سردشت؛ ۲۶ سال پس از حمله شیمیایی

به گزارش خبرنگار گروه "رسانه‌های دیگر" خبرگزاری تسنیم،  پس از گذشت 26 سال از حمله شیمیایی به سردشت همچنان هشت هزار جانباز شیمیایی این شهر از داشتن کلینیک و پزشک تخصصی، امکانات رفاهی و درمانی و دارویی و خدمات شهری کم‌‌بهره‌اند. اینجا سردشت است؛ شهری مرزی در استان آذربایجان‌غربی که 7 تیرماه 1366 مورد اصابت 7 بمب شیمیایی قرار گرفت. دراین حمله شیمیایی 130 نفر شهید و بیش از هشت‌هزار نفر قربانی سلاح شیمیایی شدند. ساکنان این شهر همیشه در دفاع از مرزهای کشور پیشقدم و حافظ نظام بوده‌اند.

حدود 26 سال از آن حادثه تلخ می‌گذرد و به‌طور طبیعی هر ایرانی توقع دارد بهترین خدمات به قربانیان بی‌دفاع حملات شیمیایی به سردشت ارائه شود ولی افسوس که حداقل امکانات برای مردم این شهر از سوی دستگاه‌ها ارائه شده است. کلینیک بدون پزشک، بیکاری، آسیب‌های اجتماعی، کم‌توجهی مسئولان مربوطه به افرادی که مدرکی برای اثبات مصدومیت خود ندارند، مشکلات خدمات شهری و حمل و نقل، نداشتن گمرک، بازارچه‌های مرزی پویا، راه نامناسب و همه و همه موجب شده تا به زیباترین شهر مرزی کشورمان که ید طولایی در دفاع از این آب و خاک دارد، آن‌طور که باید توجه نشود. شهر سردشت بر‌اساس اعلام انجمن دفاع از مصدومان شیمیایی سردشت بیش از هشت هزار مصدوم شیمیایی دارد که از این تعداد 3 هزار جانباز زیر 25 درصد هستند. همچنین 110 جانباز 70 درصد، 300 جانباز 50 درصد و 1200 جانباز بالای 25 درصد تحت پوشش بنیاد شهید سردشت هستند.

گزارش‌ها حاکی از آن است که بنیاد شهید در بهبود وضعیت اشتغال جانبازان تحت پوشش خود اقدامات مطلوبی را انجام داده و با توسعه مشاغل خانگی برای 120 نفر و پرداخت وام‌های 5 میلیونی و استخدام در آموزش و پرورش گام‌های بلندی برداشته است. ولی همچنان تعدادی از جانبازان این شهر جنگ‌زده از 25 سالی که گذشته، گلایه‌هایی دارند. وضعیت شهر قابل تامل است. قاچاق کالا از یکسو و تولیدات موادمخدر صنعتی از سویی دیگر این شهر را تهدید می‌کند. وقتی در شهر سردشت قدم می‌زنیم، آثار چندانی از توسعه نیست. صالح عزیزپور، مدیرعامل انجمن دفاع از مصدومان شیمیایی سردشت می‌گوید: انجمن دفاع از مصدومان شیمیایی سردشت در سال 1379 تشکیل شد و حدود 12 سال است که به‌صورت فعال در دفاع از حقوق مصدومان شیمیایی حضوری پررنگ داشته است. در اوایل تاسیس این انجمن ما توانستیم 100 قربانی سلاح شیمیایی سردشت را شناسایی کنیم. بعد تلاش کردیم تا با حضور کمیسیون پزشکی در سردشت افراد بیشتری شناسایی شوند که در سال 81 نخستین کمیسیون پزشکی در سردشت تشکیل شد و پزشکان اعلام کردند در این کمیسیون 1400 جانباز شیمیایی شناسایی شدند.

