دیدگاه های فرهنگی القا شده اشتغال زنان را ارزشمندجلوه می دهد

مقدمه:
سرشماری ها نشان می‌دهد حدود نیمی از جمعیت کشور را زنان تشکیل می‌دهند، اما  برنامه ریزی‌ها وبه تبع آن اقدامات انجام شده در کشور، متناسب با این جمعیت 50 درصدی نیست و این کاستی به طور قطع در عرصه‌های مختلف مرتبط با زنان ازجمله فرهنگ و قوانین حقوقی نیز اثرات نامطلوبی داشته است.توجه به مسائل زنان به علت عهده داربودن نقش‌های چندگانه همسری،مادری ومسؤلیت اصلی تربیت نسل های آینده کشور بیش از پیش باید در دستور کار مسؤلان قرارگیرد. به این بهانه و مصادف با هفته بزرگداشت مقام زن و روز مادر،با خانم دکترمریم محمودزاده، استاد  ومشاور حوزه ودانشگاه ،به گفت‌وگو نشسته‌ایم که مشروح آن را در ذیل می‌خوانید:
تسنیم:چرا با گذشت 34 سال از انقلاب اسلامی هنوز برنامه اصولی و ماندگاری برای زنان نداریم و مرتب قوانین در این حوزه تغییر می‌کند؟
محمودزاده:اینکه می‌گوییم 34 سال از انقلاب گذشته باید توجه داشته باشیم که کشور در این چند سال درگیر مسائل انقلاب ، جنگ و انقلاب فرهنگی و تعطیلی دانشگاه‌ها بود و اصلاً کارها در روال معمولی خودش پیش نرفت ،در نتیجه قضاوت ماباید عادلانه باشد. مانیفست جمهوری اسلامی ایران در حوزه زنان در واقع نظرات امام (ره ) و مقام معظم رهبری است، اما آیا ما به دنبال این نظرات رفته‌ایم؟ تا چه میزان به دنبال تبلیغ و فرهنگ سازی این نظرات بوده‌ایم؟ نظرات امام در کتاب صحیفه نور و بیانات مقام معظم رهبری هم بعضاً در سخنرانی های افراد در محافل مختلف گوشزد می‌شود، اما به صورت فرهنگ عمومی در نیامده است و اگر کسی هم روی آن کار کرده به صورت فردی و جزئی بوده و این کارها نمی‌تواند زیربنای اقدامات بزرگتر شود............
تسنیم:سوال ما هم این است که چرا این مهم تابحال انجام نشده است؟
محمودزاده:باید از ارگان های ذیربط پرسید..........
تسنیم:شما با ارگان‌های زیادی در این زمینه ارتباط دارید،آیا این کمبودها را گوشزد کرده اید؟
محمودزاده:بله، ما در این زمینه ارگان ها را راهنمایی می‌کنیم، اما وقتی افراد درموسسات خصوصی خود روی این موضوعات کار می‌کنند، فقط در حد توان خود می‌توانند اقدام کنند، اما مثلاً سازمانی به وسعت صدا وسیما می‌تواند بسیار موثر عمل کند که متاسفانه برنامه های مناسب ندارد. این را باید مسئولان پاسخ دهند .
به طورکلی یکی از دلایل این امر عدم برنامه ریزی است، دلیل دیگر این  است که بسیاری از مسئولان ما در سطوح میانی هنوز درمورد نظرات و فرهنگ امام و مقام معظم رهبری توجیه نیستند که باید در این زمینه چه کاری انجام دهند و بنده معتقدم فرهنگ سازی با کارهای جزئی انجام نمی شود.
بعلاوه اینکه ما سند راهبردی در مورد زنان داریم، سند دفاع از حقوق زنان که در دوره قبل مرکز امور زنان ریاست جمهوری تهیه شد .این سند شامل حمایت از زنان در حوزه اشتغال، تحصیل ، فرزندآوری وحمایت از زنان سرپرست از خانوار و غیره است. اما پیشوانه اجرایی خوبی نداشته است چرا که باید هماهنگ با تصویب قوانین، سازوکار اجرایی و قانونی آن سنجیده شود و ارگانی هم برای نظارت و اجرای این اسناد و قوانین تشکیل شود. .......
