ورود مسئله‌محور و مستند به دفاع مقدس در «جنگ‌ ایران و عراق؛ موضوعات و مسائل»

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم،‌  محمد درودیان از نویسندگان سرشناس عرصه تاریخ‌نگاری دفاع مقدس  است. درودیان که متولد 1338 تهران است تا قبل از سال 66 که در دانشگاه پذیرفته شد، علاوه بر نوشتن مقالات و گزارش های متعدد از سلسله عملیات نظامی کتاب‌های «خرمشهر در جنگ طولانی» و ”خرمشهر تا فاو» را تالیف کرد. با وجود قبولی در دانشگاه شهید بهشتی در سال 66 به دلیل حضور در جبهه‌ها در سال 1368 وارد دانشگاه شد و این دوره را با وقفه سه ترمی در سال 1371 به اتمام رساند و مدرک کارشناسی خود را در رشته تاریخ اخذ کرد. در این فاصله کتاب «از خونین شهر تا خرمشهر» را نوشت.

وی در این سال‌ها مسئولیت های مختلفی را برعهده داشته و دارد که بعضی از این مسئولیت‌ها عبارتند از: تأسیس تاریخ‌نگاری جنگ در سپاه، طراحی و ساماندهی پروژه تدوین روزشمار جنگ ایران و عراق، رئیس دفتر مطالعات و تحقیقات جنگ در ستاد کل نیروهای مسلح، دبیر گروه تهدیدات و روش‌های مقابله در مرکز تحقیقات راهبردی ستاد کل نیروهای مسلح، مشاور وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، دبیر معاونت دفاعی دبیرخانه شورای عالی امنیت، سردبیر فصل‌نامه تخصصی جنگ ایران و عراق (نگین ایران).

محمد درودیان که از طرف دفتر سیاسی سپاه جهت ثبت، ضبط و گردآوری اسناد تاریخی وارد عرصه دفاع مقدس شد، پس از جنگ با استناد به اسناد جمع آوری شده و پژوهش های خود می رود تا به افق نظریه‌پردازی در جنگ ایران و عراق نزدیک شود. وی با دو مجموعه کتاب، شناخته و مشهور شد. نخستین مجموعه سیری در وقایع سیاسی، تاریخی و نظامی جنگ عراق با ایران بود که در شش جلد تدوین گردید و دومین مجموعه به نقد و بررسی شرایط مختلف جنگ از نظر سیاسی، تاریخی و نظامی پرداخت. در پرونده نویسندگی محمد درودیان، آثار زیر ثبت شده است: الف: مجموعه پنج جلدی سیری در جنگ شامل 1- خونین شهر تا خرمشهر، 2- خرمشهر تا فاو، 3- فاو تا شلمچه، 4- شلمچه تا حلبچه، 5- پایان جنگ. ب: مجموعه پنج جلدی نقد و بررسی جنگ شامل 1- پرسش‌های اساسی جنگ، 2- اجتناب ناپذیری جنگ، 3- علل تداوم جنگ، 4- روند پایان جنگ، 5- گزینه‌های راهبردی در جنگ.

 محمد درودیان در مورد آخرین کتاب خود که تحت عنوان «جنگ‌ ایران و عراق، موضوعات و مسائل» که از سوی انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگا‌ه‌ها (سمت) منتشر شده است در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم گفت: این کتاب برای دانشجویان نوشته شده است و به تدریس جنگ ایران و عراق اختصاص دارد، ملاحظاتی که در ساختار و ریتم مباحث، میزان پرداختن به مسائل مختلف و روش بررسی مسائل متاثر از همین ملاحظه دانشجویی است. این کتاب یک کتاب اجمالی است که کل جنگ از آغاز تا آخر دوران دفاع مقدس در آن مرور شده است.

وی ادامه داد: البته من کتابی قدیمی با عنوان آغاز تا پایان جنگ نیز که اختصاص به کل جنگ داشت هم داشتم، اما در واقع این کتاب جایگزین آن است و افزوده‌هایی نیز بر اساس اطلاعات کامل‌تری دارد که پس از انتشار آن اثر به دست آورده‌ام. آن کتاب در سال 1376 منتشر شده است و تاکنون 17 بار تجدید چاپ شده است. اما در این کتاب که به تازگی منتشر شده، اطلاعاتی را که در بعد از نشر آن کتاب جمع آوری کرده ام به آن افزوده ام.

درودیان در مورد ویژگی دیگر کتاب تازه نشر خود گفت: نکته دوم در مورد این کتاب این است که چون برای آموزش در محیط دانشگاهی تالیف شده است، فرض ما بر این است که وقتی بحثی به دانشگاه می‌رود در حال عقلانی شدن است و باید استدلالی باشد. برای همین این کتاب کاملا استدلالی و تحلیلی و مستند نوشته شده است.

وی ادامه داد: نکته سوم نیز این است که تا پیش از تالیف این کتاب آن چیزی که در نگاه به جنگ ایران و عراق در ذهن من غالب بود  نگاه تاریخی بود. نگاه تاریخی مشخصه اش همان سنت تاریخ‌نگاری ایران است که توصیفی و نقلی و مبتنی بر توالی حوادث است. من در این کتاب سعی کرده ام از این روش فاصله بگیرم و اثر بیشتر موضوع محور و مسئله محور باشد به همین دلیل هم این عنوان را انتخاب شده است.
محقق تاریخ دفاع مقدس در مورد ورود مسئله محورانه به تاریخ دفاع مقدس توضیح داد: یعنی ما الزام نداریم از نقطه صفر تا آخر همه چیز را بگوییم. می توانیم بیاییم موضوعاتی که  اساسی و اصلی است  را تشریح کنیم و من نیز همین کار را کرده ام. پیشگفتار ابتدای کتاب هم بیشتر ناظر بر روش‌شناسی جنگ ایران و عراق است. در این پیش‌گفتار طرح مسئله کرده‌ام که ما چگونه به این جنگ بپردازیم. رویکردهای مختلف را نقد و  شیوه مورد نظر خود را بیان کرده‌ام. تعریف کرده‌ام که منظور از موضوعات و منظور از مسائل در عنوان و متن اثر چیست.

وی در مورد ویژگی‌های ساختاری کتاب «جنگ‌ ایران و عراق، موضوعات و مسائل» ادامه داد: نکته دیگری که در ساختار این کتاب وجود دارد، این است که هر فصل از کتاب با طرح پرسشی اساسی شروع شده تا معلوم شود که اصلا در فصل  پیش رو مسئله چیست. در ادامه نیز بیان شده است که اساسا و اجمالا به این مسئله چه نوع نگاه‌هایی وجود دارد و  توضیح داده ام که برای تحلیل این موضوع باید این مسائل را بررسی کنیم. در آخر هر فصل نیز خلاصه‌ای از مباحث آن ارائه داده ایم.

انتهای پیام/