**ثبت 130 شهید و 8 هزار جانباز شیمیایی

ولی واقعیت این است که پس از بمباران شیمیایی سردشت در سال 66 حدود 130 نفر شهید و بیش از هشت هزار نفر شیمیایی شدند. این حمله هشت ماه قبل از حمله شیمیایی عراق به حلبچه بود یعنی اینکه سردشت نخستین شهری بود که در جنگ عراق علیه ایران مورد حمله شیمیایی قرار گرفت ولی سازمان منع گسترش سلاح‌های شیمیایی سالروز حمله شیمیایی به حلبچه را به عنوان روزجهانی مبارزه با سلاح‌های شیمیایی نامگذاری کرد.

**نسخه‌هایی که پولش داده نمی‌شود

مدیرعامل انجمن دفاع از مصدومان شیمیایی سردشت که خودش هم از جانبازان حمله شیمیایی است، می‌گوید: 26 سال از آن واقعه می‌گذرد و بهتر است مسئولان به حال فعلی جانبازان باقیمانده از آن حمله دلخراش و غیر انسانی توجه کنند ولی هنوز جانبازان شیمیایی سردشتی مشکل درمانی دارند. این عزیزان که سلامت خود را در جنگ از دست داده‌اند، برای ویزیت دکتر متخصص باید تا ارومیه بروند و بعد نسخه پزشک را از داروخانه گرفته و برای گرفتن پول داروها 6 ماه منتظر بمانند در حالی که برخی نسخه‌ها هنوز پولش داده نشده است.

**کلینیک سردشت 11 سال است پزشک متخصص ندارد

مشکل دیگر جانبازان نبود پزشک متخصص است. از برکت حضور مقام معظم رهبری در آذربایجان‌غربی شهر سردشت 11 سال قبل صاحب کلینیک تخصصی شد ولی این کلینیک رنگ پزشک متخصص را به خود ندید. عزیزپور می‌گوید: قرار بود این کلینیک مجهزترین کلینیک تخصصی خاور‌میانه شود ولی امروز پس از گذشت 11 سال پزشک متخصص ندارد. وی اظهار کرد: حالا پس از گذشت 26 سال از حمله شیمیایی به این شهر مرزی جانباز شیمیایی 240 کیلومتر را باید طی کند تا خودش را از جاده‌های پرپیچ و خم و صعب‌العبور به ارومیه برساند. یادم است آقای مصطفی واحدی جانباز 70 درصد به دلیل همین نبود پزشک در مسیر حرکت به سمت ارومیه به شهادت رسید.

**3 پیشنهاد انجمن سردشت به OPCW

مدیرعامل انجمن دفاع از مصدومان شیمیایی سردشت که چندین بار در مجمع عمومی سازمان منع گسترش سلاح‌های شیمیایی OPCW حضور داشته است، می‌گوید: سال 82 که به هلند رفتیم با دبیرکل سازمان منع گسترش سلاح‌های شیمیایی ملاقات داشتیم. در این ملاقات سه پیشنهاد مطرح کردیم که نخست این بود که نام سردشت را بر سردر یکی از سالن‌های سازمان نصب کنند. دوم آنکه امکانات درمانی مصدومان شیمیایی سردشت را مهیا کنند و سوم آنکه هر سال به مناسبت بمباران شیمیایی سردشت پیام بفرستند که البته مورد اول عملی نشد چون تمامی سالن‌ها نام داشتند.

**تنها NGO فعال

وی افزود: آن سال وقتی آلبوم تصاویر سردشت را نشان دادیم همه متعجب شده بودند چون فکر می‌کردند حلبچه نخستین شهر قربانی شیمیایی جنگ است درحالی که سردشت زودتر بمباران شده بود. بعد آلبوم تصاویر را تقدیم سازمان کردیم. اعضای کنوانسیون منع گسترش سلاح‌های شیمیایی 180 نفر هستند که NGO‌ها هم حضور دارند. ما تاکنون توانسته‌ایم 9‌نمایشگاه عکس در این مجمع برگزار کنیم. البته هزینه سفر معمولا با خودمان است چون بنیاد، NGO وابسته به خودش را ساپورت می‌کند و الان هم از انجمن مصدومان شیمیایی فارس حمایت می‌کند ولی چون انجمن سردشت واقعا غیردولتی و مستقل است حمایت مالی نمی‌شود. صالح عزیزپور در ادامه از کم‌توجهی به این انجمن در برخی از برنامه‌ها سخن گفت و افزود: گاه نگاه برخی مسئولان به انجمن به‌گونه‌ای بوده که انجمن را در امور راه نداده‌اند درحالی که این انجمن خدمات و فعالیت‌هایی انجام داده است.