تسنیم:چرا این قوانین اجرایی نشده است ؟
محمودزاده:قوانین در مجلس به تصویب رسیده، اما ممکن است یک کارفرمایی آن را اجرا نکند و البته بخش‌هایی ازآن مثلا در مورد حمایت از زنان سرپرست خانوار، کاهش ساعت کار زنان، افزایش مرخصی زایمان تصویب و اجرا شده است. سند راهبردی در مورد زنان وجود دارد اما لازم است که بیشتر روی آن کار شود و در صحن مجلس مطرح شده و از پشتوانه اجرایی برخوردار شود.
ما متاسفانه در حوزه زنان به طور کلی خلا قانونی داریم و در مباحثی نیاز به متمم قانونی و تبصره و غیره داریم تا مرحله بعد به اجرایی‌ شدن برسیم؛ اما در عین حال باید ببینیم قوانین چقدر درجامعه تاثیر گذار است مثلا در غرب اگر زنی توسط شوهرش آزار ببیند از سوی پلیس حمایت می‌شود اما واقعا این قانون و نحوه اجرای آن جلوی بروز خشونت در دنیای غرب را گرفته است؟ پاسخ منفی است زیرا قانون یک حالت  خشک و رسمی دارد اما چقدر می‌شود به اجرای آن در درون خانواده امیدوار بود در محیط خانواده چون مخاطب ما انسان است هم اخلاق و هم قانون باید در کنار هم باشد تا کارایی قانون مشخص شود.
تسنیم:چرا از کارشناسان زن که تخصص و تجربه کافی دارند استفاده نمی‌شود؟
محمودزاده:عدم باور مسئولان ما نسبت به این مسئله که "خانم‌ها می‌توانند" دلیل این مسئله است .مثلاً در برنامه این شب‌ها که در طول ماه رمضان پخش می‌شود در طول 30 شب یک کارشناس خانم به برنامه دعوت نمی‌شود .همین مسئله در مورد تعداد نمایندگان زن در مجلس هم وجود دارد زیرا با وجود اینکه نیمی از جمعیت کشورما زن هستند اما تعداد نمایندگان زن  به نسبت کم است.متاسفانه تفکر غالب جامعه و مسئله جنسیت مانع حضور زنان شده است که این عدم حضور را نه اسلام قبول دارد نه در نظرات امام و رهبری چنین چیزی دیده می‌شود.
تسنیم:چرا شرایط چند سال اخیر باعث شده زنان خود نیز خواهان حضور بیشتر در جامعه باشند؟
محمودزاده:ما در این زمینه قائل به نظریه تفصیل هستیم .یعنی معتقدیم حضور زنان نه مطلقاً خوب است نه بد. بلکه باید شرایط حضور را سنجید چنانچه زنان ما در دوران جنگ به زعم امام راحل از مردان جلوتر بودند و همینطور در صدر اسلام هم زنان به طور مستقیم و غیرمستقیم حتی در جنگ ها هم حضور داشتند. حضور زنان در صورتی که به گناه نینجامد، حریم محرم و نامحرم را ازبین نبرد، آسیب های روحی و جسمی به مردم و زن ما وارد نکند و آسیب های خانواده ای ایجاد نکند ایرادی ندارد و اسلام هم مانع این حضور نمی شود........

تسنیم:چرازنان خودشان خواهان حضور پررنگ‌تر از قبل هستند؟
محمودزاده:با توجه به بحث های رسانه ای، تربیتی وفرهنگی جوی در کشور القا شده که اشتغال زنان تبدیل به یک ارزش و هنجار شده و متاسفانه شغل خانه داری ، همسرداری و مادری و غیره تبدیل به یک ناهنجاری شده است، مثلا در فیلم ها و سریال ها زنان دارای ارزش کسانی هستند که بیرون از منزل شاغل هستند و زنان خانه دار به صورت افرادی نشان داده می‌شوند که در حاشیه هستند ،در مشورت ها نادیده گرفته می شوند و نمی توانند نظر بدهند.
