عدم رعایت تناسب درشکل‌گیری ازدواج پیامدهای ناخوشایندی دارد
خبرگزاری تسنیم: عدم رعایت تناسب در شکل‌گیری ازدواج، پیامدهای ناخوشایندی از جمله طلاق عاطفی یا رسمی، تحمل شرایط بغرنج، مشاجرات همیشگی در خانواده یا شروع روابط غیراخلاقی زوجین بیرون از خانه را در پی دارد.
زندگی در هزاره سوم علی‌رغم تمام مزایا، معایبی نیز دارد.زندگی ماشینی امروز اقتضائات خاص خود را داشته که ممکن است با فرهنگ بومی ما سازگار نباشد.یکی از این موارد لزوم کار بی‌وقفه برای گذران زندگی است که البته بخشی از آن صرف موارد غیرضروری می‌شود.در این نوع زندگی زوجین به دلیل مشغله زیاد موفق به ارتباط سالم با یکدیگر و با فرزندان نشده و زمینه بروز آسیب در خانواده فراهم می‌شود تا آنجا که مشاجره همیشگی بخشی لاینفک از زندگی افراد می‌شود. تحت شرایطی حادتر ممکن است شیرازه خانواده از هم بپاشد و زوجین عطای ادامه زندگی را بر لقای آن ترجیح دهند. اما در این میان عده‌ای بنا به دلایل مختلف به خود اجازه می‌دهند که حریم خانواده را زیر پا گذاشته و با برقراری روابط غیر اخلاقی بیرون از خانه آسیب‌های بسیاری را متوجه خود، خانواده و جامعه کنند. برای آگاهی از راهکارهای شکل‌گیری ازدواج موفق، زندگی سالم و جلوگیری از وقوع طلاق با دکتر احمد به‌پژوه روان‌شناس و استاد دانشگاه تهران به گفت‌وگو نشسته‌ایم که از نظرتان می‌گذرد:
تسنیم: علل عمده نارضایتی و وقوع طلاق، در زندگی‌های امروزی چیست؟
به‌پژوه: تحقیقات متعدد نشان می‌دهد که در شهرهای بزرگ به‌ویژه تهران از هر چهار ازدواج ،یکی به طلاق منجر شده و به طور کلی آمار طلاق بالا رفته است.از نظر ما به عنوان اصحاب علوم انسانی هیچ پدیده‌ای تصادفی نیست و عواملی باعث وقوع آن می‌شود.وظیفه یک جامعه شناس این است که تلاش کند این علل را بشناسد.سؤلاتی از قبیل علل بالا رفتن نرخ طلاق و خودکشی، پایین آمدن سن مصرف مواد مخدر یا علل فرار از خانه و مدرسه باید پاسخ داده شود.
کار علم این است که به تبیین علت شناسی و پیش بینی بپردازد. در مورد طلاق و مشاجرات خانوادگی و آسیب های ناشی از ناسازگاری بین زوجین نیز این مسئله صدق می‌کند. چرا در سال‌های اخیر این مسائل رخ داده است؟ چرا از 4 ازدواج یکی منجر به طلاق شده و یکی نیز در مرحله ستیزه و مشاجره است و یکی هم ممکن است در مرحله طلاق عاطفی باشد؟ ما در مشاوره‌های خود این موارد را مورد بررسی قرارمی‌دهیم تا بررسی کنیم چطور یک خانواده آسیب می‌بیند و از هم می‌پاشد؟هیچ زوجی بدون علاقه ازدواج نمی‌کند، اما چرا به نقطه‌ای می‌رسیم که زن بگوید" مهرم حلال،جانم آزاد" یا در جایی مرد حاضرباشد با هر سختی و تلاش مهریه را بدهد و خود را از آن پیوند خود را جدا کند.
در سال‌های گذشته حدود 35 هزار نفربه علت عدم استطاعت در پرداخت مهریه در زندان به سر می‌بردند، زیرا دختر و پسر با عشق‌های ونوسی و مریخی هر شرایطی را پذیرفته و نتیجه، زندانی شدن و پاشیده شدن بنیان خانواده است. اولین عامل در ازدواج‌های ناموفق و بروز نارضایتی، عدم رعایت تناسب در ازدواج است. یعنی ازدواجی ناموفق شکل گرفته که به خانواده‌ای ناسالم منجر می‌شود و ممکن است با طلاق روبرو شود یا اگر طلاق اتفاق نیافتد، زوجین عملاً یکدیگر را تحمل کرده یا بخاطر فرزندان یا حفظ آبرو جلوی دیگران زندگی را ادامه می‌دهند.عوامل موثر در موفقیت ازدواج 16 عامل است که اگر رعایت شود یک خانواده سالم و امن داریم که هرگز به طلاق فکر نمی‌کند.مولفه اول خودشناسی است. دختر و پسرما خود را نمی‌شناسد، به احساسات و تفکرات خود اشراف ندارد و فقط از روی عشق و هوس میخواهد ازدواج کند، که نتیجه‌اش مشخص است.هر زمان که ازدواج با شتاب‌زدگی صورت بگیرد میزان شکست آن بیشتر است.ازدواج یک تصمیم است که نیاز به تأمل، زمان و مطالعه دارد لذا از نظر بنده حدود یکسال برای فرآیند قبل از ازدواج زمان لازم است که حدود 2 تا 3 ماه آن مربوط به آشنایی و بله برون و خواستگاری، مرحله بعد صیغه محرمیت و نامزدی رسمی و مرحله آخر عقد است که تا حد امکان یکدیگر را بشناسند. ازدواج هایی که به طور مثال کل فرایند آن 2ماه طول می‌کشد محکوم به شکست است. بحث دیگر هدف از ازدواج است. به طور مثل دختری که در خانواده سخت گیر زندگی کرده، برای رهایی از این وضعیت تن به ازدواج می‌دهد و با پای خود از چاله به چاه می رود؛ در برخی فرهنگ‌ها ازدواج صرفاً با استخاره انجام می شود.
