روز بزرگداشت "ابوالقاسم فردوسی"/شهادت"سهروردی"/حمله هماهنگ آمریکا و عراق به ترمینال نفتی خارک


خبرگزاری تسنیم: ۲۵ اردیبهشت ماه روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی، بزرگ‏ترین حماسه سُرای ایران و یکی از حماسه سرایان بزرگ جهان است.

به گزارش خبرنگار گروه "رسانه‌های دیگر" خبرگزاری تسنیم، مهمترین رویدادهای تاریخی روز 25 اردیبهشت ماه به شرح زیر است:

**رویدادهای مهم این روز در تقویم خورشیدی ( 25 اردیبهشت 1392 )**

*لغو امتیاز تنباکو به واسطه فشار ناشی از فتوای "میرزای بزرگ شیرازی" (1270ش)
پس از این که ناصرالدین شاه قاجار در سفر به فرنگ، دچار کم پولی می‏شود، امتیاز کشت، تولید و فروش تنباکو به مدت بیش از نیم قرن را به یکی از سرمایه ‏داران انگلیسی به نام تالبوت واگذار می‏کند تا خرج عیاشی‏ های خود در غرب نماید. وقتی خبر در کشور می‏ پیچد با مخالفت علما و مردم مواجه می‏گردد و پس از مبارزات گسترده و گذشت هفده ماه از امضای قرارداد تنباکو، میرزای بزرگ شیرازی در فتوای مشهور خود، استعمال تنباکو را در حکم محاربه با امام زمان(عج) اعلام می‏ کند و به شاه هشدار می‏دهد که در صورت عدم لغو قرارداد، فرمان جهاد صادر خواهد کرد. سرانجام پایداری علما و حمایت مردم، ناصرالدین شاه را به پرداخت غرامت به تالبوت انگلیسی و لغو قرارداد مجبور ساخت. فتوای تاریخی تحریم تنباکو، توطئه‏ای را که به دست ناصرالدین شاه قاجار با واگذاری امتیاز دخانیات ایران به انگلیسی‏ها در حال شکل گرفتن بود در نطفه نابود کرد.

*صدور بیانیه شورای امنیت در محکومیت کاربرد سلاح‏های شیمیایی عراق (1366 ش)
به دنبال عملیات پی در پی قوای جمهوری اسلامی ایران در جبهه‏ های غرب و جنوب در فروردین 1366 ش، عراق، بار دیگر سلاح‏های شیمیایی را در مقیاس وسیع به خدمت گرفت. در این حال ایران از دبیر کل سازمان ملل درخواست اعزام هیئت کارشناسی بررسی کاربرد سلاح ‏های شیمیایی را نمود. و عراق نیز برای آن که از ایران عقب نماند با ادعای کاربرد سلاح‏ های شیمیایی از طرف ایران، درخواست مشابهی را عنوان کرد. هیئت کارشناسان از سوم تا چهاردهم اردیبهشت آن سال از دو کشور بازدید به عمل آورد و به کارگیری سلاح ‏های شیمیایی از جانب عراق را در سطحی گسترده، اعلام نمود. در نتیجه، دبیر کل سازمان ملل، گزارش هیئت را تقدیم شورای امنیت کرد و آن شورا در رسیدگی به گزارش هیئت و نامه دبیر کل، در 25 اردیبهشت 1366 برابر با 14 می 1987 بیانیه‏ای صادر و اعلام کرد که غیرنظامیان در ایران، بر اثر سلاح ‏های شیمیایی مجروح شده ‏اند. شورا در آخر بیانیه، بدون ذکر نام از کشور عراق، کاربرد تسلیحات شیمیایی را به شدت محکوم نمود. این بیانیه با آن که متناسب با اهمیت فاجعه نبود، لیکن عکس العمل جهانی قوی و مناسبی را به نفع جمهوری اسلامی ایران برانگیخت و کشورها و سازمان‏های بسیاری، عراق را به خاطر کاربرد مجدد سلاح‏های شیمیایی محکوم کردند.

