گفت ما انقلابی کرده ایم که حرف این انقلاب برای جهانیان مهم و قابل فهم است . سینما یکی از تریبون هایی است که می تواند این حرف ار انتقال دهد . میلیاردها نفر مشتاق اند خمینی را بشناسند و بدانند کسانی که سفارت آمریکا را تسخیر کرده اند حرف شان چیست ؟ چرا سینما در این راستا حرکت نکرد ؟

وی افزود: هدف آوینی هم مقابله با جریان روشنفکری بیگانه با انقلاب است و هم مبارزه با متحجرین و نفی کنندگان سینما.

معلم نیز گفت: مجرای اصلی سینما سرگرمی است. روزگاری بود که در تلویزیون گرامی ما اگر برنامه ای درصد بیننده اش از 70-80 درصد بالاتر می رفت آنرا تعطیل می کردند ، متاسفانه همچنان این رگه ها وجود دارد. این تئوری ضدسرگرمی و ضد وابستگی به مردم باعث شد که سینما از مفاهیم انقلابی و اسلامی خالی شود . اگر سینما سفارش را از مردم و عقاید مردم می گرفت امروز وضع سینما اینطور نبود.

وی ادامه داد: چیزی که آقای آوینی را از بقیه متمایز می کرد برخورد اثباتی وی با پدیده ها بود و برعکس دیگران پدیده ها را نفی نمی کرد.

فراستی نیز ادامه داد: در ابتدای دهه 60 فیلمفارسی های انقلابی تحویل می دادیم و همزمان سینمای عرفانی هم در حال زوال است. بعد از آن بود که اولین فیلم های سینمای انقلاب اسلامی بوجود آمد و نمونه اش فیلم هایی مثل دیده بان و هویت بود .

معلم با طرح پرسشی از فراستی چنین عنوان کرد : این فیلم هایی که شما نام بردید چه نسبتی با مردم  داشت و تفاوت آن با سینمای عرفانی که به آن نقد دارید در چیست؟

فراستی ابراز داشت : دفاع من و مرتضی از این دو فیلم دفاع از سینمای دفاع مقدس غیر اکشن بود و البته این سوال شما قابلیت بحث بیشتری دارد.

وی افزود : مرتضی می گفت من طرفدار مخاطب عام هستم و منظور او از مخاطب عام صرفا کسانی که باعث فروش فیلم می شود و چراغ سینما را روشن نگه می دارد، نیست . در واقع او می گفت فیلم باید مخاطب عام داشته باشد و توامان مخاطب خاص را نیز به خود جذب نماید .

جلیلی نیز بیان کرد : متاسفانه برخی دوستان با شرکت در دو تا میزگرد و خواندن بحث های شهید آوینی احساساتی می شوند و شروع به صادر کردن احاکم قطعی می کنند. البته حسن نیت هم دارند ولی این عرصه جای کلی گویی نیست و باید به جزئیات پرداخت .

وی ادامه داد : برای شناخت آوینی خواندن مقاله اول آینه جادو کفایت نمی‌کند. باید کل مقالات او را مطالعه کرد و مهم تر از آن زندگی او را باید دید . آوینی شبانه روز در حال تکاپو بود .

این فعال فرهنگی ابراز داشت: عده ای هستند که در سینما فعالیت می‌کنند ولی موضعشان نسبت به انقلاب یا خنثی است یا علیه انقلاب اند. همین عده وقتی صحبت از سینما می‌شود، می‌گویند شما سینما را قبول ندارید و این مطلب را طوری مطرح می کنند که انگار سینما چیز مقدسی است ! اما اگر از همین عده درباره انقلاب سوال شود شما را متهم به تفتیش عقاید خواهند کرد !

جلیلی افزود : چرا زمانی که هنر و آرمان می خواهند با هم قرابت پیدا کنند عده ای با آن مقابله می‌کنند؟ یادم می آید زمانی که حاتمی کیا فیلم آژانس شیشه ای را ساخته بود روزنامه همشهری به عنوان پرتیراژ ترین روزنامه وقت با ایشان مصاحبه کرد و اولین سوال خبرنگار این بود که چرا مدتی است از هنر دور شده اید و به مفاهیمی مثل عدالت می پردازید ؟

وی افزود : این جریان باعث می شود که سینما و انقلاب از هم دور شوند. در آمریکا به فیلم آرگو جایزه می دهند و سیاسی ترین رفتار را در عرصه هنر اعمال می کنند. از طرفی کسی مثل چارلی چاپلین را به خاطر مواضع اش در آزادترین کشور دنیا اخراج می کنند . آمریکایی ها هم در بعد سلبی بر سر ارزش‌هایشان با کسی شوخی ندارند که نمونه اش ماجرای چاپلین است و هم در بعد ایجابی که نمونه آن هم آرگوست .