در سالهای اخیر دیدگاه های فرهنگی به مردم القا شده که اشتغال زنان را ارزشمند جلو می‌دهد اما باید آسیب ها و تبعات این حضور را هم سنجید .در بحث های ارتباطی این مسئله مطرح است که با بررسی فرهنگ و آداب مردم یک کشور و برنامه ریزی روی آن،ذائقه مردم را چه به لحاظ لباس پوشیدن و چه به لحاظ نوع خوراک ، سرگرمی‌ها و سبک تعامل و غیره تغییر داده ودر طی یک فرهنگ وارداتی نیازهای جدیدی را به مردم جامعه القا می‌کنند .
تسنیم:چرا تاثیر پذیری زن ایرانی از فرهنگ وارداتی زیاد شده است؟
محمودزاده:تاثیر پذیری به این دلیل است که زنان ما نقطه مقابل مساله را نمی‌بینند ،در واقع ما الان در یک جنگ هستیم و به تعبیر مقام رهبری ناتوی فرهنگی می‌خواهد ما را از فرهنگ اسلامی خود خالی کند. در این زمینه دشمن از ابزارهای مختلفی مانند انواع لوازم آرایشی وسی دی های مبتذل که با قیمت بسیار نازل در اختیار مردم قرار می گیرند استفاده کرده و با استفاده از امکانات و بودجه های کلان بسیار قویتر از ما عمل می‌کند.
دلیل دیگر این است که بودجه فرهنگی در کشور ما به قسمت هایی که بایدبرسد نمی‌رسد وبسیاری از ایده ها و طرح های تاثیر گذار به دلیل نداشتن بودجه معلق می‌ماند. دلیل دیگر هجمه برنامه های ماهواره ای است که با برنامه ریزی همه جانبه در حال تخریب فرهنگ ما هستند.
تسنیم:علت عدم مقاومت زنان در برابر هجمه فرهنگ بیگانه چیست؟
محمودزاده:زنان ما در همین جامعه زندگی می‌کنند ،اما جامعه چقدر به آنها تغذیه درست فکری و روحی برای مقابله با فرهنگ بیگانه داده است؟ آیا راه‌های شناسایی فرهنگ بیگانه را به زنان و دختران خود آموزش داده‌ایم؟متاسفانه ما اصلا روی آموزه‌های خود در این زمینه تمرکز نکرده ایم و آموزش ما در این زمینه ضعیف است،ما هنوز جوانان خود را درمورد روابط با نامحرم توجیه نکرده‌ایم،چرا که این جزیی از آموزه‌های دینی ماست واین آموزه‌ها هرکدام فلسفه وجودی خود را دارد، اما فرهنگ سازی در این زمینه صورت نگرفته است.
بعلاوه همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند :علم ما در دانشگاه‌ها خصوصا در زمینه علوم انسانی علم سکولار است و متاسفانه تفکر سکولار هم تحویل جامعه می‌دهد و این افراد هستند که در آینده به عنوان اساتید دانشگاه و نویسندگان و برنامه ریزان کشور افکار جدید را به جامعه تزریق می‌کنند.
مساله دیگر که در این عرصه مؤثر است تبلیغات و استفاده از جاذبه‌ها و تکنیک‌هایی است که به طبع جوانان خوش می‌آید، اما از طرف مقابل ما ضعیف عمل کردیم و حتی آموزه‌های قرآنی‌مان را به صورت آموزه‌های جذاب در نیاوردیم و به طور مثال صحبت‌های امام راحل (ره)فقط در بحث انتخابات ، یوم الله 22 بهمن و مناسبت‌ها پخش می‌شود اما صحبت‌های ایشان در حوزه زنان مغفول مانده وتعلیم داده نشده است.