**ماجرای کلینیک تخصصی جانبازان شیمیایی سردشت

کنار بازارچه مرزی یعنی انتهای شهر سردشت ساختمان دو طبقه بنیاد شهید خودنمایی می‌کند. ساختمانی که ورودی آن تابلویی به نام کلینیک تخصصی جانبازان شیمیایی نصب شده است. مستقیم به اتاق رئیس بنیاد شهید رفتم. درحالی که نامه از روابط عمومی بنیاد شهید لازم بود تا مصاحبه کنند. به طبقه پایین رفتم تا گشتی در کلینیک تخصصی جانبازان شیمیایی سردشت بزنم. در اتاق‌ها بسته بود و هیچ پرنده‌ای پر نمی‌زد. یکی از مشاوران خانواده که اغلب با جانبازان شیمیایی مشاوره می‌کند، گفت: در سال 78 که مقام معظم رهبری دستور ساخت کلینیک را صادر کردند اوضاع و احوال خوب بود. بعد از ساخت و تجهیز کلینیک همه چیز بر وفق مراد بود تا اینکه آرام آرام پزشکان متخصص سایه شان از کلینیک کم شد. بعد هفته‌ای یک روز پزشک می‌آمد و روزی 200 جانباز را ویزیت می‌کرد. آن زمان‌ها دارو رایگان بود و برخی پزشکان برای بیماران داروهای گرانقیمت می‌نوشتند در حالی که جانباز نیاز نداشت و پزشکان متقلب داروها را در بازار سیاه می‌فروختند.

از سال 84 به بعد تنها 2 پزشک به کلینیک آمدند که هر دو متخصص داخلی هستند ولی داروخانه جمع شد. الان جانباز باید دارو بگیرد بعد فاکتور دارو را ببرد بنیاد شهید تا تاییدش کنند که این خودش طول می‌کشد. داستان همچنان ادامه داشت که مسئولان گفتند طرح پزشک خانواده از سردشت اجرایی می‌شود ولی سوال اینجاست آیا پزشکان عمومی می‌توانند مشکلات تخصصی جانبازان سردشتی را ویزیت کنند؟ متاسفانه در این طرح دیده شد که پزشک بدون آنکه خانه جانباز برود چندین بار فرم پر می‌کرد و پول ویزیت می‌گرفت برای همین طرح موفق نبود.

درحال حاضر هم کلینیک درمانی مصدومان شیمیایی بدون پزشک داروخانه و آزمایشگاه رها شده است. این در حالی است که یکهزار و 500 جانباز شیمیایی این شهرستان خواهان دریافت خدمات درمانی هستندو با گذشت 15 سال از افتتاح این کلینیک مصدومان سردشت امید داشتند تا برای درمان زخم 26 ساله راهی ارومیه و تهران نشوند. وضعیت کلینیک تخصصی جانبازان سردشت هم نسبت به سال‌های گذشته بهتر نشده چراکه اگر تا دیروز نبود پزشک متخصص باعث دردسرشان بود امروز داروخانه این کلینیک هم تعطیل شده و 1500 جانباز شیمیایی این شهر بدون پزشک و دارو و حتی اورژانس روزگار می‌گذرانند.

**شهرداری سردشت بودجه ندارد!

اما جدا از مشکلات جانبازان شیمیایی سردشت مشکلات دیگری هم شهروندان این شهر مرزی را دچار چالش کرده است. شهردار سردشت می‌گوید: بودجه عمرانی شهر سردشت کفاف مشکلات این شهر را نمی‌دهد. این بودجه در بخش‌های عمرانی، جاری و خدماتی شهرستان سال گذشته 25میلیارد ریال پیش‌بینی شده که نیمی از آن مربوط به فعالیت‌های عمرانی است.