جلیلی افزود : در سینمای ما عده ای اقلیت هستند که با حضور در جشنواره ها و آگراندیسمان داخلی و خارجی سعی می کنند خود را جریان غالب سینما نشان دهند . امروز در شرایطی به سر می بریم که سینما باید دین خود را به انقلاب ادا نماید . بحران فعلی اقتصاد امریکا در 50 سال گذشته بی سابقه بوده است ولی الان شما یک فیلم درباره جنبش 99% نمی بینید . این سینما مطابق چارچوب خود عمل می کند و این یعنی معنای سینمای ملی .

جلیلی افزود : به نظرم امروز مهمترین راهکار برای ارتقای سینمای ایران اینست که سینماگران ما تکلیف شان را با انقلاب مشخص نمایند .

مجری برنامه از معلم پرسید به نظر شما امروز مهمترین مشکلی که در عرصه ژورنالیسم سینمایی وجود دارد چیست ؟

معلم نیز در پاسخ ابراز داشت : بزرگترین مشکل ما نه در ژورنالیسم سینمایی بلکه در همه عرصه ها ، فقدان اعتدال و اندیشه است . دوران مارک زدن و متهم کردن تمام شده است . جامعه امروز و به تبع آن سینمای ایران بیش از هر زمان دیگر نیازمند تعقل و تعادل است . عدم تعقل و تعادل هم در جریان روشنفکری ماست و هم در جریان مقابل آن .

وی افزود : همچنان گروهی در ایران سینما را به عنوان وسیله مخالف خوان می دانند و عده ای هم نگاه ابزارگونگی به آن دارند که نمونه اش کارهای سفارشی است . سینما روزگاری می توانست کت و شلوار و سیگار مد کند ولی امروز وارد بحث های فلسفی جدی و تاثیرگذاری های عمیق فکری شده است .

جلیلی با تاکید بر صحبت های فراستی مبنی بر گذر راه جهانی شدن از دریچه ملی شدن گفت : به تعبیر دیگر اگر ایران بخواهد سینمایش رشد نماید بایستی روی مزیت نسبی خود سرمایه گذاری کند . ما بخصوص در 40-50 سال گذشته مزیت نسبی فوق العاده ای داشته ایم .

فراستی نیز بیان داشت : ما امروز باید سینمای ملی مماس با انقلاب و مردمان داشته باشیم ولی متاسفانه هیچ شرایطی اعم از شرایط عملی و نظری برای بوجود آوردن آن فراهم نکرده ایم. یکی از مهمترین موانع شرایط عملی همین تصدی گری دولت بر سینماست . سینمای سوبسیدی و سفارشی در حال حاضر مهمترین معضل ماست و ژورنالیسم سطحی هم حامی این سینماست. سینماگر ما باید به جای نگاه به دولت نگاهش به مردم باشد .

وی ادامه داد: کسی که پول اش را از دولت بگیرد فاسد می شود اما کسی که پول را از مردم بگیرد فاسد نمی شود .

جلیلی نیز عنوان کرد : این بحث یکی از چیزهایی است که من از آن می ترسم . سینمای سفارشی باید تفسیر شود. مخاطبی که فیلم را می بیند خواهد گفت که دولت پول داده که فیلمی راجع به انقلاب ساخته شود . اما فیلم سفارشی یعنی فیلم خانواده محترم که با بودجه دولتی ساخته می شود.

وی ادامه داد: مدیر دولتی ما از زاویه دید ایدئولوژیک فلان فیلم را حمایت نمی کند . چون همان مدیر زادبوم را هم میسازد و آنرا خودش توقیف هم می کند. یا فیلم سیاه زمان می ایستد رفیع پیتز که همین ساختار دولتی آن را تامین کرده است . جمله پایانی اینست که من از حمایت دولت از برخی فیلم ها دفاع می کنم اما فساد جایی اتفاق می افتد که مزایده و مناقصه اتفاق نمی افتد و یک فیلم مهم دست کسی می افتد که با فلان مدیر ارتباط دارد .

انتهای پیام /