*حمله هماهنگ آمریکا و عراق به ترمینال نفتی خارک (1367 ش)
در ادامه حمایت‏های آمریکا از رژیم متجاوز بعث عراق در حمله به ایران، سازمان جاسوسی آمریکا، سیا، اطلاعات محرمانه ایران را که از طریق ماهواره‏ های جاسوسی به دست آورده بود، در اختیار عراق قرار می‏داد. مقامات جاسوسی آمریکا در دیدارهای خود با مسؤولان عراقی، آنان را تحریک می‏کردند که از برتری نیروی هوایی خود بیشتر استفاده نمایند و هدف‏های اقتصادی ایران را که عموماً شامل تاسیسات نفتی و برق می‏شد، زیادتر و دقیق‏تر بمباران کرده و آنها را از بین ببرند، چرا که برآورد سیا نشان می‏داد که تعداد هواپیماها، تانک‏ها و موشک‏های عراق، چهار برابر ایران است. درنهایت بر اثر تحریک آمریکا، حمله هواپیماهای پیشرفته سوپراتاندارد فرانسوی عراق به جزیره مهم و نفتی خارک در 25 اردیبهشت 1367 موجب وارد آمدن خسارات سنگین گردید و قدرت صدور نفت آن جزیره را از 90 درصد کل صادرات نفتی ایران به کمتر از 50 درصد تقلیل داد.

*روز بزرگداشت استاد سخن و ادب فارسی "حکیم ابوالقاسم فردوسی طوسی"
25 اردیبهشت ماه روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی، بزرگ‏ترین حماسه سُرای ایران و یکی از حماسه سرایان بزرگ جهان است. وی در سال 319 یا 320 ش برابر با سال 329 ق در طوس متولد شد. شهرت جهانی فردوسی، به خاطر کتاب شاهنامه است که وی سرودن آن را از دوران جوانی آغاز کرد، تا پایان عمر، بارها آن را بررسی و ویرایش کرد و بر غنای آن افزود. شاهنامه، گنجینه میراث هزار ساله ملت و کشور ایران و دایرةالمعارف فرهنگ و تاریخ ایرانیان است. آن گونه که فردوسی می‏گوید، سرودن شاهنامه، سی سال طول کشید. این اثر جاویدان فردوسی که در شمار بهترین آثار حماسی عالم است، در حدود پنجاه هزار بیت دارد و تاکنون به زبان‏های مختلف دنیا ترجمه شده است. شاهنامه فردوسی بر اثر نفوذ شدیدی که در میان طبقات مختلف ایرانیان یافت، در همه ادوار تاریخی بعد از قرن پنجم هجری مورد توجه بود چنانکه همه شاعران حماسه گوی ایرانی تا عهد اخیر تحت تاثیر آن بوده و از آن پیروی کرده‏اند. فردوسی در حفظ جانب امانت هنگام نقل مطالب، به کار بردن نهایت مهارت در وصف مناظر طبیعی و میدان‏های جنگ و قهرمانان منظومه خود و نیز ذکر حِکَم و مواعظ دلپذیر، کمال توانایی را نشان داده است. فردوسی در بیان افکار و نقل معانی و رعایت سادگی زبان، صراحت و روشنی سخن، انسجام، استحکام و متانت کلام در درجه‏ای از قدرت است که کلامش همواره در میان استادان، نمونه اعلای فصاحت و بلاغت شمرده شده و به منزله سخن سهل و ممتنع تلقی گردیده است. برای بزرگداشت مقام این شاعر و سخن‏ سرای نامی، روز 25 اردیبهشت هر سال به نام حکیم ابوالقاسم فردوسی نامگذاری شده است تا فرصتی فراهم آید که علاوه بر شناساندن این شخصیت بزرگ ادبی به اقشار مختلف مردم، زمینه حفظ این گنجینه و میراث غنی در همگان افزون گردد.

