نگاه محدود ناشران به نشر دیجیتال/نشر دیجیتال یا نشر زبان انگلیسی؟

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، در تعریفی ساده از "کتاب دیجیتال" باید گفت به کتابی اطلاق می‌شود که بتوان آن را بر تلفن همراه و یا لپ‌تاپ‌ها نصب و استفاده کرد. تولید این نوع منابع با رویکردی این‌چنینی در طی 10 سال گذشته در کشورهای توسعه‌یافته آغاز شد و بعد کم‌کم رواج پیدا کرد. نظرات در خصوص فرصت یا تهدید بودن این نوع منابع در نظر اهل کتاب چه ناشران و چه نویسندگان متفاوت است. برخی آن را فرصتی برای باز شدن مسیری جدید در توسعه فرهنگ کتابخوانی می‌دانند و برخی دیگر آن را تهدیدی برای ناشرانی که سال‌ها با کاغذ سر و کار داشتند.

با وجود آنکه تقریباً یک دهه است که این نوع کتابخوانی در کشورهای مختلف اروپایی مورد استفاده قرار گرفته است، اما هنوز جای خالی آن در کشور احساس می‌شود. شاید بتوان حرکت به این سمت را راهی جدید برای برون‌رفت از مسئله کاغذ و گرانی این روزهای کتاب به شمار آورد که قطعاً می‌تواند فصل جدیدی در کتابخوانی و انس بیشتر مردم با این دوست همیشگی باز کند. برای حرکت در این سمت نیازمند زیرساخت‌ها و تهیه ابزارهای مختلفی هستیم که مسلماً بخش بزرگی از آن برای ناشران هزینه‌بردار است.

نشر دیجیتال یا توسعه منابع آموزشی زبان

نمایشگاه کتاب امسال بخش جدیدی با عنوان بخش دیجیتال مهیا کرده است که اگرچه همیشه نخستین گام‌ها در امری با آسیب‌ها و کاستی‌های مختلفی روبرو است، اما همین آغاز و توجه به این رویه می‌تواند فصل جدیدی در دنیای کتاب ما باز کند. با وجود این، اگر در سالن بخش ناشران دیجیتال قدم بزنیم،‌ خواهیم دید که بخش اعظمی از آثار ارائه شده در غرفه‌ها به آموزش زبان انگلیسی و ادعیه اختصاص دارد. به عبارت دیگر به نظر می‌رسد برداشت ناشران داخل از نشر الکترونیک یا همان دیجیتال محدود به این حوزه‌ها است. حوزه‌هایی که عموماً مربوط به آموزش می‌شود و از بخش فرهنگ و باز کردن دنیای جدیدی بر نگاه مخاطب فاصله می‌گیرد.

پریسا زارعی، دانشجوی رشته ادبیات دانشگاه ترییت معلم، با اشاره به راحت و در دسترس بودن کتاب دیجیتال نسبت به کتاب کاغذی می‌گوید: خواندن کتاب با روش دیجیتال خیلی آسان‌تر از خواند معمول کتاب است. هم حمل آن مخاطب را به سختی نمی‌اندازد و هم در هر فرصتی که داشتید می‌توانید با موبایل خود به مطالعه بپردازید. البته متأسفانه بیشتر منابعی که از این راه تهیه و ارائه می‌شود، بیشتر به آموزش زبان و لغت‌نامه اختصاص دارد. من بیشتر به کتاب‌های ادبی علاقه‌مندم، اما کمتر اثری را می‌توانم پیدا کنم که با این روش و با کیفیت خوب ارائه شده باشد. 

در بخش دیجیتال نمایشگاه کمتر غرفه‌ای را می‌توان یافت که به مباحثی غیر از زبان انگلیسی بپردازند. انواع و اقسام دی وی دی و نرم‌افزارهای زبان‌های خارجی حکایت از غربت فرهنگ بومی ایرانی اسلامی دارد. منابعی که هر چند سطح آگاهی مخاطب از دنیای خارج را ارتقا می‌دهد، اما اگر پادزهر فرهنگ بومی با آن آمیخته نشود، به کج‌راهه خواهد رفت، کج‌راهه‌ای که باید سال‌ها وقت و زمان گذاشت تا آن را اصلاح کرد.

