روز بزرگداشت "خیام نیشابوری"/روز جهانی موزه
خبرگزاری تسنیم: ابوالفتح عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری، فیلسوف، ریاضیدان، منجم، پزشک، شاعر و نویسنده بزرگ ایران، در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم هجری زندگی میکرده است.
به گزارش خبرنگار گروه "رسانههای دیگر" خبرگزاری تسنیم، مهمترین رویدادهای تاریخی روز 28 اردیبهشت ماه به شرح زیر است:
**رویدادهای مهم این روز در تقویم خورشیدی ( 28 اردیبهشت 1392 )**
*رحلت "میرزا مهدی آیت اللَّه زاده خراسانی" فرزند "آخوند ملا محمدکاظم خراسانی" (1324 ش)
میرزا مهدی آیت اللَّه زاده خراسانی فرزند عالم بزرگ، آخوند ملامحمدکاظم خراسانی، در حدود سال 1254 ش (1292 ق) در نجف اشرف به دنیا آمد. وی پس از آموختن مقدمات و سطوح حوزوی، قصد ادامه تحصیل داشت اما بر اثر بیماری شدید چشم، از این کار بازماند و وارد خدمات اجتماعی و سیاسی شد. میرزا مهدی در حدود سال 1280 ش سفری به ایران داشت و در جریان مشروطه، عصای دست پدر و همکار سیاسی آن مرجع بزرگ شمرده میشد. وی برای استقرار مشروطیت، چه در زمان حیات پدرش و چه پس از آن، بسیار فعالیت کرد. خدمات سیاسی میرزا مهدی، نه تنها در مشروطیت ایران، بلکه در استقلال عراق نیز مشهود است. وی در جریان جنگ جهانی اول که خاک ایران مورد تجاوز قوای روسیه قرار گرفت، از طرف علمای مذهبی، برای مبارزه با اشغالگران روس به ریاست هیئتی انتخاب شد که ماموریت آن، رسیدگی به مسائل جهاد و تماس با دولت ایران به منظور اخراج روسها از کشور بود. همچنین وی در جریان تبعید علمای ایرانی ساکن عراق به ایران، به همراه آنان تا قم آمد ولی سپس به بغداد بازگشت تا با استفاده از نفوذ خود، زمینه مراجعه محترمانه علما به عتبات را فراهم سازد که در این کار نیز موفق شد. سرانجام میرزا مهدی خراسانی در 28 اردیبهشت 1324 ش برابر با سال 1364ق در هفتاد سالگی درگذشت و در جوار امام رضا(ع) مدفون گردید.
*سقوط منطقه مهران توسط رژیم بعث عراق در جریان جنگ تحمیلی (1365 ش)
پس از عملیات والفجر 8 و 9 و انهدام وسیع ارتش عراق، نیروهای حزب بعث عراق آتش سنگینی را برای تصرف شهر فکه تدارک دیدند که با عکس العمل شایسته نیروهای هوایی و یگانهای زمینی ارتش اسلام دفع شد. در حالی که نبرد فکه به شدت ادامه داشت، در تاریخ 28 اردیبهشت 1365، ارتش عراق تهاجمی بسیار سنگین را به شهر مهران آغاز کرد و با شکستن خطوط دفاعی ایران، در نهایت این شهر را با 200 کیلومتر مربع از اراضی اطراف آن، به تصرف خود درآورد. در بحبوحه نبرد مهران و فکه، جبهه جدیدی در منطقه حاج عمران توسط دشمن گشوده شد و دشمن تلاش کرد تا پیروزی مهران را تکرار کند که این حمله با مقاومت بینظیر رزمندگان اسلام مواجه شده و دشمن، شکست خورد.
*روز بزرگداشت "حکیم عمرخیام نیشابوری"
28 اردیبهشت در جمهوری اسلامی ایران به عنوان روز بزرگداشت دانشمند شهیر ایرانی، حکیم عمر خیام نیشابوری نامگذاری شده است. ما نیز در این مقال به شرح مختصری از زندگی این حکیم و شاعر برجسته میپردازیم. ابوالفتح عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری، فیلسوف، ریاضیدان، منجم، پزشک، شاعر و نویسنده بزرگ ایران، در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم هجری زندگی میکرده است. ولادتش در حدود سالهای 417 الی 440 قمری در نیشابور اتفاق افتاد. خیام از شخصیتهای تاریخی است که در باب او داستانهای مجعول بسیاری ساختهاند و همین افسانه سازی سبب شده است که در باب احوال و اقوال او اتفاق نظری بین پژوهندگان وی نباشد. شهرت خیام در دوران زندگی او بیشتر در حکمت، طب، نجوم و ریاضیات بود، لیکن امروز او را در جهان بیشتر به سبب رباعیات فلسفی لطیفش میشناسند. این رباعیها بسیار ساده و دور از تصنع و تکلفاند و با این حال مقرون به کمال فصاحت و بلاغت و شامل معانی عالی در الفاظ موجز و استوار است. خیام در ریاضیات چند اثر معروف دارد که کتاب جبر و مقابله از همه مشهورتر است. همچنین او مأمور اصلاح تقویم ایرانی شد و نیز رصدخانه ای را تأسیس کرد. وفات خیام را در حدود سال 515 الی 525 ق گفتهاند. آرامگاه حکیم عمر خیام نیشابوری در نیشابور در جوار امامزاده محمد محروق نیشابور، میعادگاه ادب دوستان و علاقمندان زبان و ادبیات پارسی است.
*شهادت شهید مصطفی شهیدزاده (1360ش)
سال 1336ش، خانواده شهیدزاده در بهبهان پذیرای قدوم مبارک مصطفی شد: شهید مصطفی شهیدزاده. مصطفی، کودکی مهربان و تیزهوش بود که هم همسالانش را به شور و نشاط دعوت میکرد و هم در مشکلات درسی و غیردرسی یار و یاورشان بود در سال 1355ش با کسب رتبه اول دیپلم منطقه گچساران، در رشته دندانپزشکی دانشگاه شیراز، پذیرفته شد. اما به دلیل جو نامناسب آن دانشگاه، خود را به دانشگاه اصفهان منتقل نمود و در رشته دندانپزشکی مشغول به تحصیل گشت و طی مدت کوتاهی بهعنوان یکی از اعضاء فعال و مؤثر انجمن اسلامی شناخته شد. در آن بحبوحه شور و حرارت، مصطفی که میدانست آینده این کشور وظایف سنگینی بر دوشش خواهد گذاشت، برنامههای خودسازی چون روزه و ورزشهایی نظیر کشتی و کوهنوردی را در پیش گرفت. مصطفی پس از طی دورههای تخصصی دندانپزشکی و طب عمومی، بلافاصله برای خدمت به مردم راهی روستاهای اطراف اصفهان شد. هنگامی که انقلاب شکوهمند اسلامی به پیروزی رسید، با پیشنهاد نهاد مقدس جهاد سازندگی، مسئولیت کمیته پزشکی جهاد استان خوزستان را بر عهده گرفت و به بیمارستانهای خرمشهر و طالقانی آبادان خدمات ارزندهای ارائه نمود. هنگام اعزام کاروان بیمارستان صحرایی به آبادان، مصطفی جزو آخرین نفراتی بود که پس از سقوط سوسنگرد، شهر را ترک کرد. دکتر مصطفی شهیدزاده سپس از طریق پادگان حمیدیه با سمت معاون کمیته امداد پشتیبانی به کمک مجروحین شتافت تا اینکه در روز میلاد حضرت ولیعصر (عج) در تاریخ بیست و هشتم اردیبهشتماه سال 1360 هجری شمسی در سن بیست و چهار سالگی، جبهه دارخوئین را با خون خود رنگین ساخت.
*در جلسه علنی مجلس سنا گزارش دولت مبنی بر استقلال بحرین به اتفاق آراء تصویب شد(1349ش)
**رویدادهای مهم این روز در تقویم هجری ( 7 رجب 1434 )**
*تولد "ابن طَرّار" محدث و ادیب مسلمان(305 ق)
ابوالفتح معافی بن زکریابن یحیى معروف به ابن طَرّار از بزرگان و اساتید علمای شافعی بود و در فقه، ادب، حدیث، نحو و لغت تبحّر داشت. این دانشمند مسلمان، تألیفات متعددی در فقه داشت اما هیچ یک از آنها به جای نمانده است. از آثار ابن طَرّار که در زمینهی ادب از محتوای در خور توجهی برخوردار است میتوان به کتاب الجَلیسُ الصالحِ الکافی و الانیسُ النّاصح الشَّافی اشاره کرد. این کتاب که معروف به الجلیس و الانیس است شامل یکصد جلد میباشد که برخی از آنها با ذکر یک حدیث نبوی آغاز شده است و سپس مؤلف به شرح حدیث پرداخته و حکایتها و قطعههای منظوم مناسب، نقل کرده است. ابن طرار در سال 390 ق در هشتاد وپنج سالگی در بغداد بدرود حیات گفت.
*انعقاد "معاهده ی پاریس"، بین ایران و انگلیس در عهد "ناصرالدین شاه"(1273ق)
هرات از دیرباز متعلق به سرزمین ایران بود ولی در زمان محمدشاه قاجار از دست ایران خارج شد. ناصرالدین شاه برای الحاق دوبارهی آن به هرات لشکرکشی کرد و در صفر 1273 ق این شهر را تسخیر نمود. این عمل که به مذاق انگلستان خوش نیامد باعث عکس العمل آنان گردید و جزیره ی خارک، بوشهر و برخی نواحی خوزستان را اشغال کردند. پس از این تیرگی روابط، ایران نمایندهای جهت برطرف نمودن کدورتها به پاریس فرستاد و در آنجا پیمان پاریس امضا شد که به موجب آن، ایران حق مداخله در افغانستان را ندارد و باید از ادعاهای خود دربارهی هرات چشم پوشی کند. این معاهده باعث نفوذ هرچه بیشتر انگلیس در ایران گردید و به وجهه ی دولت لطمه زد.
**رویدادهای مهم این روز در تقویم میلادی ( 18 می 2013 )**
*مرگ "پیر بومارْشِه" نویسنده برجسته فرانسوی (1799م)
پیِر آگوسْتین کارون دو بومارْشِه، نویسنده و نمایشنامه نویس فرانسوی در دوم فوریه 1732م در پاریس به دنیا آمد. پدرش ساعتساز معروفی بود که از ذوق هنری بهره داشت و خانواده خود را به موسیقی و تئاتر و شعر علاقه مند ساخت. از اینرو، بومارشه از نوجوانی به حرفه پدر روی آورد و پس از ساختن ساعت های خوب برای درباریان و شاه، به دربار راه یافت. او در مدت کوتاهی، ترقی زیادی کرد به طوری که به زودی در شمار اشراف درباری واقع شد. با این حال، پس از چندی به علت نوشتن مقاله درباره مقامات قضایى و رسوا کردن آنها دستگیر و محکوم شد و با انتشار کتاب چهار بخش خاطرات، از خود دفاع نمود. وی در سالهای پس از آن مدتی به کارهای سیاسی پرداخت و از طرف دولت فرانسه، راهی ماموریتی در هلند گردید. در طی سالهای بعد، با وجودی که بومارشه بیشتر وقت خود را به کارهای دولتی مشغول بود، با این وصف آثار متعددی نوشت که برخی از آنها همچون ریشتراش اُسویل و عروسی فیگارو و مادر مقصرْ، شهرتی فراوانی یافت. بومارشه شخصیتی فعال و ذهنی تابناک داشت، درباره همه امور، اندیشه های تازه عرضه میکرد و از بیشتر هنرها بهرهمند بود. شهرت بومارشه، بیشتر به دو کمدی او به نامهای ریشتراش اسویل و مادر مقصّر، که در نوع خود آثاری بینظیر بودند که نه از چیزی تقلید شده و نه کسی توانست از آنها تقلید کند. خاطرات او نیز تحسین عموم را برانگیخت و او را در شمار نویسندگان تراز اول قرار داد. بومارشه خود گفته است که ادبیات برایش تنها یک تفنّنی به شمار میآمد. اما دستنویس آثارش ثابت میکند که وی نویسندهای دقیق بوده و در نوشتههایش، تیزهوشی و زیرکی بسیار به کار میبرده است. پیر آگوستین بومارشه سرانجام در هجدهم مه 1799م بر اثر سکته قلبی در 67 سالگی درگذشت.
*آغاز عملیات استعماری ارتش فرانسه برای اشغال الجزایر (1830م)
کشورهای استعماری طی سدههای گذشته سعی داشتند تا به هر طریقی با تصرف نواحی گوناگون جهان، حضور خود را بر این نقاط تحمیل کنند و به مستعمرات خود بیفزایند. در این میان، فرانسه از پیشگامان استعماردر قاره اروپا بود که به دنبال بهانهای بود تا به کشور الجزایر در شمال قاره افریقا یورش برد. در نهایت در 18 مه 1830م پادشاه مستبد فرانسه به بهانه آن که فرمانروای الجزایر، سه سال پیش از آن، برای وصول هفت میلیون فرانک طلب این کشور از فرانسه، پاریس را تهدید کرده بود، دستور حمله به الجزایر را صادر کرد. اما بر خلاف تصور دولتمردان فرانسه، مردم الجزایر در مقابل حمله به کشورشان به شدت مقاومت کردند و حتی پس از اشغال این کشور توسط سربازان فرانسوی، امیر عبدالقادر الجزایری، سالها با آنها مبارزه کرد. با این وصف، به دلیل برتری تجهیزات فرانسویان، آنان پس از کشتار مردم و سرکوب مقاومت آزادیخواهان الجزایر، بر این کشور مسلط شدند. اگر چه استعمارگران فرانسوی پس از تسلط بر الجزایر، به غارت منابع این کشور پرداختند، اما سرانجام مبارزات مردم منجر به استقلال الجزایر در سال 1962م گردید.
*تولد "برتراند راسل" فیلسوف و نویسنده معروف انگلیسی (1872م)
برترانْدْ آرتور ویلیام راسل نویسنده معروف و فیلسوف معاصر انگلیسی در 18 مه 1872م در انگلستان به دنیا آمد و در کودکی زبانهای فرانسوی و آلمانی را فرا گرفت. وی در 18 سالگی وارد دانشگاه کمبریج شد و با درجه ممتاز در رشته فلسفه فارغ التحصیل گردید. راسل پس از پایان تحصیلات به مطالعه مکاتب فکری مختلف پرداخت و دیدگاههای خود را در مورد این مکاتب به رشته تحریر در آورد. وی پس از گرایش به منطق، کتاب اصول ریاضیات را در سال 1903م به نگارش درآورد و در آن ثابت کرد که ریاضیات قسمتی از علم منطق است. در این کتاب که توجه تمام متفکرین معاصر را به خود جلب کرد، راسل مکتب تازهای را در منطق ریاضی به وجود آورد. همچنین این کتاب به دلیل اهمیت فراوان، در ردیف سلسله کتابهای صدگانه مهمی که از آغاز بشریت تا آن روز نوشته شده، قرار گرفت. راسل با جنگهای جهانی اول و دوم و نیز جنگ امریکا علیه ویتنام به مخالفت جدی پرداخت و حتی دادگاهی برای محاکمه غیابی دولتمردان امریکا تشکیل داد که به نام او، به دادگاه راسل معروف شد. وی طرفدار آزادی مطلق و نامحدود روابط انسانی و اجتماعی بود و علناً با دین و مذهب مخالفت میکرد. راسل معتقد است که ارزش یک نفر آزاد اندیش به افکار و عقاید او نیست بلکه به طریقی است که آن عقاید را پذیرفته است. یک مرد آزاد هرگز در مقابل زور سر فرود نمیآورد و تسلیم آرزوها و هوسهای خویش نمیشود بلکه فقط از منطق و برهان تبعیت میکند. راسل در سال 1950م به خاطر دفاع مداوم از بشریت و آزادی افکاری که در آثارش فراوان یافت میشود، به دریافت جایزه ادبیات نوبل مفتخر شد.اساس فلسفه راسل، منطق اوست. نظریات او در باب مابعدالطبیعه و اخلاقیات و ماهیت رابطه ذهن و ماده، در دوره حیات او دستخوش تحولات عمیق بوده است، ولی در طی این تحولات، هیچ گاه از کوشش در راه آوردن فلسفه به صورت یک علم، منحرف نشده است. نظریات راسل در مذهب و اخلاق با آنچه مرسوم زمان بود سازش نداشت. اگرچه وی در محیطی مذهبی بار آمده بود، با این حال به این نتیجه رسید که اعتقادات مذهبی با علوم جدید ناسازگار و اخلاقیات مسیحی در مواردی نامعقول است. باوجود این، راسل معتقد بود که میان دین و علم، ستیزی نیست چرا که علم به قبول یا انکار دین نیازی ندارد. وی در عین حال تاکید میکرد که: خیلی احتمال دارد که من بر خطا باشم. راسل از لحاظ آثار قلمی یکی از تواناترین نویسندگان و متفکران زمان خود بود و آثار متعددی به رشته تحریر درآورد که امیدهای نو، اخلاق، معماهای فلسفه، تصوف و منطق و رؤوس فلسفه از آن جملهاند. برتراند راسل سرانجام در دوم فوریه 1970م در 98 سالگی درگذشت.
*اولین آزمایش هسته ای هندوستان (1974م)
با انجام اولین آزمایش هستهای هند در 18 مه 1974م در صحرای راجستان در غرب این کشور و نزدیک مرز پاکستان، کشور هند پس از امریکا، شوروی، فرانسه، انگلستان و چین، ششمین کشوری بود که از قدرت هستهای برخوردار شد. بیست و چهار سال بعد در ماه مه 1998 م، هند 5 آزمایش هستهای دیگر انجام داد و عملاً موفق به ساخت بمب هستهای شد. به این ترتیب، هند، با توجه به منازعه طولانی خود با پاکستان و نیز مطرح بودن به عنوان قدرت منطقهای در جنوب آسیا، قدرت نظامی و سیاسی خود را افزایش داد. این امر تلاش پاکستان را نیز برانگیخت و پس از چندی این کشور هم به جمع دارندگان بمب هستهای پیوست. دستیابی هند به سلاح هستهای نشان داد، تا وقتی که قدرتهای بزرگ دارنده این سلاح، از انهدام زرّادخانه سلاحهای کشتار جمعی خود اجتناب میورزند، مسابقه تسلیحاتی در جهان تداوم خواهد یافت و کشورهای مختلف نیز در پی دستیابی به چنین تسلیحاتی خواهند بود.