**سردشت فقیرترین شهر زیست‌محیطی کشور

یکی از مشکلات اساسی که شهر و روستاهای سردشت با آن روبه‌رو هستند، وضعیت زیست‌محیطی شامل دفع بهداشتی فاضلاب و دفع بهداشتی زباله است. فاضلاب خانگی بیشتر از مواد آلی، ‌باقیمانده فضولات انسانی، ‌انواع میکروب‌ها و انگل‌ها تشکیل شده که می‌تواند موجب انتشار انواع بیماری‌های انسانی نظیر وبا و کرم‌های انگلی شود. البته مسئولان این شهرستان اعلام کرده‌اند 80 هزار هکتار جنگل در این شهرستان با خطر تخریب مواجه است. آمار و ارقام موجود از وضعیت جنگل‌های منطقه قابل تامل بوده که در صورت ادامه این روند، مساحت آنها تا چند سال آینده به 60هزار هکتار کاهش می‌یابد که ضعف در مدیریت، کمبود نیروی انسانی و تجهیزات حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی علت اصلی نابودی جنگل‌های سردشت اعلام شده است.

**خاک سردشت آلوده است

گروهی از کارشناسان اعلام کرده‌اند که گاز خردل در صورت شرایط پایداری می‌تواند تا 400 سال آلودگی داشته باشد و گروهی می‌گویند دیگر اثری از گاز خردل نیست. با این حال اهالی سردشت می‌گویند وقتی خانه‌های قدیمی را خراب می‌کنیم همان بوی زمان بمباران شیمیایی به مشام می‌رسد. عده‌ای خارش دست می‌گیرند و عده‌ای هم جوش‌های ریزی می‌زنند. تاکنون هیچ کارشناسی برای پایش آلودگی زمین به سردشت اعزام نشده است. یکی از خانه‌هایی که در روز 7 تیرماه 66 مورد اصابت بمباران شیمیایی در محله سرچشمه سردشت قرار گرفت هنوز به همان وضعیت است و پایشی برای بررسی میزان آلودگی‌اش انجام نشده است. این خانه اکنون در چهارراه هلال‌احمر سردشت محل فروش مرغ زنده است. در همین حال سروش مدبری، کارشناس آلودگی خاک و سرپرست سابق دفتر بررسی آلودگی آب و خاک سازمان محیط زیست کشور با بیان اینکه تمامی خاک مناطق جنگی کشور آلوده است، می‌گوید: 24 سال از جنگ تحمیلی می‌گذرد و هنوز مواد شیمیایی دیرپا و با دوام در دل خاک‌های خوزستان و سردشت و غرب کشور وجود دارد که خطرناک است.

وی با اشاره به اینکه پژوهشگری تا کنون برای تحقیق و پژوهش خاک مناطق جنگی در محیط زیست نیامده، گفت: آنقدر مراتب عقد قراردادهای پژوهشی و تامین بودجه لازم در سازمان محیط زیست سخت و طولانی است که گروه‌های پژوهشگر میل چندانی برای ورود به این حوزه ندارند. مدبری در پاسخ به این پرسش که شما در زمان مسئولیت خود برای تامین پژوهشگر لازم برای پایش خاک آلوده مناطق جنگی چه اقدامی انجام داده‌اید، گفت: در آن زمان چندین بار فراخوان دادیم و به تمامی دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقات خاک اعلام کردیم ولی استقبالی نشد که دلیل آن هم همان بروکراسی اداری و سختی عقد قرارداد و دریافت اعتبارات از محیط زیست است. خاک مناطق جنگی باید پایش شود زیرا در دل این خاک هم می‌توان جنایات جنگی را اثبات کرد و هم مواد شیمیایی را امحا کرد.

منبع: آرمان

انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.