ابن سینا را در تاریخ به کار گل گرفتند/فلسفه سلوک است و فیلسوف سالک راه

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، آیین رونمایی از کتاب «سخن ابن سینا در کلام بهمنیار» که به قلم غلامحسین ابراهیم دینانی به رشته تحریر درآمده بود، صبح امروز 13 اردیبهشت ماه، با حضور عبدالله نصری، نویسنده کتاب و مجید حمیدزاده معاون پژوهشی پژوهشگاه حکمت و فلسفه در سرای اهل قلم برگزار شد.

دینانی در این نشست با اشاره به اهمیت فلسفه در دنیای امروز گفت: یک فیلسوف با محقق فلسفه تفاوت دارد. فلسفه سلوک است و فیلسوف سالک راه است. همانطور که عارف سالک است، فیلسوف هم سالک است، اما با این تفاوت که سلوک فیلسوف با نظر است، اما سلوک عارف با عمل که اگر این عمل هم پشتوانه نظری نداشته باشد، نمی‌تواند به مقصد برسد.

وی با بیان اینکه من اثری نمی‌نویسم که کتابی نوشته باشم، بلکه برای نوشتن دغدغه‌ای دارم که منجر به تألیف کتاب می‌شود، ادامه داد: این کتاب هم دغدغه‌ای بوده که من در خصوص ابن سینا داشتم. ابن سینا فیلسوفی است که با کمال تأسف آن را نشناختیم و غربی‌ها بیش از ما قدرش را می‌دانند. بیشترین کسی که به ابن سینا توجه داشته، ملاصدرا وده که آن هم در بسیاری از جاها او را نشناخته و نظرات غلط از وی ارائه داده است، چرا که ملاصدرا در تبیین نظرات ابن سینا به کتاب‌هایی مانند "شفا" استناد می‌کند؛ آثاری که به گفته ابن سینا برای عوام نوشته شده است.

این استاد برجسته فلسفه با اشاره به تأثیراتی که ابن سینا بر روند حکمت و اندیشه اسلامی داشته است، گفت: هر علمی را می‌شود بدون تاریخ آموخت؛ به عنوان نمونه می‌شود طبیبی بدون خواند "قانون" پزشک خوبی باشد، اما یک فیلسوف بدون دانستن تاریخ فلسفه نمی‌تواند ادعایی داشته باشد. برای دانستن فلسفه باید تاریخ و سلوک آن را بدانیم. مباحثی که فیلسوف مطرح می‌کند، با آنچه که دیگران به آن می‌پردازندف متفاوت است. فیزیک‌دان می‌گوید که ماده را شناخته است، اما فیلسوف می‌پرسد که "شناخت" چیست و این خیلی مهم است؛ یعنی همان چیزی که کانت مطرح کرده است؛ یعنی تفکیک میان وجودشناسی و شناخت‌شناسی. 

دینانی ادامه داد: ابن سینا همین موضوع را در قالب "ذهن" و "عین" مطرح می‌کند. او وجودشناس است، اما به گونه‌ای این مسئله را حل کرده که شاید در تاریخ تفکر فلسفه هیچ‌کس مانند ان سینا شکاف عمیق این دو مسئله را پر نکرده است. دنیای امروز ابن سینا را نشناخته است، نحله‌های مختلف فلسفی عرق می‌ریزند تا این شکاف را پر کنند، اما ابن سین سال‌های پیش یه این پرسش پاسخ داده است. ابن سینا به علم حضوری اشاره می‌کند. به نظر او تا زمانی که علم حضوری میسر نشود،‌ شناخت و علم حصولی نیز غیر قابل امکان خواهد بود.

این استاد برجسته فلسفه یادآور شد: پیش از ابن سینا اساتید و فلاسفه‌ای وجود نداشت، اگر هم بوده ابن سینا از آنها به خوبی یاد نمی‌کند. تنها فارابی را می‌توان در این راستا شناخت که ابن سینا از آن تأثیر پذیرفته است. به همین خاطر می‌توان ابن سینا را آغازگر و مبدأ بدانیم. متأسفانه برخی از آثار ابن سینا از بین رفته است. به عنوان نمونه 20 جلد از مجموعه "الانصاف" که در حمله مسعود غزنوی به اصفهان نابود شد و در آتش سوخت، می‌توانست دنیایی را تکان دهد.

ابن سینا را در تاریخ به کار گل گرفتند

به گفته دینانی، در حال حاضر از آثاری که از خود ابن سینا هم باقی مانده و یا اندیشه‌هایی که از او در منابع شاگردانش به چشم می‌خورد هم غافل هستیم. متأسفانه این "دوله‌ها" به جای اینکه او را در فلسفه به کار بگیرند، در کار گل گرفتند و به پزکی و درمان بیماری‌هایشان گماشتند. او روزها به معالجه می‌پرداخت و شب‌ها با شاگردانش به بحث و مناظره می‌نشست و بسیاری از اندیشه‌های او در کتاب‌های شاگردانش باقی مانده است، به همین خاطر عمر ابن سینا کم بوده است.

وی ادامه داد: اگر تاریخ غرب از ارسطو و افلاطون به عنوان فیلسوفانی که با اعتقاد در این زمینه کار کرده‌اند و مبانی فلسفه غرب با پی‌نوشت‌های ارسطو در طی این 2500 سال تدوین می‌شد، در جهان اسلام هنوز تا این ساعت کسی مانند ابن سینا رشد نکرده است. او تنها فیلسوف عالم شرق است. ناگفته‌های بسیاری در آثار اوست که باید به آن پرداخته شود.

انتهای پیام/

دینانی ادامه داد: