برای مقابله با ایران روابط با ترکیه را تقویت کنید

به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از اندیشکده هریتیج، بحران سوریه، فعالیت‌های هسته‌ای ایران و ناآرامی‌های عراق، مهمترین مسائلی هستند که اوباما باید در دیدار خود با اردوغان به بحث گذارد؛ در این میان از نگاه کارشناس این اندیشکده چالش ایران برای هر دو کشور بسیار پررنگ است.

رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه، در حالی که خاورمیانه آبستن ناآرامی و بحران است، این هفته به دیدار از واشنگتن رفته است. ترکیه یکی از متحدین کلیدی ناتو است که با سوریه، ایران و عراق هم‌مرز است؛ سه کشوری که آمریکا را به شدت درگیر خود کرده‌اند. اوباما باید بکوشد همکاری اردوغان را در مورد این سه کشور جلب کرده و سیاست‌های خود را در مورد ایشان هماهنگ کنند و ترکیه را به تصحیح و تقویت روابط با اسرائیل تشویق کند.

وخامت بحران سوریه بدون شک مهمترین مسئله‌ای است که در دیدار اوباما و اردوغان در 16 می مطرح خواهد شد. اردوغان نقش کلیدی در حمایت از اپوزیسیون سوری ایفا می‌کند. ترکیه نزدیک به 400 هزار پناهنده را در خود جای داده است و با همکاری عربستان سعودی و قطر به شورشیان کمک تسلیحاتی می‌کنند. افزایش تنش‌های این کشور با سوریه سبب تبادل آتش توپخانه‌ای بین این دو کشور شد، یک هواپیمای ترک توسط موشک‌های سوری ساقط گردید و سیستم‌های موشکی پتریوت ناتو در مرزهای ترکیه با سوریه مستقر شد.

ترکیه، سوریه را عامل انفجار‌های 11 می در ریحانلی که منجر به کشته شدن 50 نفر شد می‌داند. این شهر یکی از مراکز تجمیع پناهندگان سوری در ترکیه است. به نظر می‌رسد این اقدام تروریستی اردوغان را در حمایت هر چه بیشتر از یک اقدام بین‌المللی علیه حکومت سوریه مصمم‌تر کند. او به واشنگتن فشار آورده است تا یک منطقه پرواز ممنوع در سوریه ایجاد کند، به مخالفین سوری کمک تسلیحاتی برساند و یک منطقه حائل در داخل سوریه ایجاد کند تا از ورود پناهندگان سوری به ترکیه جلوگیری شود. در کاخ سفید اردوغان بدون شک بر فشار‌های خود برای ورود جدی‌تر آمریکا علیه بشار اسد، خواهد افزود.

حکومت اسد سیاست خارجی «به صفر رساندن تنش‌ها با همسایگان» ترکیه را خراب کرده است و نیز تفکر خوش باورانه نهفته در پس سیاست ضعیف اوباما در قبال سوریه را آشکار ساخت. هر دو کشور باید اکنون همکاری نزدیکی داشته باشند تا از سرریز شدن بی‌ثباتی‌های جنگ داخلی سوریه به دیگر کشورها جلوگیری کرده و گذار به یک حکومت جامع که مورد قبول همه مردم باشد را تسهیل کنند. دولت اوباما از اسد خواسته است که از قدرت کناره‌گیری کند اما او همچنان از پذیرش این خواسته سر باز می‌زند. جان کری وزیر امور خارجه هفته گذشته اعلان کرد که واشنگتن با همکاری روسیه می‌کوشد برای پایان دادن به جنگ در سوریه یک کنفرانس منطقه‌ای برگذار کند.

تلاش‌های دیپلماتیک تا زمانی که اسد بتواند از طریق نظامی مخالفین را شکست دهد، ناکارآمد بوده و به بن‌بست می‌خورد. حکومت اسد در چند روز اخیر اقداماتی را انجام داده که شورشیان را از دمشق دور کرده است و برای این منظور تسلیحاتی را که ایران و روسیه در اختیار وی قرار داده‌اند به کار گرفته است. مسکو به تازگی اعلان کرده است که سیستم موشکی پیشرفته اس‌300 خود را در اختیار سوریه قرار خواهد داد. با توجه به حمایت جدی مسکو و تهران، اسد انگیزه چندانی برای همکاری با جامعه بین‌الملل برای رسیدن به یک راه‌حل دیپلماتی از خود نشان نمی‌دهد.

منطقه پرواز ممنوع چندان نمی‌تواند مانع فعالیت‌های ارتش بشار اسد شود. رژیم صدام نیز به رغم ایجاد دو منطقه پرواز ممنوع ده سال مقاومت کرد. لازم است که آمریکا، ترکیه و اردن با همکاری یک دیگر حمایت‌ها را از گروه‌های غیر اسلامی افزایش دهند.

رئیس جمهور اوباما باید به اردوغان فشار وارد کند تا حمایت‌های خود را از شورای ملی سوریه، که جمعی از رهبران تبعیدی این کشور در ترکیه هستند، به سمت گروه موسوم به ارتش آزادی بخش هدایت کند. این گروه اساساً‌ تحت کنترل افسران نظامی سکولار و ناسیونالیست است که از ارتش اسد بیرون آمده‌اند. چنین تغییر رویکردی می‌تواند سرنگونی حکومت اسد را تسهیل کرده و حامیان مسیحی، دروزی و علوی اسد را که نگران اقدامات تلافی جویانه اخوان المسلمین و دیگر گروه‌های مسلمان هستند، از اطراف وی دور کند.

جنگ داخلی سوریه میان حکومت علوی و مخالفین سنی به طور فزاینده‌ای خشونت فرقه‌ای در عراق را افزایش می‌دهد. نوری المالکی نخست وزیر عراقی که جمعیت شیعه بسیاری دارد رهبران سنی عراقی را در حاشیه قرار داده است و به این وسیله ناآرامی سیاسی در داخل عراق را تشدید کرده است که القاعده در عراق به خوبی از این موقعیت بهره می‌برد.

واشنگتن و آنکارا باید با همکاری هم، مالکی را تحت فشار قرار دهند تا روش کنونی خود را کنار گذاشته و با رهبران میانه‌روی سنی ارتباط بیشتری برقرار کند و آنها را در جمع هیئت حاکمه داخل کند. این باعث می‌شود که حمایت این رهبران از القاعده عراق کاهش پیدا کند. القاعده پس از خروج نیروهای آمریکا از این کشور در سال 2011 به این کشور بازگشته است.

اگر مالکی به رفتار کنونی خود با اعراب سنی و اقلیت‌های کرد ادامه دهد، آمریکا و ترکیه باید روابط خود را بغداد را کاهش داده و روابط با دولت محلی خودمختار کردستان را افزایش دهند. این منطقه در حال حاضر یکی از منابع تأمین نفت ترکیه به شمار می‌رود. این نه تنها از نیاز ترکیه به تأمین انرژی از ایران می‌کاهد، بلکه می‌تواند حکومت خودمختار محلی کردستان را به برقراری ارتباطی نزدیک‌تر با اقلیت کرد سوریه و اپوزیسیون این کشور تشویق کند.

برنامه هسته‌ای ایران باید یکی دیگر از نقاط تمرکز همکاری‌های دوجانبه ترکیه و آمریکا تبدیل شود. آمریکا باید از ترکیه بخواهد به تهران فشار آورد تا تلاش‌های خود برای غنی سازی هر چه بیشتر را متوقف کند. آنکارا خود را با تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران تا حدودی هماهنگ کرده است ولی از اعمال برخی از تحریم‌هایی که آمریکا در مورد تجارت با ایران وضع کرده، بازمانده است. اوباما باید از ترکیه بخواهد تحریم‌های بانکی علیه ایران را اجرایی کرده و نیز فروش طلا، که راهی است برای فرار ایران از تحریم‌ها، را کاهش دهد.

آمریکا همچنین باید اردوغان را تشویق کنند تا به تقویت روابط خود با اسرائیل ادامه دهد. رئیس جمهور اوباما در سفر دو ماه پیش خود به اسرائیل تلاشی موفق را ترتیب داده و توانست مقامات اسرائیلی را متقاعد کند تا به خاطر مرگ نه تبعه ترکیه‌ای که در حمله نظامی اسرائیل به کشتی کمک‌های بشر دوستانه کشته شدند، عذر خواهی کنند. ترکیه و اسرائیل از جانب سوریه و ایران در معرض تهدیداتی مشابه قرار داند. اوباما باید از اردوغان بخواهد تا همکاری استراتژیک با اسرائیل را افزایش دهد و از این طریق منافع ملی ترکیه را تقویت کند.

آمریکا و ترکیه در معرض تهدیدات رو به فزونی جنگ داخلی سوریه، برنامه هسته‌ای ایران و بازگشت خشونت‌های فرقه‌ای در عراق قرار دارند. همه این موارد همکاری دو جانبه هر چه گسترده‌تر و نیز همکاری چند جانبه با ناتو، اسرائیل و اردن را می‌طلبند.

انتهای پیام/