*فروپاشی رژیم دیکتاتوری "موبوتو سه سه سکو" در کشور افریقایی کنگو (1997م)
ژنرال ژوزف موبوتو معروف به موبوتو سهسه سکو، رئیس ستاد ارتش کنگو بود، ولی در 25 نوامبر 1965م طی کودتایى، زمام امور را به دست گرفت. وی پس از آن، با اتخاذ روشی خودکامه، از اختیارات مجلس کنگو کاست و با حذف پست نخستوزیری، کلیه اختیارات کشور را در دست خود گرفت. موبوتو ضمن تغییر نام کنگو به زئیر، به تقلید از چین، نوعی انقلاب فرهنگی به راه انداخت و در جریان این انقلاب که آن را بازگشت به خویشتن نامید، اقدامات مضحک و مبتذلی انجام داد. این مسئله باعث شد تا جریان غربگرایى، بار دیگر به عنوان یک اندیشه مترقی توسط او به کشور باز گردد. برقراری روابط با رژیم صهیونیستی، حمایت از شورشیان آنگولا، برگزاری انتخابات تحت فشارهای بینالمللی، سرکوبی اعتراضات مردمی و دانشجویى از اقداماتی بود که در زمان حکومت سهسهسکو انجام شد. در اوایل دهه 1990م با پدیدار شدن نشانههای تغییر اوضاع در صحنه بینالمللی و وقوع تحول در کشورهای دیکتاتوری، اعتراضات و تظاهرات داخلی بر ضد موبوتو در شهرهای مختلف زئیر شکل گرفت که خواهان کنارهگیری او از قدرت و تشکیل یک کنفرانس ملی برای بررسی و تدوین قانون اساسی جدید بودند. از سوی دیگر، موبوتو که با اعتراضات عمومی مواجه شده بود بحث حکومت دموکراتیک و تبدیل حکومت به نظام چند حزبی را مطرح کرد و حتی یکی از رهبران مخالفان را به نخست وزیری منصوب نمود. اما این اعمال نه تنها از اعتراضات نکاست بلکه تعداد زیادی از مردم در جریان این درگیریها کشته و زخمی شدند. در سالهای 1996 و 1997م مذاکرات جهت حل مناقشه بین لوران کابیلا رهبر مخالفان و موبوتو سهسه سکو انجام شد که بدون نتیجه پایان یافت. ادامه زد و خورد بین شورشیان و نیروهای دولتی سرانجام به شکست سهسه سکو و فرار او به مراکش در شانزدهم مه 1997م انجامید. در نهایت، نیروهای مخالف وارد پایتخت شدند و دو روز بعد در هجده مه 1997م، حکومت سی و دو ساله دیکتاتوری موبوتو سهسهسکو سقوط کرد. با فروپاشی دولت موبوتو، لوران کابیلا رهبر شورشیان به ریاست جمهوری کنگو رسید و دور تازهای از حوادث این کشور آغاز شد.
*روز جهانی گنجینه و میراث فرهنگی (روز جهانی موزه)
گسترش موزه های دنیا و همکاری همه جانبه علمی، فرهنگی و صنعتی بین آنها در جهت دستیابی به اهداف فرهنگی، از طریق هماهنگ ساختن اقدامات بین المللی و تدوین برنامه هایی مؤثر است که دارای خطوط اساسی همکاری مشترک و دوجانبه بین مردم و موزه ها در سطح جهانی باشد. بر اساس همین اعتقاد در جلسه مجمع عمومی کمیته بین المللی موزه ها در سال 1977م در مسکو، روز 18 مه (برابر با 28 اردیبهشت) به عنوان روز جهانی موزه اعلام شد و از آن سال به بعد در این روز در همه کشورهای عضو، مراسمی به اجرا درمی آید. از اهداف مهم این مجمع، گسترش موزه ها در سراسر جهان، همکاری همه جانبه موزه ها در جهت رسیدن به اهداف فرهنگی، جلوگیری از نابودی فرهنگ بومی هر کشور و ایجاد مانع در برابر فرهنگ های بیگانه است. همچنین هدف از تشکیل مکانی به نام موزه، نگهداری آثار گذشتگان و انتقال آنها به نسلهای آینده، ایجاد و تقویت تفاهم میان ملل و اقوام، شناخت و نمایش سهم اقوام و ملل در فرهنگ و تمدن جهانی و پیشگیری از انهدام فرهنگ بومی و جلوگیری از هجوم فرهنگ های نامأنوس میباشد.
منبع: راسخون
انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانههای داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانهای بازنشر میشود.