*آغاز هفته ارتباطات و میراث فرهنگی

*شهادت شهید مجتبی انصاری دوگاهه (1365ش)
شهید مجتبی انصاری دوگاهه، سپیده‏دم مبارک روز جمعه هشتم مردادماه 1344ش، مصادف با میلاد باسعادت امام حسن عسگری (ع) در رودبار چشم به جهان هستی گشود. دوران کودکی را تحت تربیت نیکوی اسلامی والدین گذراند و از سن شش سالگی وارد مدرسه شد و از همین دوران به‏سبب علاقه‏اش، با قرآن مأنوس گردید و در مکتب‏خانه شروع به یادگیری قرآن مجید نمود و در ظرف مدت دو سال، روخوانی قرآن را به‏طور کامل فراگرفت. مقطع دبستان را در شهر رودبار با موفقیت به پایان رساند و به‏دلیل شغل پدر به شهر رشت هجرت نمود و مقاطع راهنمایی و دبیرستان را در رشت ادامه تحصیل داد، لذا سال‏های پرشور و شوق نوجوانی را در محیط تازه‌ای آغاز نمود و از همین زمان خصائص بارز انسانی یکی پس از دیگری در او هویدا گردید و به ماهیت پلید نظام ستم‏شاهی آگاهی لازم پیدا نمود و در صف انقلابیون مسلمان قرار گرفت و در راهپیمائی‌ها و تظاهرات به نفع انقلاب اسلامی شرکت فعال داشت و در درگیری علیه گروهک‏های محارب به‏ویژه درگیری دانشگاه گیلان شرکت کرد و حضوری شجاعانه داشت.

شهید انصاری، مطیع محض امر ولایت فقیه بود و به مسئله خودسازی توجه و اهمیت فوق‏العاده‌ای می‌داد، لذا جهت انجام این مهم از طریق مطالعات کتب سودمند اخلاقی از جمله کتاب‏های شهید محراب دستغیب و استاد شهید مرتضی مطهری و اساتید برجسته دیگر استفاده زیادی نمود و ضمن تزکیه درونی خویش، از دیگران نیز غفلت نمی‌ورزید. با حضور مجتبی در منزل و یا هر جای دیگر، عطر معنویت و توحید و عبادت، فضای آن محیط را عطرآگین می‌نمود. شهید انصاری در راستای کمال‏جویی و تعالی روح، از پرورش جسم خود نیز غفلت نمی‌ورزید بلکه اهل ورزش به‏ خصوص کوهپیمایی و کاراته بود که در این رشته اخیر، به موفقیت‏های نیز دست یافت و تا اخذ کمربند قهوه‌ای پیش رفت. او در انجمن اسلامی محل نیز فعالیت زیادی داشت و دوره‌های آموزشی بسیج را طی نموده بود. هنگام شروع جنگ تحمیلی از سوی دشمن بعثی، در سال دوم دبیرستان تحصیل می‌نمود که برای اولین‏بار از طریق بسیج سپاه رشت برای حضور در مناطق جنگی جنوب کشور، به سردشت و بانه کردستان اعزام شد.

وی توانست سنگر تحصیل خود را نیز حفظ نموده و با اخذ مدرک دیپلم - به‏علت علاقه وافر به علوم دینی - وارد حوزه علمیه رشت گردد و پس از مدتی برای تحصیل و بهره‌مندی از فیوضات معنوی ثامن‏ الحجج حضرت علی ابن موسی ‏الرضا علیه ‏السلام راهی مشهد شود و در آن شهر مقدس به ادامه دروس حوزوی همت گمارد. از مشهدالرضا نیز چند بار به اتفاق دوستان راهی جبهه‌های حق علیه باطل شد. مجتبی پس از سپری کردن دوره آموزش چریکی در تهران نیز به مدت پنج ماه در مناطق عملیاتی ایلام حضور درخشانی داشت. او طی مدت 25 روز حضور در خاک دشمن، در سخت‌ترین شرایط به‏ سر برد و با تناول گیاهان صحرایی سد جوع کرد تا بالاخره خود را به سپاه رزمندگان اسلام رساند.