تسنیم:دلیل بی تفاوتی نسل جدید دختران به ارزش‌های دینی، فرهنگی و سنتی را در چه می‌دانید؟
محمودزاده: یکی از دلایل آن کمرنگ شدن جو دینی در جامعه ما است و این فقط در مورد جوانان نیست؛ متاسفانه ارزش‌های دینی در بین والدین نیز کمرنگ شده و مسلما بر فرزندان تاثیر می‌گذارد ،چون خانواده نقش مهمی در این زمینه دارد و متاسفانه خانواده های ما تاکید قبلی را بر مسائل اعتقادی و دینی ندارند.....
تسنیم:به نظر شما چرا به این نقطه رسیده ایم؟
محمودزاده: یک دلیل آن فرهنگ غالب در جامعه و کم ارزش شدن حجاب و افراد باحجاب است .دلیل دیگر رسانه ها و فیلم‌ها و سریال‌هایی است که از رسانه‌های مختلف پخش می‌شود، دیگر اینکه خود افراد برآموزه های دینی خود تاکید ندارند و با شنیدن نظرات دیگران دچار تزلزل می‌شوند ،در صورتی که باید طوری باشد که افراد تحت هر شرایطی بر عقیده خود راسخ بمانند و عقیده درست برغلط تاثیر بگذارد.دلیل دیگر این است که دینداری دینمداران ما واقعی نیست و بنیان قوی برای ارائه نظرات خود طراحی نکرده اند.
تسنیم:چرا حجاب برای زنان و مردان یکسان نیست وبه طور یکطرفه محدودیت‌هایی را برای زنان ایجاد کرده است؟
محمودزاده: آیا زن و مرد به لحاظ روحی ، جسمی و عاطفی مانند هم هستند؟مسلما خیر. در اسلام زن و مرد یک سری حقوق برابردارند مثل حق حیات، حق آزادی بیان، حق عقیده، اما یک سری حقوق برای یک جنس اختصاصی است مثل حق داشتن چند همسر برای یک مرد و یا حق طلاق .
احکام و حقوق مختص یک جنس قاعدتاً به تفاوت‌های زن و مرد بر می‌گردد؛ بهترین کسی که این قوانین را می‌داند و در بهترین نحو تنظیم کرده، خالق عالم است و هر کسی نمی‌تواند فلسفه وضع این قوانین را از جانب خداوند بداند.یکی از آن قوانین هم تفاوت حجاب زن و مرد است که باید در یک چارچوب درست و محکم در سن مناسب به فرزندان آموزش داده شود تا در وجودشان نهادینه شود.
تسنیم:به نظر شما برخی قوانین ومقررات خشک که محدود کننده زنان هستند،چقدر در سرکشی و نافرمانی آنها تاثیر دارد؟
محمودزاده: ما قانون خشک و محدود کننده ای که مخالف قوانین و رویکردهای اسلامی باشد نداریم و هر چه هست مستندات آن به بحث های کلی دین بر می‌گردد و در آن ریشه دارد، اما ممکن است در بحث اجرای قوانین بعضی قضات برداشت خاصی از یک قانون داشته باشند و نحوه اجرای آن متفاوت شود اما اصل قانون مشکلی ندارد.
تسنیم:به نظر شما قوانین موجود در کشور تاچه اندازه توانسته حافظ حقوق و منافع مادی و معنوی زنان باشد؟
محمودزاده: نسبتاً کم  و این موضوع دلایل مختلفی دارد ، از جمله اینکه راهکارهای اجرای قوانین ضعیف است ،اکثر زنان پشتوانه مالی مناسبی برای خود ندارند که در مواقع لازم از خود دفاع کنند ،خود زنان در حوزه خودشان دخالتی نداشتند و مردان با پیش زمینه ذهنی خود قوانین را برای زنان وضع کردند .لازم است که مراکز پژوهشی بر قوانین تمرکز کرده و راه کارهای اجرای آنرا بررسی و ضمانت اجرایی ایجاد کنند؛ زیرا جمهوری اسلامی در حوزه زنان دست افراد متخصص را باز گذاشته تا بررسی های لازم را انجام دهند.

گفت وگو از :زهره رمزی ،بخش اجتماعی خبرگزاری تسنیم

انتهای پیام /