قوجق: پرداختن به انقلاب در شهرستان‌ها مهم‌ترین دغدغه‌ام بود

یوسف قوجق،‌ برگزیده بخش رمان پنجمین جشنواره «داستان انقلاب»، در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم با اشاره به رمان خود در این جشنواره گفت: رمان «سفید، سیاه، خاکستری» عنوان اثری است که با محوریت پنجم آذرماه سال 57 برای نشان دادن نقش مردم گرگان در پیروزی انقلاب اسلامی نوشتم.

وی با اشاره به موضوع این اثر عنوان کرد: در آبان‌ماه سال 57 اتفاقی می‌افتد که در آن عده‌ای از نیروهای  شاه وارد حرم مطهر امام رضا(ع) می‌شوند و شروع به هتک حرمت می‌کنند. مردم گرگان در پنج آذر در اعتراض به این حرکت اقدام به راهپیمایی می‌کنند که در این راستا 14 نفر شهید و حدود 200 نفر از معترضان نیز زخمی می‌شوند. امام خمینی(ره) در طی بیاینه‌ای این حرکت مردم گرگان را هفتم شهدای حرم مطهر می‌خوانند و عزای عمومی اعلام می‌کنند. 

این نویسنده در ادامه به جزئیات رمان «سیاه، سفید،‌خاکستری» اشاره و تصریح کرد: در این رمان، شاهین شخصیت اصلی این رمان، دزد است که بعد از گذراندن چند مرحله و اتفاقات گوناگون، با یکی از شخصیت‌های انقلابی در شهر گرگان آشنا می‌شود و بعد به صورت کاملاً‌ اتفاقی وارد فعالیت‌های ضدرژیم پهلوی می‌شود که در نهایت در روز 5 آذرماه که مردم گرگان در امامزاده عبدالله این شهر گردهم آمده بودند، زخمی می‌شود. این رمان تلاش دارد تا علاوه بر نشان دادن واقعه مهم و تأثیرگذار 5 آذرماه در گرگان،‌ تحول اخلاقی یک شخص را در این رویداد نشان دهد.

قوجق یادآور شد: رمان با دزدی شاهین،‌ شخصت اصلی، از ویلای تیمساز مزین، نماینده شاه در شمال کشور آغاز می‌شود. وی بعد از آن به صورت کاملاً اتفاقی با چند نفر از انقلابیون آشنا می‌شود و همین آشنایی زمینه را برای آغاز فعالیت‌های سیاسی وی را رقم می‌زند. داستان از فروردین 57 آغاز می‌شود و تا 5 آذر ماه همین سال ادامه پیدا می‌کند. در این مسیر، مخاطب به صورت غیرمستقیم با وقایع انقلاب آشنا می‌شود. البته رمان را به گونه‌ای نوشتم که بعد از این اثر بتوانم، کتاب دیگری در ادامه آن تا 22 بهمن‌ماه بنویسم.

وی در پاسخ به این پرسش که به نظر شما وجه ممیزه این رمان با دیگر آثار راه یافته به جشنواره چه بود، افزود: یکی از معیارهای این اثر، پرداختن به حادثه انقلاب در شهرستان‌ است. بیشتر فیلم‌ها و داستان‌هایی که در این حوزه نوشته و ساخته می‌شود، حول تهران و شهرهای بزرگ بوده است. یکی از ویژگی‌های خاص این رمان این بوده است که فضای داستان مربوط به اطراف شهر گرگان به عنوان یکی از شهرهای کوچکی که صدای انقلاب در آنجا هم شنیده شده، بوده است.

این نویسنده با اشاره به ساختار اثر خود ادامه داد: بخش دیگر جذابیت رمان به ساختار و شیوه روایت در آن بازمی‌گردد. شیوه روایت به گونه‌ای انتخاب شده است تا مخاطب راغب به خواندن اثر باشد. به طوری که اتمام هر فصل، آغازی برای فصلی دیگر در نظر گرفته شده است، علاوه بر این، پایان‌بندی اثر به گونه‌ای انتخاب شده تا بتوان اثری دیگر در مکمل آن نوشت. همچنین خط داستانی این کتاب به گونه‌ای نبوده است که تنها حوادث ذکر شود، بلکه هر یک از حوادث این اثر، تعلیق را در اثر می‌افزاید.

قوجق در پاسخ به این پرسش که پرداختن به انقلاب در دیگر استان‌ها چقدر می‌تواند داستان انقلاب را از کلیشه‌زدگی نجات دهد و مسیر آن را تغییر دهد، گفت: هر یک از نویسندگانی که در دیگر استان‌ها هستند با فضای انقلابی در سال‌های مختلف در شهر خود آشنا هستند و از طرف دیگر از هر واقعه‌ای می‌توان چندین سوژه داستانی استخراج کرد و با زوایای مختلفی به آن نگاه کرد. این امر سبب می‌شود تا مسیر جدیدی برای داستان‌نویسی انقلاب ایجاد شود.

نویسنده «سیاه، سفید، خاکستری» به دشواری‌هایی که در مسیر نگارش این داستان داشته، اشاره و عنوان کرد: البته نویسندگانی که در شهرستان‌های کوچک هستند و می‌خواهند در این حوزه بنویسند، نسبت به نویسندگانی که در کلان‌شهرها به ویژه در تهران هستند،‌ با دشواری‌های متعددی روبرو هستند. به عنوان نمونه، برخی از نهادهایی که مرتبط با حوزه انقلاب اسلامی هستند، برای نگارش این داستان از کوچکترین کمک و دادن اطلاعات دریغ کردند و حتی نوشتن داستانی در مورد واقعه 5 آذر از زبان یک ترکمن برایشان، باورنکردنی بود.

وی ادامه داد: با وجود آنکه سال‌ها است از واقعه پنجم آذرماه می‌گذرد،‌ اما هیچ نویسنده‌ای در این‌باره اقدام نکرده است و این رمان را می‌توان اولین اثر جدی در این حوزه به شمار آورد. با وجود این مسئولان منطقه از دادن اطلاعات دریغ می‌کردند. در حالی که باید از نگاه قومیت‌ها به انقلاب استقبال شود، هیچ‌گونه توجهی به این امر نشد.

این نویسنده استفاده از منابع تاریخی و مستند را از دیگر نکات ضروری و مهم در نگارش داستان انقلاب دانست و تصریح کرد: برای نوشتن این رمان علاوه بر پژوهش‌های کتابخانه‌ای، به پژوهش‌های میدانی هم دست زدم و با افرادی که به صورت مستقیم و غیر مستقیم با این واقعه ارتباط داشتند، مصاحبه و از جزئیات امر مطلع شدم و بعد از اتمام، اقدام به نگارش آن کردم.

قوجق در پایان افزود: هیچ اثری نقطه پایان حوزه رمان انقلاب نیست، بلکه اثر ماندگار و خوب آن است که خود آغازی برای ایجاد سوژه‌های جدید در ذهن مخاطبان و نویسندگان باشد. جشنواره داستان انقلاب این امکان را ایجاد کرده است که نویسندگان به سوژه‌های جدیدی بپردازند و داستان خود را حول این موضوعات عرضه کنند. البته باید میان اثری که نویسنده تمام وقت خود را صرف جمع‌اوری مستندات کرده با اثری که تنها بر پایه تخیل نویسنده به نگارش درآمده است،‌ تفاوت قائل شد.

انتهای پیام/