شهید انصاری در سال 1365ش مجدداً از مشهد مقدس عازم میادین نبرد و جهاد با دشمن زبون شد و به‏عنوان نیروی عملیاتی در تیپ ویژه خراسان و نیز به‏عنوان تیربارچی همراه رزمندگان اسلام در منطقه عملیاتی حاج‏عمران دلیرانه نبرد و مقاومت نمود تا این‏که به‏همراه تعدادی دیگر از هم‏رزمانش در تاریخ بیست و پنجم اردیبهشت‌ماه سال 1365 هجری شمسی، غریبانه دعوت حق را لبیک گفت و به فیض عظیم شهادت نائل گردید و با عرشیان هم‏نوا گشت و پیکر غرق به خون و مطهرش پس از یک سال دوری و انتظار، به دامان خاک سپرده شد.

*مهدی محی الدین الهی قمشه ای استاد فلسفه دانشگاه و مفسّر معروف قرآن کریم درگذشت(1352ش)

 

**رویدادهای مهم این روز در تقویم هجری ( 4 رجب 1434 )**

 

*درگذشت "محمد بن علی واسطی" معروف به "ابن معلم" شاعر مسلمان(592 ق)
ابوالغنائم محمد بن علی بن فارس واسطی مشهور به ابن المُعَلِّم در سال 501 ق در عراق به دنیا آمد و تا آخر عمر در همان جا باقی ماند. او در اشعارش مضامین اخلاقی و اجتماعی را با الفاظی ساده و روان مطرح کرده است. هم‏چنین اشعاری در مدح و نیز موضوعات عرفانی دارد. ابن‏معلم هرگز از قالب‏های کهن عرب دست برنداشت امّا گه‏گاه کوشید مضامین آنها را با الفاظ جدید، عرضه کند. تنها اثر به جای مانده از ابن معلم دیوان اشعار اوست.

*شهادت حکیم "شیخ شهاب‏ الدین سهروردی" معروف به "شیخ اشراق" (587ق)
ابوالفتح یحیى بن حَبَش سُهرِوَردی ملقب به شهاب الدین، از بزرگان فلاسفه و حکمای اسلامی است که در فقه، حدیث و دیگر علوم متداول زمان، مهارت داشت. وی حکمت و اصول فقه را از مجدالدین جبلی آموخت و از اساتید دیگر نیز بهره برد. شیخ شهاب الدین سالک مسلک اشراق بود که مبتنی بر ذوق و کشف و شهود و اشراقات انوار قلبی است. او این مبانی را مطرح و منتشر ساخت و به سیر و سلوک پرداخت. در طریقه‏ی اشراق، عقل و استدلال برای رسیدن به حقایق کافی نیست، بلکه سیر و سلوک عرفانی نیز برای رسیدن به معرفت ضروری به شمار می‏رود. این عارف مسلمان سرانجام به حَلَب رفت و از لحاظ علمی بر علمای آن سامان برتری جست و مورد لطف حاکم منطقه قرار گرفت. اما دیدگاه‏های فلسفی و عرفانی سهروردی باعث خشم مخالفان وی شد. پس از مدتی، بدگویىِ علمای حَلب از شیخ، حاکم را به قتل سهروردی مصمم ساخت و سرانجام وی را در سی و شش یا چهل سالگی به قتل رساندند. البته شکل قتل وی به صُوَر مختلف نقل شده است. حاکم پس از مرگ شیخ پشیمان شد و مسبّبان این عمل را مجازات نمود. سهروردی با وجود عمر کوتاه خویش کتاب‏های متعددی به فارسی و عربی نوشته است که از آن میان می‏توان به حکمةُ الاشراق، المبدأ و المعاد به عربی و آواز پر جبرییل و عقل سرخ به زبان فارسی اشاره کرد.

*رحلت فقیه، محدث و حکیم جلیل آیت‏ اللَّه "ملاعلی علیاری" (1327 ق)
علی‏ بن عبداللَّه بن محمد علیاری قراجه داغی تبریزی، در سال 1236 ق در روستای سَردْرود در نزدیکی تبریز، به دنیا آمد. وی ابتدا در قریه‏ی عَلیار و سپس در نجف اشرف ساکن شد. ملاعلی علیاری عالم، فقیه، محدث، حکیم، ادیب و شاعری بود که در نجف اشرف به کسب علوم پرداخته و از شیخ مرتضی انصاری، میرزای بزرگ شیرازی و سیدحسین کوه کمره‏ای اجازه روایت و اجتهاد کسب کرده بود. از آثار وی: المَقاصد، حاشیه‏ ی قوانین، مِشکوةُالوُصولِ الی عِلمِ الاصول می‏باشند. آیت‏اللَّه علیاری طبع شعر خوبی داشت و در علم نجوم و ریاضی نیز دارای مهارت بود. سرانجام این عالم ربانی در 91 سالگی بدرود حیات گفت و به دیدار معبود شتافت.