یا برخی مادران نذر می‌کنندکه دامادشان سید باشد، در نتیجه اولین مرد سید را به عنوان داماد می‌پذیرند.مورد دیگر بحث ناف‌بر است که در استان های جنوبی و غربی فقط دختر را به عقد پسرعمو درمی‌آورند و اصلا بحث تناسب وجود ندارد. لذا آموزش دختران و پسران پیش از ازدواج بسیار مهم است و باید از دبیرستان، پادگان، دانشگاه شروع شود.عامل دیگری که در صورت عدم تناسب موجب بروز نارضایتی می شود عدم آگاهی زن وشوهر نسبت به امور خانوادگی است.یعنی هر کدام از این عوامل اگر درست گزینش نشود منجر به نارضایتی می‌شود.
تسنیم:در برخی از موارد نارضایتی، لزوماً طلاق اتفاق نمی‌افتد و بحث دیگری به عنوان روابط غیر اخلاقی زوجین بیرون از خانه مطرح می‌شود.علل ارتباطات غیراخلاقی از نظر شما چیست؟
به‌پژوه:فرازناشویی یا ارتباطات غیر اخلاقی زوجین،یعنی خیانت یعنی عدم صداقت. این روابط غیرعرفی و غیرشرعی خارج از خانواده چرا رخ می دهد؟روابط زناشویی با ماهیت عدم صداقت و وفاداری، خیانت و عدم رضایت وجود دارد. اما چرا در یک خانواده این عوامل وجود دارد؟ اولین دلیل این است که این دو نفر برای هم ساخته نشده و تناسب‌های لازم بین آنها وجود ندارد؛ یکدیگر را نمی‌فهمند و درک نمی‌کنند و نمی‌توانند به نیازهای روانی یکدیگر پاسخ مناسب دهند در نتیجه پا را از حریم خانواده بیرون گذاشته و به خود اجازه می‌دهند که با مرد یا زن دیگر بیرون از خانه رابطه برقرار کند که متاسفانه آمار آن نیز کم نیست.در خط مشاوره با نام هات لاین که در انجمن توان یاب به افراد مشاوره تلفنی می‌دهد از 2500 مشاوره تلفنی انجام شده 5 درصد زنانی هستند که ارتباط بیرون از خانواده دارند. چرا این اتفاق می‌افتد؟ زن از نگاه دینی ما یک ریحانه است مرد باید به نیازهای او برسد، اگر رسیدگی نشود این نیازها یا سرکوب شده یا در محل دیگری ارضا می شود. متاسفانه یک بحث در این زمینه عدم ارضای جنسی و تابوی عدم آموزش این موارد در کشور ماست .اگر زنی به علت عدم آگاهی مرد در یک رابطه ارضا نشد در کدام حوزه می‌تواند این آموزش‌ها را ببیند.وقتی رضایت جنسی وجود ندارد خود یک عامل در ایجاد روابط فرازناشویی است اما عوامل دیگری در آن دخیل‌اند.یکی از شاخص‌های زندگی موفق رابطه جنسی سالم و ارضا کننده بین زوجین است. متاسفانه بسیاری از زنان و مردان ما شجاعت صحبت در این مورد حتی در بین خودشان را نیز ندارندو باز هم متاسفانه آموزش جنسی در جامعه ما بد، نامطلوب و حرام است.پس دختر و پسر ما چه زمانی باید فیزیولوژی جنسی را شناخته و تربیت جنسی پیدا کند، کجا هویت جنسی خود را بشناسد و بپذیرد.چند سال قبل از انقلاب یونسکو یک کتاب به نام "آموختن برای زیستن" را منتشر کرد که در واقع مطالب کاربردی واقعی برای یک زندگی معمولی بود.دختران و پسران ما باید هم خود و هم طرف مقابل را بشناسند و از روانشناسی یکدیگر مطلع شوند تا در صورت عدم ارتباط مناسب به فرازناشویی کشیده نشوند.