توسعه نشر دیجیتال، حرکت به سمت ارزان‌تر شدن کتاب

سال گذشته یکی از سال‌های پر خبر در حوزه نشر بود که مهمترین آنها دغدغه‌های ناشرانی بود که سال‌ها با کاغذ سر و کار داشتند و حالا به خاطر نوسانات ارز و افزایش تحریم‌ها باید بسیاری از منابع را از فهرست چاپ خود حذف می‌کردند یا زمان آن را به تعویق می‌انداختند. این در حالی است که اگر زیرساخت‌ها و افق‌های نشر به سمت به روز شدن و پوست انداختن از حالت قدیمی به سمت ورود به دنیای جدید کتاب پیش می‌رفت، هم مخاطبان کتاب آثار مورد نیاز خود را با قیمت مناسب‌تری تهیه می‌کردند و هم ناشران ضرر کمتری را متحمل می‌شدند.

علیرضا کمره‌ای، پژوهشگر، با بیان اینکه باید دنیای جدیدی در عرصه کتابخوانی تجربه کنیم، گفت: تا کی باید درخت‌ها را ببریم و با آن کتاب‌ چاپ کنیم. بعضی وقت‌ها فکر می‌کنم که باید به چند درخت در آن دنیا به خاطر اینکه آنها را بریدیم و کاغذ درست کردیم و بعد کتاب را نخوانیدیم و به دور انداختیم، جواب بدهیم. به نظرم باید به راهکارهای جدیدی وارد شد، مثلاً توسعه بخش دیجیتال یکی از راه‌هایی است که می‌تواند ما را از گران خریدن کتاب نجات دهد.

تبدیل تهدید به فرصت با نشر دیجیتال

در نظر گرفتن بخش دیجیتال برای نمایشگاه کتاب، یکی از گام‌های مؤثری است که نمایشگاه تهران را به استانداردهای بین‌المللی سوق می‌دهد. محمد حمزه‌زاده توسعه نشر دیجیتال را یکی از راه‌‌های دور زدن تحریم‌ها می‌داند و می‌گوید: با توجه به اینکه جوانان ما در حال حاضر با وسایل ارتباط جمعی و دنیای مجازی بهتر از دنیای کاغذی کتاب ارتباط برقرار می‌کنند، باید از این فرصت در جهت توسعه کتابخوانی استفاده کرد. علاوه براین، ارائه آثار در این قالب، ارتقای کیفی نمایشگاه را نیز به همراه دارد و به مخاطب این امکان را می‌دهد که با سرمایه‌ای که در دست دارد، کتاب‌های متعدد و به مراتب بیشتری نسبت به حالت قبل که تأکید بر نشر کاغذی بود، تهیه کند.

آسان‌تر شدن کار پژوهشگران با کتاب دیجیتال

ارتقا و توسعه نشر دیجیتال علاوه بر اینکه فرهنگ کتابخوانی را بهبود می‌بخشد، کار پژوهش را برای کارشناسان تسهیل می‌کند. یکی از مشکلات امروز کشور ما در حوزه کتاب و کتابخوانی توزیع نامناسب آثار است که این امر مشکلات متعددی از جمله در دسترس نبودن تمام منابع برای پژوهشگران شهرستان را فراهم می‌کند. بارها در کتابخانه‌های بزرگ پایتخت شاهد این هستیم که دانشجویان و اساتید برای اتمام و تکمیل بخشی از پژوهش خود مجبور می‌شوند که مسیر طولانی راه را بر خود تحمیل کنند تا شاید در فرصت اندکی که دارند بتوانند نمی از یم علمی که در کتابخانه‌ها انباشته شده،‌ برگیرند.

توسعه بخش دیجیتال آثار می‌تواند کمک مؤثری به دسترسی و توزیع آثار در سراسر کشور کند. حجت‌الاسلام رسول جعفریان با اشاره به ضوروت این امر می‌گوید: استقبال از این نمایشگاه کتاب سوری است، کار پژوهشی جوانان معمولاً از طریق اینترنت انجام می‌شود و کمتر به منابع و کتب کاغذی مراجعه می‌کنند. یکی از حوزه‌هایی که در دنیا مورد توجه قرار می‌گیرد و ما هنوز به آن توجه نکرده‌ایم، گسترش نشر دیجیتال است. بیشترین استقبال جوانان ما از کتاب‌های دیجیتال است، در حالی که به این بخش چنان که باید توجه نکرده‌ایم.

انتهای پیام/