*رحلت عالم‏ بزرگوار و رجالی کبیر شیعه، آیت‏اللَّه "سید محسن امین عاملی" (1371 ق)
سیدمحسن جَبَل عاملی، ملقب به "امین"، از علمای شیعه، در 1284 ق در جبل عامل زاده شد و پس از تحصیل مقدمات در زادگاه خود، راهی نجف گردید. وی در آن‏جا در حوزه‏ی درس آیات عظام آخوند خراسانی، شریعت اصفهانی، شیخ محمدطه نجف و دیگر بزرگان جای گرفت و دانش فراوان اندوخت. سیدمحسن در 1319 ق به دمشق رفت و حامل لوای شریعت و عهده‏دار حل و عقد امور مذهبی و تدریس و تالیف گردید. کتاب نفیس اعیانُ الشیعه اثر نفیس ایشان و از مهم‏ترین مصادر اسلامی در رجال شیعه می‏باشد. او بیش از پنجاه سال در تالیف این کتاب رنج برد و با این کار می‏خواست جامع‏ترین دایرةُالمعارف را در شرح احوال رجال شیعه به رشته‏ی تحریر درآوَرد. البَحرُ الزّاخر و ضیاءُالعُقول نیز از آثار این عالم ربانی است. سید محسن امین عاملی، خاتم مجتهدان شام و رهبر و مرجع شیعیان و مورَّخ و شاعر بزرگی بود که مقام مرجعیّت اعلا را با حُسن تقریر و شیوایى بیان و فصاحت نظم و نثر و کثرت تالیف و شهامت و شجاعت ادبی و سیاسی در خود جمع داشت. امین عاملی سعی فراوانی در زدودن ریشه‏های خرافی کرد و علاوه بر مقام علمی و دینی، پیشاهنگ استقلال طلبان سوریه بود. سرانجام این عالم ربانی و رجالی بزرگوار شیعه، در 87 سالگی دار فانی را وداع گفت و پیکر پاک ایشان پس از تشییع با شکوه در جبل عامل و دمشق، در جوار حرم حضرت زینب(س) به خاک سپرده شد.

**رویدادهای مهم این روز در تقویم میلادی ( 15 می 2013 )**

*اشغال هلند توسط نیروهای آلمان نازی در جریان جنگ جهانی دوم (1940م)
نیروهای آلمان نازی از روز دهم مه 1940م حمله به کشورهای بلژیک، هلند و لوکزامبورگ در غرب آلمان را آغاز کردند و پس از یک حمله شدید پنج روزه این کشورها را اشغال نمودند. پس از تصرف هلند توسط آلمان، ملکه هلند و دولت این کشور به انگلیس رفتند و تا آزادی هلند در سال 1945، دولت هلند آزاد را تشکیل دادند.

*روز بین ‏المللی خانواده
خانواده از ابتدای تاریخ تاکنون، به عنون اصلی ترین نهاد اجتماعی، زیربنای جوامع و خاستگاه فرهنگ ها، تمدن ها و تاریخ بشر بوده است. پرداختن به این بنای مقدس و بنیادین و هدایت آن به جایگاه واقعی اش، همواره سبب اصلاح خانواده بزرگ انسانی و غفلت از آن، موجب دور شدن بشر از حیات حقیقی و سقوط به ورطه نابودی بوده است. اسلام به عنوان مکتبی انسان ساز، بیشترین توجه را به والایی خانواده دارد. از این رو، این نهاد مقدس را کانون تربیت می شمرد. نیک بختی و بدبختی جامعه انسانی را نیز به صلاح و فساد این بنا وابسته می داند و هدف از تشکیل خانواده را تأمین نیازهای عاطفی و معنوی انسان از جمله دست یابی به آرامش برمی شمارد. خانواده، کوچک ترین واحد اجتماعی و در عین حال، بزرگ ترین و اثرگذارترین واحد تربیتی در جوامع به شمار می آید، به گونه ای که می تواند منشأ تحول فردی و اجتماعی و رشد ارزش های انسانی در میان اعضای آن باشد.