تسنیم: در تحقیق شما چند درصد از افرادی که زندگی بی‌دغدغه‌ای داشتند، صرفاً به دلایل اخلاقی به طور مثال تنوع‌طلبی به سراغ این روابط رفتند؟
به‌پژوه: متاسفانه عده‌ای به این علت روی به روابط غیر اخلاقی می‌آورند اما عمده عوامل مواردی بود که ذکرشد، عدم رابطه جنسی موفق، عدم صداقت بین زوجین، عدم تناسب بین زن و مرد و روی آوردن به ازدواج به خاطر فشار پدر یا مادر منجی به نارضایتی بعد از ازدواج می‌شود.البته اختلالات روانی وشخصیتی نیز دخیل است که آن شکل بیمار گونه دارد، یعنی زن و مرد از هر جهت تامین هستند اما مشکل روانی باعث شده که به این مسیر کشیده شوند. در مجموع زنان و مردانی که 16 مؤلفه تنسب در ازدواج را رعایت نکنند ممکن است به این مسیر کشیده شوند.
تسنیم: 16 موردی که برای تناسب در ازدواج مطرح کردید چیست؟
به‌پژوه:خودشناسی، دیگر شناسی، هدف از ازدواج، تناسب اخلاقی بین زوجین،تناسب اعتقادی و مذهبی، تناسب سنی ، تناسب ظاهری و جسمی، تناسب فرهنگی – اجتماعی ، تناسب خانوادگی، تناسب اقتصادی، تناسب هوشی، تناسب تحصیلی ، تناسب در علایق، تناسب شخصیتی ، مناسب شخصیتی ، مناسب جغرافیایی و تناسب سیاسی.
تسنیم:عوامل دیگری که ممکن است نارضایتی ایجاد کرده و احیاناً به روابط غیر اخلاقی کشیده شود، چیست؟
به‌پژوه: به طور مثال کار بیش از حد شوهر یا زن ، بیماری‌های روانی، اعتیاد به مواد مخدر یا الکل، بی بندوباری در معاشرت‌ها، پیروی از آرزوهای دوران مجردی، دخالت دیگران در زندگی زوجین، توقع بیش از حد زوجین از هم، خدشه دار شدن استقلال خانواده، وابستگی شدید دخترو پسر به خانواده نیز می‌توانند در این زمینه دخالت داشته باشند .
تسنیم: نقش ماهواره و رسانه های مجازی را در این زمینه چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به‌پژوه: فیلم‌ها و برنامه‌ها اگر عدم رعایت اخلاق، ولنگاری و عدم تعهد را ترویج بدهند قطعاً تاثیر منفی می‌گذارد....
تسنیم: برنامه‌های ماهواره‌ای که عموماً همین موارد را ترویج می‌دهند...
به‌پژوه: ما باید برنامه‌های ماهواره را نیز با گزینش ببینیم. در غرب یک زن به طور همزمان با چند مرد ارتباط نمی‌گیرد و تعهدات اخلاقی در این شکل ارتباط نیز رعایت می‌شود. اگر مرد یا زنی به شکل پارتنر(شریک جنسی ) با هم زندگی کنند به هم متعهد هستند .این الگویی است که ما به طور اشتباه از غرب گرفتیم، اما روزی که این دو شریک نخواهند با هم ادامه دهند شفاف به هم می‌گویند و جدا می‌شوند.
تسنیم:نقش قانون را در جلوگیری از وقوع این رفتارها چقدر موثر می‌دانید؟
به‌پژوه: بنده نقش قانون را زیاد موثر نمی‌دانم و به نقش آموزش و فرهنگسازی قائلم. اگر زن و مرد از هم راضی باشند و ازدواج با رعایت مواد 16 گانه‌ای که گفتم صورت گرفته باشد این روابط شکل نمی‌گیرد.
تسنیم: سست شدن اعتقادات مذهبی تا چه حد در ایجاد روابط موثرا ست؟
به‌پژوه: متاسفانه این مورد بسیار موثر است به قول داستایوفسکی "آنجا که خدا نباشد همه کار رواست". واعظ درونی، عوامل تربیتی و اصول اخلاقی سه عاملی هستند که می توانند زندگی را حفظ کنند.
تسنیم: راهکار جنابعالی در این حوزه برای جلوگیری از وقوع روابط غیر اخلاقی چیست؟
به‌پژوه: آموزش مهارت‌های زندگی بسیار مهم بوده و به طور رسمی باید به کتاب‌های درسی راه پیدا کند؛ اینکه زن کیست؟ مرد چگونه است؟ روابط جنسی سالم چگونه برقرار می‌شود؟ این آموزش‌ها باید حضوری از دبیرستان‌ها آغاز شود ضکن اینکه توسعه مراکز مشاوره، فرهنگسازی از طریق ساخت فیلم‌های مثبت و الگو کردن زنان و مردانی که در سخت ترین شرایط به خانواده متعهد هستند می‌تواند مفید و مؤثر واقع شود.
گفت‌وگو از زهره رمزی بخش اجتماعی خبرگزاری تسنیم
انتهای پیام /