خانواده، مهم ترین نهادی است که فرد در آن پرورش می یابد. بنابراین، سرمایه گذاری و توجه هرچه بیشتر به این نهاد مقدس، از رسالت معلمان به ویژه پیامبران و پیشوایان ادیان قرار گرفته است. امروز نیز بشر همین رویکرد را پی می گیرد تا جایی که دولت ها به رشد و توسعه کیفی خانواده توجه می کنند و می کوشند با در اختیار قرار دادن امتیازها و تسهیلات رفاهی، آموزشی و مشاوره ای، به ارتقای سطح بهداشت و سلامت روانی خانواده کمک کنند؛ زیرا این کار، بر تربیت نسل آینده اثر مستقیم خواهد داشت. اگر گام نخست در تشکیل خانواده سنجیده برداشته شود؛ یعنی افراد در انتخاب همسر، معیارهای ارزشی، اخلاقی و ایمانی را در نظر بگیرند، سیر حرکتی خانواده به سوی تشکیل خانواده ای مطلوب خواهد بود. خانواده مطلوب، خانواده ای است که پدر و مادر گه گاه برای فرزندانشان تنها گوش باشند و هنر شنیدن را در خود تقویت کنند. در این صورت می توانند هرچه بیشتر به دنیای فرزندان خود نزدیک شوند و بر آن اثر بگذارند.

این گروه، خانواده را بر اساس شاخص های والای معنوی بنیان نهاده و کانونی ساخته اند که حضور در آن، هم برای پدر و مادر لذت بخش است و هم برای فرزندان بهترین پناه گاه به شمار می رود. این خانواده کانونی خواهد بود برای پرورش نسل آینده و محلی برای انتقال درست ارزش ها و فرهنگ های گذشته، تا هیچ گاه فرزندان، خود را بدون هویت ندانند و از پیشینه خود دور نشوند. نوزاد، نخستین تعامل خود با محیط را در خانواده آغاز می کند. در این کانون اولیه، نخستین اثرگذاری و اثرپذیری آغاز می شود و کودک اندک اندک در فرآیند رشد اجتماعی قرار می گیرد. به نظر روان شناسان، سال های اولیه کودکی، در رشد شخصیت و آینده او نقشی بسزا دارد. بیشتر شناخت های کودک از خود، اطرافیان و محیط نیز در این دوران شکل می گیرد. میزان سلامت جسمانی و روانی کودک، بسته به ارتباطی است که خانواده با وی دارد و اینکه تا چه حد تلاش می کند نیازهای او را برآورده سازد. کودکانی که در این سال ها از نظر عاطفی و امنیتی در خانواده تأمین نمی شوند، به انواع سختی ها دچار می گردند. مشکل این کودکان، بیشتر با شیطنت ها، دروغ گویی ها و حرف نشنیدن های ساده آغاز می شود و با توجه به وضع نابسامان خانواده، به بزه کاری ها و جنایت های دوران بزرگ سالی می انجامد. ویژگی مهم دوران نوجوانی، استقلال طلبی نوجوان است.

او می خواهد به شیوه ای، رشد و استقلال خود را به خانواده ثابت کند. بر این اساس، فاصله میان خود و خانواده را بیشتر می کند و به گروه هم سالان نزدیک می شود. در صورتی که خانواده در این دوران با کارکردهای اساسی خود آشنا نباشد و ویژگی های دوران نوجوانی را نشناسد، کارکرد تربیتی درستی نخواهد داشت. چه بسا رفتارهای نادرست اعضای خانواده و فضای نامناسب آن، نوجوان را بیشتر از این محیط دور سازد. سالم نبودن خانواده از نظر روانی و مشکلات اقتصادی و اجتماعی خانواده به دلیل تأثیری که روی اعضای خود دارد، جامعه را تحت تأثیر قرار می دهد. کارکرد زیستی خانواده، ضامن بقای جامعه انسانی است و کارکرد پرورشی آن، زمینه ساز تربیت فرزندانی است که برای ساختن جامعه فردا آماده می شوند. تعادل روانی، تقویت اراده، دیگرگرایی، رویارویی با مشکلات، میل به تلاش، سازندگی، نوآوری، ارتباط با خداوند و عبادت، همگی صفاتی اند که خانواده، مهم ترین نقش را در شکل گیری و تقویت آنها برعهده دارد. خانواده سالم، بهترین بستر رشد فرهنگی و سلامت جسم و روان و مهم ترین عامل انتقال ارزش ها، پرورش عاطفی، کاهش آسیب های اجتماعی و ارتقای امنیت هر جامعه به شمار می آید.

*تولد "آرتور شنیتْسْلرْ" داستان‏نویس برجسته اتریشی (1862م)
آرتور شنیتسْلِر، داستان نویس و نمایش‏نامه نویس برجسته اتریشی، در 15 می 1862م در ویِن پایتخت اتریش به دنیا آمد. آرتور از کودکی در خانه‏ای پرورش یافت که محل آمد و رفت روشن‏فکران، هنرمندان و رجال فرهنگ و ادب بود و همین امر موجب شد که وی در مدرسه با دوستانش انجمنی ادبی دایر کند. با وجود این، او به تحصیل در رشته پزشکی پرداخت و در 23 سالگی به دریافت درجه دکتری نایل آمد. شنیتسلر سه سال دستیار یک جراح معروف بود، سپس مستقلا به کار پرداخت. وی دنباله مطالعات را گرفت و به تحقیق در انواع بیماری‏ها، به ویژه بیماری روانی علاقه یافت. او برای مطالعه، به سفرهای متعدد رفت و در کنگره‏های علمی شرکت کرد. با این حالْ به نوشتن داستان و کار ادبی روی آورد و منظومه‏های کوتاهی سرود. شنیتسلر در ابتدا نمایش‏نامه‏های آناتول، عشق گذرا و حلقه را نگاشت و مورد ستایش فراوان قرار گرفت. وی مدتی نیز به نگارش رمان و داستان کوتاه پرداخت و در همه آنها بهتر توانست اندیشه‏های شخصی و خاص خود را بیان کند. در این میان، آثاری هم‏چون ستوان گوستل، گرونیموی نابینا و برادرش و پروفسور برنهاردی با استقبال زیادی مواجه گردید.

به طور کلی موضوع آثار شنیتسلر، پوچی زندگی، انحطاط جامعه اتریشی در آخر قرن نوزدهم، عشق‏های نفسانی و مادی، دروغ، پیری و تنهایى است که با لطفِ بیان و هوشیاری و دقت فراوان عرضه شده است. شنیتسلر سرگردانی نسل معاصر خود را که در گرداب بی‏ثباتی و سرگشتگی غرق شده، به خوبی درک کرده و در آثار خود، پیش چشم خواننده گذارده است. وی نمایش‏نامه‏نویسی بااحساس و چیره دست بود و به عنوان یک پزشک بسیار حساس و البته خسته، در آثار خود، جامعه محتضر و بیمار زمان خویش را تشریح می‏نمود. شنیتسلر شمار زیادی نمایش‏نامه، رمان و داستان کوتاه نوشت و در آنها انحطاط نخستین سال‏های قرن بیستم را به تصویر کشید. درام‏های شنیتسلر نسبتاً کم‏تحرک، اما از نظر گفتگوهای زنده و درخشان ممتازند. از مهم‏ترین نمایش‏نامه‏های او می‏توان از میراث، عشوه‏گری و چرخ و فلک نام برد. برخی معتقدند آثار شنیتسلر نشانه بیماری عصری افسرده و بی‏علاقه است. آرتور شنیتسلر سرانجام در سال 1931م در 69 سالگی درگذشت.

*تشکیل دادگاه "اُپِری" به دستور امپراتور اتریش (1687م)
یک سال پس از تصرف بخش‏هایى از مجارستان توسط اتریش، لئوپولد اول، امپراتور این کشور، در 15 مه 1687م دستور تشکیل دادگاه معروف اپری را برای مجازات آزادی‏خواهان مجاری صادر کرد. این آزادی خواهان در پی پایان دادن به اشغال مجارستان توسط ارتش اتریش بودند. دادگاه اپری که به قصابی اپری مشهور شد، در مدت شش ماه کار شبانه‏روزی و با به کارگیری سی جلاد، حکم قتل هشت هزار نفر را صادر کرد و این حکم‏ها نیز به طور دسته جمعی یا انفرادی اجرا شد.

*ساخت اولین کشتی بخار در فرانسه (1776م)
هفتاد سال بعد از این که نیروی بخار توسط دنیس پاپن، مهندس فرانسوی کشف شد، کشتی بخار به وسیله یک فرانسوی دیگر به نام مارکی دوژوفرا ساخته شد. مارکی دوژوفرا با استفاده از اختراع پاپن و نیز ماشین بخاری ژوزف کونیو، موفق شد در نیمه ماه مه 1776م اولین کشتی بخار را طراحی نموده و آن را در رودخانه دانوب آزمایش کند. استفاده از نیروی بخار در کشتی، تحول بزرگی در صنعت دریانوردی به وجود آورد و در سال‏های بعد، استفاده‏های فراوانی از آن شد.

*تولد "عبدالعزیز بن سعود" بانی کشور عربستان سعودی (1880م) (ر.ک: 9 نوامبر)

*مرگ خانم "امیلی دیکنسون" بانوی شاعر امریکایی (1886م)
خانم امیلی دیکِنْسون، بانوی شاعر امریکایى در دهم دسامبر 1830م در ایالت ماساچوست امریکا به دنیا آمد. امیلی در ابتدا در زادگاهش و سپس در یک کالج به تحصیل پرداخت اما به سبب آنکه عمیقاً از تعلیم و تربیتی چنان خشک و خشونت‏ آمیز رنج می‏برد، دنباله تحصیل را رها کرد و در خانه به وسیله معلم خصوصی و مطالعات شخصی بر وسعت معلومات خود افزود. دیکنسون در اواسط عمر به دنبال آشنایى با برخی نویسندگان معروف امریکا، به ادبیات علاقه‏مند شد و با الهام از آثار آنان، اشعار فراوانی سرود. سال‏های پایانی عمر امیلی دیکنسون به انزوا و گوشه‏گیری در زادگاهش گذشت و او بیشتر وقتش را به پرورش گل و سرودن شعر مصروف داشت. از وی نزدیک به دو هزار قطعه منظوم بر جای مانده که تنها سه منظومه از آن‏ها در زمان حیاتش انتشار یافت. پس از مرگ، اشعار او به صورت یادداشت‏های پراکنده و گاه با خط ناخوانا در گوشه و کنار اتاقش پیدا شد که شش سال پس از مرگش در دیوانی انتشاریافت و پیروزی عظیمی در ادبیات امریکا به دست آورد. هم‏چنین چاپ کامل اشعار دیکنسون 38 سال پس از مرگ وی در سال 1924م اتفاق افتاد.

به طور کلی، نمی‏توان اشعار دیکنسون را به عصری معیّن منسوب کرد. اشعار وی از رنج درون و شکنجه پنهانی او حکایت دارد که همه در قطعه‏های کوتاه و موجز چون رباعی و با وزنی خاص و قالبی ساده گنجانده شده و از قدرت عجیب در تصویر و ترسیم و از نفوذ فراوان و از سبکی پاکیزه و اعجاب‏آور برخوردار است. بی‏آنکه بتوان امیلی دیکنسون را با شاعری معیّن سنجید. می‏توان او را در شمار چند نفر بانوی شاعر بزرگ جهان به شمار آورد که شهرتش پس از مرگ، روزافزون شد واشعارش در نسل بعد، نفوذ بسیار یافت. خانم امیلی دیکنسون، سرانجام در پانزدهم مه 1886م در پنجاه و شش سالگی درگذشت.

منبع: راسخون

انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.